Będą duże zmiany w prawie pracy w 2023 roku. Co to oznacza dla pracowników i pracodawców?

Zobacz wideo: Pensja minimalna w 2023. Będzie dwukrotna podwyżka

W 2023 r. bardzo mocno zmieni się prawo pracy. W części ma to związek z wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Ustanawia ona duże zmiany w zakresie zawierania i rozwiązywania terminowych umów o pracę. Do Kodeksu pracy zostaną wprowadzone między innymi przepisy dotyczące o pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości pracowników. Ale nie tylko. Warto zaznajomić się z najważniejszymi przepisami, które będą obowiązywać w 2023 roku. Dotyczą one zarówno pracodawców jak i pracowników.

Unijne dyrektywy, które mają zostać wprowadzone do nowego kodeksu pracy przewidują też zmiany w rozwiązywaniu umów o pracę na czas określony. W 2023 roku pracodawca będzie musiał uzasadniać wypowiedzenie takiej umowy i konsultować je z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym. Obecnie takie wymogi dotyczą tylko wymówienia umowy na czas nieokreślony.
Nowe przepisy przewidują, że osoby zatrudnione na czas określony przed sądem będą mogły domagać się przywrócenia do pracy, a nie jedynie odszkodowania. Z kolei konieczność konsultowania zamiaru zwolnienia ze związkiem zawodowymi w praktyce może ułatwić unikanie wypowiedzenia.

W 2023 roku zmienią się też zasady stosowania umów na okres próbny. Maksymalny czas trwania takiego kontraktu będzie zależał od długości umowy na czas określony, jaką firma będzie chciała zawrzeć z zatrudnionym po okresie próby. Zgodnie z projektowanymi przepisami kontrakty na okres próbny będzie można zawierać na czas nieprzekraczający:

• jednego miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• dwóch miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy,
• trzech miesięcy — w pozostałych przypadkach (czyli np. gdy po okresie próbnym firma od razu chce zawrzeć umowę na czas nieokreślony).

Dwa pierwsze z wymienionych terminów będzie można dodatkowo wydłużyć o maksymalnie jeden miesiąc. Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne, jeżeli ma być on zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy.

Zmiany dotyczące pracy zdalnej zostaną wprowadzone do kodeksu pracy. Do tej pory działo się to na zasadach specustawy covidowej. Pracownik będzie mógł wykonywać obowiązki całkowicie lub częściowo poza siedzibą firmy. Miejsce za każdym razem trzeba będzie ustalać z pracodawcą.
Firma będzie musiała zapewnić zatrudnionemu materiały i narzędzia niezbędne do pracy zdalnej oraz pokryć koszty energii elektrycznej, oraz usług telekomunikacyjnych (dostęp do internetu). W tym celu będzie można ustalić odpowiedni ryczałt.
Nowe regulacje umożliwią też wykonywanie pracy zdalnej okazjonalnie na wniosek pracownika w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. W takim przypadku nie trzeba będzie np. wypłacać wspomnianego ryczałtu z tytułu podwyższonych kosztów przy pracy z domu. Nowe przepisy zaczną obowiązywać najwcześniej w kwietniu 2023 r.

W 2023 roku pracodawcy będą mogli skuteczniej sprawdzać trzeźwość pracowników. Firma będzie mogła wprowadzić kontrolę alkomatem w miejscu pracy, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo do ochrony mienia.
Nowe przepisy są przewidziane w nowelizacji, która zakłada też wspomniane wcześniej zmiany w zakresie pracy zdalnej. Regulacje dotyczące badania trzeźwości wejdą jednak w życie szybciej — 14 dni po ogłoszeniu, czyli najwcześniej na przełomie stycznia i lutego 2023 r donosi businessinsider.com.pl.

W 2023 roku wdrożone mają być unijne dyrektywy w sprawie przejrzystych warunków pracy i godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych. Dzięki temu można zyskać dodatkowy czas wolny od pracy. Nowe przepisy przewidują wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dodatkowe dwa miesiące (z obecnych 32 tygodni do 41 tygodni). Ten dodatkowy wymiar w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. przepadnie, jeśli go nie wykorzystają (dni wolne nie będą przechodzić na matkę). Ma to zachęcić mężczyzn do wybierania opieki nad dzieckiem. Te dwa dodatkowe miesiące będą płatne, ale nie w pełnej wysokości. Rodzic dostanie w tym czasie zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru.
Wprowadzony zostanie 5-dniowy urlop opiekuńczy. Będzie on udzielany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia członkowi rodziny (rodzicom, dzieciom lub małżonkowi) albo osobie, która mieszka z pracownikiem. Urlop ten ma być bezpłatny.
Kolejne dodatkowe dwa dni wolnego będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Czas zwolnienia będzie płatny w wysokości połowy przysługującego wynagrodzenia.

Pracownika wychowującego dziecko do ósmego roku życia nie będzie można bez jego zgody:

• zatrudniać w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej,
• obejmować systemem przerywanego czasu pracy (z maksymalnie 5-godzinną przerwą w trakcie doby),
• delegować poza stałe miejsce pracy.

Obecnie takie ograniczenia dotyczą tylko rodziców dzieci do lat czterech.