Chodź duszo, ogrzej się

Jedni przygotowują się właśnie na Wszystkich Świętych i Zaduszki, drudzy mają zamiar fetować Halloween, dwa dość różne święta mają tymczasem wspólne korzenie? Geneza jest taka sama - jedno i drugie sięga przedchrześcijańskich świąt poświęconych wspominaniu zmarłych. Związane jest z wiarą, że na początku listopada dusze zstępują na ziemię i na każdym kroku można się na nie natknąć. O ile jednak w przypadku Halloween wspominanie zmarłych poszło w stronę rozrywkową, to u nas jest to bardziej nastrojowe. W tradycji anglosaskiej uwaga skupiona jest głównie na złych duchach, u nas wspominamy dusze naszych bliskich. Podłoże obu świąt jest wspólne, sposób przeżywania zupełnie inny.
[break]
Polskie cmentarze toną wtedy w morzu świateł, skąd się wzięły te ognie? Dawniej były one palone po to, aby dusze, które schodzą na ziemię, mogły się ogrzać. Ogień miał również zmniejszać ich cierpienie, rozpalano go więc zwłaszcza na grobach osób zmarłych w tragicznych okolicznościach. To również jest przedchrześcijańskie znaczenie, które doczekało się chrześcijańskiej interpretacji, dziś światło to jest uważane jako wiekuiste.
Na pewno w naszym regionie mamy jeszcze jakieś ciekawe zwyczaje z tym świętem związane? Z przekonaniem, że w nocy z 1 na 2 listopada dusze zstępują na ziemię wiązały się różne zachowania. Starano im się na przykład nie przeszkadzać, ale byli też i tacy, którzy przed domem rozsypywali piasek, w nadziei, że zobaczą na nim odbite stopy duszy. W naszym regionie było również żywe przekonanie, że tej nocy w kościele zmarły ksiądz odprawia mszę, w której uczestniczą duchy parafian. Dlatego też zostawiano czasami cmentarną bramę i drzwi do kościoła otwarte, a kościelny zostawiał w tajemnicy przed proboszczem szaty liturgiczne dla tego księdza. W naszym muzealnym archiwum mamy relacje osób, które przechodząc wtedy obok świątyni miały słyszeć odgłosy takiej mszy. Nikt jednak nie miał odwagi tam zajrzeć.