Adwokat z urzędu - kto i na jakiej podstawie może się go domagać?

Zgodnie z art. 117 § 1 k.p.c. strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub w części może domagać się ustanowienia adwokata z urzędu. Osoba fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia adwokata, jeżeli złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Sąd to uwzględni, jeżeli udział adwokata w sprawie uzna za potrzebny.

Ustanowienie adwokata z urzędu jest uzależnione od istnienia dwóch przesłanek. Po pierwsze zdolności strony do samodzielnego występowania w procesie. Po drugie stopnia zawiłości prawnej i faktycznej sprawy.

Zobacz także: Kiedy dochodzi do wypadku, a kiedy do kolizji? Wszystko zależy od obrażeń poszkodowanych [PORADA PRAWNIKA]

Udział adwokata z urzędu w sprawie sąd może w szczególności uznać za uzasadniony, gdy strona wnosząca o jego ustanowienie jest nieporadna, ma trudności z samodzielnym podejmowaniem czynności procesowych albo gdy sprawa jest skomplikowana pod względem faktycznym lub prawnym.

Należy też podkreślić, iż brak środków finansowych na pokrycie kosztów wynagrodzenia adwokata nie stanowi samodzielnej i wystarczającej przesłanki do ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Możliwość ustanowienia pełnomocnika została bowiem ograniczona do wyjątkowych sytuacji. Natomiast samo subiektywne przekonanie strony, że nie poradzi sobie w samodzielnym prowadzeniu procesu, nie uzasadnia uwzględnienia jej wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Polecamy: Alimenty: kiedy żądać? Pozew o ustalenie ojcostwa. Czego może żądać matka dziecka? Jaka wysokość alimentów? [Prawnik radzi]

Ustanowienie adwokata przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. O wyznaczenie imienne adwokata sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej.

Osoba fizyczna dołącza do wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się ustanowienia lub zastępowanej przez ustanowionego adwokata. Sąd cofnie ustanowienie adwokata, jeżeli okaże się, że okoliczności, na których podstawie je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.

W razie oddalenia wniosku nie można ponownie domagać się ustanowienia adwokata, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata oparty na tych samych okolicznościach podlega odrzuceniu. Uwaga! Na postanowienie o odrzuceniu wniosku nie przysługuje zażalenie.