Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Bawmy się, mamy karnawał!: W przedwojennym Toruniu było gdzie się zabawić - w latach trzydziestych działało tu grubo ponad sto lokali

Katarzyna Kluczwajd
Bal sylwestrowy na powitanie 1937 roku w słynnej Wiktorii przy ul. Grudziądzkiej, ulubionym miejscu spotkań i zabaw torunian
Bal sylwestrowy na powitanie 1937 roku w słynnej Wiktorii przy ul. Grudziądzkiej, ulubionym miejscu spotkań i zabaw torunian
W dzisiejszym Albumie zapraszamy naszych Czytelników na kawiarniane małe co nieco, restauracyjne coś na ząb, a nawet na tańce.

W rozwijającym się prężnie Toruniu, liczącym w 1921 roku 38450, a w 1931 roku 58970 mieszkańców, naliczono grubo ponad 100 lokali restauracyjnych - od ekskluzywnych i reprezentacyjnych, elitarnych, snobistycznych, przez restauracje parkowe, hotelowe, lokale „dla każdego”, śniadalnie, jadłodajnie, po szynki i pospolite knajpy.

Większość restauracji zlokalizowana była na starówce i na Bydgoskim Przedmieściu, wiele miało tradycję sięgającą XIX wieku. Duża część lokali zachęcała bogatym menu, a częstym elementem oferty była muzyka grana na żywo, minikoncerty, występy itd.

W „Księdze adresowej miasta Torunia” z 1923 r. wymienionych jest 18 - zapewne najlepszych - restauracji, z tego 9 w hotelach; a także lokal pod nazwą Pomorzanka, określony jako bar. Z dziewięciu ogrodów restauracyjnych do najbardziej znanych należały: Cegielnia na Bydgoskim Przedmieściu, dwa przy Szosie Chełmińskiej: Concordia - pod nr. 16 i Eldorado - pod nr. 53, Park Wiktorii przy ul. Grudziądzkiej 1/3, Strzelnica przy ul. Przedzamcze 9, także Kępa Wiesego na Bydgoskim Przedmieściu przy Martwej Wiśle, Szwajcarska Dolina przy ul. Rybaki 5.

Spośród dziewięciu kawiarni wspomniane zostały: kawiarnia Dorscha przy Rynku Staromiejskim 16 (później Kruger Max), Esplanada przy ul. Chełmińskiej 12, Grand-Cafe przy ul. Konopnickiej 4 oraz Warszawianka przy ul. Mickiewicza 92. Swego rodzaju ewenementem był automat ustawiony przy ul. Szerokiej 6, który wydawał ciastka, herbatę, kawę, mokkę i lody trzech gatunków.

Do listy lokali znanych i chętnie odwiedzanych przez torunian i przybyszów w latach trzydziestych dołączyły m.in.: Bristol przy ul. Szerokiej 23 (od listopada 1932 r. znany jako Europejska), Danka przy ul. Mickiewicza 59, Cukiernia (Edmunda) Hoffmana przy Rynku Nowomiejskim 12), Italja przy ul. Królowej Jadwigi 13/15, Pomorzanka - już nie bar, a restauracja - przy ul. Szerokiej 20, Savoy przy ul. Chełmińskiej 11 - lokal wcześniej znany jako Restauracja Warszawska, a później (od 1934 r.) jako Adria. Charakterystyczne były częste zmiany nazw restauracji i kawiarni, zazwyczaj związane ze zmianą właściciela.

Restauracje hotelowe służyły zarówno gościom tych przybytków, jak i osobom „z ulicy”. Poszukującym tego rodzaju instytucji o dawnym rodowodzie należało polecić Hotel i Gospodę Pod Modrym Fartuchem przy Rynku Nowomiejskim 8 (o tradycji sięgającej jeszcze XV w.). Hotel Pod Trzema Koronami (z restauracją) przy Rynku Staromiejskim 19 także wsławił się tym, że niegdyś bywali tu królowie.

Dla ciała i dla ducha

Inne hotele i ich restauracje, niemogące już pochwalić się tak wielką tradycją, zmuszone były pozyskiwać gości jakością i atrakcyjnością swojej oferty. Przy ul. Żeglarskiej można było odwiedzić restauracje hoteli Pod Lwem i Victoria, dalej lokal w hotelu Rzymskim przy ul. Chełmińskiej 9. Podążając od ul. Chełmińskiej w kierunku Nowego Miasta zgłodniały i spragniony obywatel mógł zaspokoić swe potrzeby w restauracji hotelu Pod (Czarnym) Orłem przy ul. Mostowej 17. Idąc dalej w kierunku Nowego Miasta można było wstąpić jeszcze do restauracji hotelu Mazowieckiego przy ul. św. Katarzyny 6 lub hotelu Dworcowego przy dworcu Toruń Miasto.

Reprezentacyjną restaurację Torunia stanowił lokal w Dworze Artusa, często wykorzystywany przez przedstawicieli władz dla celów oficjalnych. To tu wydawano reprezentacyjne przyjęcia i rauty dla oficjeli i dostojnych gości magistratu. Goszczono tu m.in. gen. Józefa Hallera podczas uroczystości powrotu Torunia do Macierzy (1920), marszałka Józefa Piłsudskiego (1921), prezydenta RP Ignacego Mościckiego (1930). Lokal miał różnych dzierżawców. W 1929 roku nowym najemcą został Łucjan Witek, który gruntownie odnowił zaniedbane już trochę wnętrza.

Do najbardziej lubianych i tłumnie odwiedzanych przybytków, które oferowały strawę nie tylko dla ciała, ale i dla ducha, zapewniały doborowe towarzystwo, należały lokale parkowe: Park Wiktorii, Tivoli, Grand-Cafe nazywana Grandzią, a także Pomorzanka przy ul. Szerokiej 20.

Przybytki muz wszelkich

Bywalcy tej ostatniej szczególnie upodobali sobie salę różową na piętrze, której wystrój współtworzyła żona wojewody pomorskiego Władysława Raczkiewicza. Odbywały się tu nie tylko koncerty, ale także kameralne ekspozycje malarstwa, dzięki czemu szczególnie chętnie bywała w Pomorzance artystyczna bohema. Organizowano tu wieczory operowe i klasyczne (lata 20.), koncerty „tematyczne”, np. muzyki , którą wykonywała orkiestra w oryginalnych francuskich strojach. Goście mieli do dyspozycji salę bilardową, a nawet mogli uczestniczyć w konkursach bilardowych. Urządzenia i stoły bilardowe miała też kawiarnia-winiarnia Bristol przy ul. Szerokiej 23, później (od 1932 r.) nazywana Europejską.

Słynny Park Wiktorii przy ul. Grudziądzkiej, o rodowodzie sięgającym XIX wieku, był głównym miejscem spotkań i zabaw torunian. Lokal ten wraz z ogrodem, zajmującym duży obszar pomiędzy ulicami Grudziądzką, Chełmińską, Bawarczyków i Legionów, pełnił funkcję teatru letniego, co umożliwiała zlokalizowana tu scena i wypożyczalnia kostiumów teatralnych. Urządzano tu imprezy kulturalne i artystyczne, wenty dobroczynne, ale i spotkania o innym charakterze, jak np. Międzynarodowy Turniej Zapaśniczy (1927).

Także restauracja Tivoli (od 1931 r. przemianowana na restaurację z kawiarnią Oaza), przy ul. Bydgoskiej 12, z wyjątkowo często zmieniającymi się dyrekcjami, dysponowała ogrodem i sceną letnią. W teatrzyku odbywały się występy śpiewaków operowych, tancerzy, humorystów. Na terenie ogrodu było też tzw. „Kino Strzelnica”, w którym oferowano m.in. zabawę polegającą na strzelaniu kulami do ruchomych ptaków i zwierząt na ekranie.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska