Dopiero okaże się, jak cenne znalezisko skrywało dno jeziora Gil Wielki na Pojezierzu Iławskim w województwie warmińsko-mazurskim, eksplorowane przez zespół dr. hab. Andrzeja Pydyna, kierownika Zakładu Archeologii Podwodnej toruńskiego uniwersytetu.
Tego się nie spodziewali
W jednej z naturalnych płycizn tego akwenu i w dnie, na niewielkiej głębokości, od 1 metra do 2,5 metra toruńscy archeolodzy odkryli prawdopodobnie pradziejową osadę związaną z ludnością tzw. kultury ceramiki sznurowej, sprzed 3-2 tysięcy lat przed naszą erą, z okresu neolitu, ostatniej epoki kamienia.
- Nazwy społeczności pradziejowych biorą się od wyglądu wytwarzanej przez nie ceramiki. My odnaleźliśmy liczne fragmenty z bardzo charakterystycznym odciskiem sznura w górnej części naczyń - wyjaśnia dr hab. Andrzej Pydyn.
Znaleziska archeologiczne w polskich jeziorach, szczególnie w Warmińsko-Mazurskiem, nie są rzadkością. Najczęściej są to jednak pozostałości średniowieczne i nowożytne, i takich spodziewali się także toruńscy archeolodzy.
- Natrafialiśmy już na pojedyncze przedmioty z epoki kamienia, na przykład siekiery i narzędzia z poroża - jednak, jak podkreśla Andrzej Pydyn, nikt w Polsce do tej pory nie natrafił na osadę społeczności kultury ceramiki sznurowej, także dlatego, że nie pozostawiła ich po sobie zbyt wiele.
- Znaleźliśmy dużo materiału ceramicznego i kości zwierzęcych, świadczących o tym, że w tym miejscu ludność przebywała dłużej - dodaje kierownik Zakładu Archeologii Podwodnej UMK.
Z echosondą i georadarem
Najlepiej zachowane znaleziska udało się odkryć w zamulonym dnie jeziora.
- W środowisku beztlenowym osadów dennych, czyli mułu, proces erozji zachodzi wolniej - wyjaśnia kierownik badań.
Archeolodzy z UMK eksplorowali akwen w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Badali jezioro bezinwazyjnie, taki też był warunek. Dno eksplorowano skanerami - echosondą oraz sonarem bocznym, dzięki czemu udało się stworzyć dokładne głębokościowe mapy batymetryczne i zlokalizować miejsca o potencjale archeologicznym. Georadar natomiast pozwolił zaobserwować anomalie znajdujące się pod powierzchnią dna.
Zebrany materiał trzeba teraz skatalogować i opracować, a potem wybrane zabytki przekazać do badań fizykochemicznych. Dzięki popularnej metodzie analizy 14C uda się określić, z jakich okresów pochodzą izotopy węgla zawartego w znaleziskach, a więc rozwiązać zagadkę mieszkańców terenów Pojezierza Iławskiego.
Oni mieszkali nad jeziorem
Niewiele wiemy na temat ludności tzw. kultury ceramiki sznurowej.
Znamy ją głównie z badań pochówków grobowych oraz niewielkich osad czasowych.
Według niektórych źródeł, żyła z pasterstwa, wypasu dużych stad bydła i owiec.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
