Będą wyższe mandaty i więcej radarów. Rząd zmienia przepisy drogowe

Rząd chce zaostrzyć przepisy o ruchu drogowym. Już w listopadowym exposé Mateusz Morawiecki zapowiedział utworzenie programu bezpiecznej infrastruktury drogowej i walkę z piratami drogowymi.

Teraz w Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad konkretnymi rozwiązaniami ustawowymi. Według założeń pierwsze zmiany mają zacząć obowiązywać 1 września 2020 r., cały pakiet: z początkiem 2021 r.

Według jakiej logiki nowe regulacje będą tworzone? Założenie główne to próba ograniczenia liczby wypadków śmiertelnych na drogach. W Polsce cały czas ginie na nich najwięcej osób w całej Unii Europejskiej (w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców).

W 2018 r. w sumie śmierć poniosło 2862 osób. W 2017 roku - 2831.

Dane za pierwsze półrocze 2019 r. wskazują, że liczba wypadków na polskich drogach spadła o 16 proc. Od stycznia do końca czerwca zanotowano 13276 wypadków, w których zginęło 1176 osób.

Na razie parlament zatwierdził dwie zmiany związane z ruchem drogowym. Jedna dotyczyła tworzenia korytarzy życia na drogach (czyli specjalnych pasów, po których mogą się poruszać karetki, czy radiowozy w korku), druga jazdy na tzw. suwak. Teraz w kolejce czekają kolejne regulacje. Czego się spodziewać?

Gdyby zrobić ankietę i zapytać w niej Polaków, co jest główną przyczyną wypadków drogowych w naszym kraju, wśród odpowiedzi dominowałby jeden wątek: alkohol. Tymczasem ten stereotyp nie ma nic wspólnego z prawdą.

Nie lekceważąc oczywiście problemu (w Polsce wypadki aut, których kierowcy mają zbyt dużo promili we krwi zdarzają się cały czas zdecydowanie zbyt często), warto pamiętać, że w ubiegłym roku użytkownicy dróg (kierujący, piesi, pasażerowie), będący pod wpływem alkoholu, uczestniczyli w 2779 wypadkach drogowych (8,8 proc. ogółu wypadków, dane policji). Śmierć w nich poniosło 370 osób (12,9 proc. ogółu zabitych). W porównaniu z 2017 r. jest to mniej wypadków o dziewięć (-0,3 proc.). Liczba zabitych w nich wzrosła o 29 osób (+8,5 proc.).

Co jest główną przyczyną wypadków? Eksperci wskazują, że młodzi kierowcy. Osoby siadające za kółkiem w wieku 18-24 lata (siedmioletni przedział wiekowy) spowodowały łącznie 379 wypadków ze skutkiem śmiertelnym w 2018 r. Łatwo policzyć, że co piąty wypadek w ubiegłym roku był spowodowany przez nich. Na pewno w tej grupie znajdują się też osoby będące pod wpływem alkoholu (tak dokładnych krzyżowych danych nie ma), ale komentarze specjalistów wskazują na inną przyczynę: nadmierną brawurę. Fakt, że młodzi kierowcy nie mają oporów przed tym, żeby nawet po kilku piwach, czy po imprezeie wskoczyć za kółko, jest w tym sensie zjawiskiem wtórnym wobec powodu nadrzędnego: tej brawury właśnie.

Statystyki szczegółowe wypadków spowodowanych przez młodych potwierdzają tę obserwacje. Główny przyczynmi wypadków w tej kategorii wiekowej były: najechanie na drzewo (89 wypadków, 113 zabitych), zderzenie czołowe (56 wypadków, 66 zabitych), najechanie na pieszego (59 wypadków, 60 zabitych), zderzenie boczne (64 wypadki, 72 osoby zabite).

Proponowane przez rząd zmiany przepisów mają wyjść na przeciw temu problemowi. Założenia nowelizacji ustaw przewidują m.in. wprowadzenie okresu przejściowego dla młodych kierowców. Co to oznacza? Będą ich obowiązywać ostrzejsze przepisy niż bardziej doświadczonych kierowców, na przykład będą ich obowiązywały niższe limity maksymalnej prędkości na drogach, czy niższe limitu poziomu alkoholu.

Dodatkowo zostaną objęci regulacjami nakładającymi na nich konieczność przejścia dodatkowego szkolenia z zakresu bezpiecznej jazdy w ciągu dwóch lat od uzyskania prawa jazdy. Chodzi o trening pomagający się umieć zachować w sytuacjach wyjątkowych, jak poślizg, czy awaryjne hamowanie.

„Wiem, że oba rozwiązania są od dłuższego czasu dobrym zwyczajem wielu kierowców. Teraz stają się także dobrym prawem” - napisał w mediach społecznościowych Morawiecki po przegłosowaniu przepisów o jeździe „na suwak” oraz korytarzach życia.„Przed nami ciąg dalszy. Jeszcze w tym roku czeka nas intensywna praca nad bezpieczeństwem na drogach. Dostałem już gotowy projekt zawierający przepisy dotyczące pierwszeństwa pieszych” - poinformował premier.

Co znajdzie się w tych przepisach? Z jednej strony zmiany dotyczące systemu szkoleń kierowców, który ma być lepiej dostosowany do realiów. Z drugiej zaostrzenie wielu przepisów, a także podwyżka mandatów.

Najważniejsza (i najszybciej wprowadzona) ma być regulacja dotycząca pieszych. W ubiegłym roku nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu było powodem 210 wypadków, w których zginęło 216 osób. W dodatku te liczby w ostatnich latach regularnie rosną. Aby je ograniczyć, ma zostać wprowadzona zasada, że pieszy będzie miał pierwszeństwo nie tylko na pasach. Wystarczy, że zbliży się do przejścia dla pieszych - wtedy kierowca będzie miał obowiązek się zatrzymać i pozwolić mu przejść.

Inna z rozważanych propozycji zakłada ograniczenie prędkości do 50 km/h w obszarze zabudowanym. Dotychczas w nocy (w godzinach 23-5) można było jeździć 60 km/h. Teraz ten wyjątek ma zostać wyłączony, przez całą dobę w miastach będzie obowiązywać jednolita maksymalna prędkość. Rozważana jest także opcja ograniczenia prędkości na autostradach (dziś maksymalnie można się tam rozpędzić do 140 km/h) - ale póki co nie ma w tej kwestii konkretów.

Ministerstwo rozważa także rozszerzenie przepisów, które dają policji możliwość zabrania prawa jazdy kierowcy, który przekracza szybkość o więcej niż 50 km/h. Teraz taka możliwość istnieje tylko w terenie zabudowaym. Według projektu, zacznie ona obowiązywać wszędzie - bez względu na typ drogi.

W rozważanych propozycjach zmian przepisów pojawia się wątek podniesienia ceny mandatów. Póki co nie ma konkretów, o ile miałyby pójść w górę, ale można się spodziewać solidnych podwyżek. Szczególnie dla osób popełniających najgroźniejsze wykroczenia, jak duże (powyżej 50 km/h) przekroczenie dopuszczalnej prędkości, nieudzielenie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na pasach, czy omijanie pojazdu, który zatrzymał się przed pasami. Dodatkowo zmianie ulegną zasady naliczania punktów karnych. Po wejściu w życiu nowelizacji przepisów, będą one wygasać dopiero po 30 miesiącach (teraz po 12 miesiącach). Nie będzie też możliwości skorzystania z kursów reedukacyjnych, pozwalających „wygasić” te punkty przed upływem terminu ich ważności.

Dodatkowo resort infrastruktury planuje rozbudować sieć radarów w całym kraju. Obecna jest jedną z najmniejszych w Europie. Teraz ma się to zmienić. Możliwość stawiania radarów odzyskają również samorządy - ale zostanie to obwarowane dodatkowymi przepisami. Będą one mogły postawić radar tylko na wniosek mieszkańców - i nie będą mogły czerpać zysków. Wszystkie wpływy z mandatów będą wpływać do Krajowego Funduszu Drogowego.