Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

O ludziach, o których pamięć zginęła

Maciej Neumann
Przy ulicy Łącznej znajduje się w Toruniu całkiem zapomniane miejsce. Mały cmentarz, prawdopodobnie ewangelicki, a być może również wojskowy.

Przy ulicy Łącznej znajduje się w Toruniu całkiem zapomniane miejsce. Mały cmentarz, prawdopodobnie ewangelicki, a być może również wojskowy.

<!** Image 2 align=right alt="Image 104849" sub="Cmentarz przy ulicy Łącznej. Płyty nagrobne są pokryte mchem, w to zarośnięte miejsce trudno dziś trafić / Fot. Paweł Wiśniewski">Niestety, odnośnie tego miejsca jedyne, czym dysponujemy, to hipotezy. Obecnie jest to zarośnięty krzewami i drzewami teren, na którym gdzieniegdzie widać nagrobki. Spomiędzy zieleni rzadko wyglądają porośnięte mchem płyty nagrobne. O cmentarzu nie wiedzą nawet mieszkańcy okolicznych domów.

Nekropolia ta widoczna jest na pruskim planie miasta z roku 1903 „Stadtplan von Thorn und Umgebung nach amtlichen ergänzt und berichtigt bis zum Jahre 1903”, czyli „Planie miasta Torunia i okolic po oficjalnych zmianach i korektach, do roku 1903”.

- To mógł być cmentarz wojskowy z końca XIX wieku, na którym chowano żołnierzy niemieckich zmarłych tragicznie podczas służby i ćwiczeń wojskowych lub z przyczyn naturalnych z tzw. Schiessplatz - tłumaczy Marian Rochniński, przewodnik po Toruniu, specjalizujący się w militarnych dziejach naszego miasta. - Cmentarz spełniałby więc rolę cmentarza garnizonowego dla południowej części miasta.

<!** reklama>Drugim śladem jest dokument archiwalny „Anlegung eines evangelischen Begräbnisplatzes in Stewken” czyli „Założenie cmentarza ewangelickiego na Stawkach” datowany na rok 1908. Dokument ten nie został dotychczas zbadany przez toruńskich historyków, a znajduje się w malborskim oddziale Archiwum Państwowego w Elblągu. Ponieważ w tej dzielnicy Torunia nie ma innego cmentarza, można wyciągnąć wniosek, że dokument ten dotyczy właśnie cmentarzyka przy ul. Łącznej.

- Prawdopodobnie odbywały się tu pochówki zmarłej ludności wyznania ewangelickiego z okolic ul. Łącznej, Okólnej i Pstrowskiego oraz Białej i Łódzkiej (Stawki Południowe) - przypuszcza Marian Rochniński. - Na cmentarzu można rozróżnić groby dorosłych i dzieci.

Kolejną zagadką związaną z tym miejscem są dwa budynki stojące w pobliżu założenia cmentarnego. Na jednym z nich znajduje się data budowy 1911. Budynki te służyły wojskowym służbom, rozwijającego się niedaleko poligonu. Być może wtedy cmentarz ponownie przejęło wojsko. Na ten rok przypada bowiem też najstarsza data, którą jeszcze kilka lat temu można było odczytać na jednym z nagrobków.

- Warto zająć się wyjaśnieniem tego zagadnienia, bo już dziś krąży wokół tego miejsca wiele legend - zauważa Marian Rochniński.

Kto wie?

Wszystkich Czytelników „Nowości” dysponujących jakimikolwiek informacjami na temat cmentarza przy ul. Łącznej w Toruniu, prosimy o kontakt e-mailowy na adres: [email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska