Spis treści
Hiperglikemia - co to takiego?
Na samym wstępie warto wyjaśnić, czym jest hiperglikemia. To stan podwyższonego poziomu cukry we krwi, który prowadzi do nieraz poważnych powikłań zdrowotnych. Odpowiednie, prawidłowe rozpoznanie hiperglikemii oraz jej leczenie to podstawa skutecznego zadbania o swój dobrostan.
O hiperglikemii mówimy, gdy w badaniu krwi wyjdzie podwyższone stężenie glukozy. Badać to można samodzielnie - a cukrzycy wręcz mają to wskazane, aby regularnie dokonywać takiego badania.
Poziom cukru jest badany zarówno na czczo, jak i po posiłku.
Kiedy dokładnie możemy mówić o hiperglikemii?
Stan ten rozpoznajemy, gdy poziom cukru we krwi na czczo przekroczy poziom 99 mg/dl (bądź też 5,5 mmol/l). W badaniu sprawdza się również poziom glukozy we krwi na 2 godziny już po spożyciu posiłku - jeśli wtedy przekracza ona 199 mg/dl (11,0 mmol/l), możemy mówić o hiperglikemii.
Jeśli wzrost jest niewielki, lekko podwyższony poziom glukozy określa się mianem przedcukrzycowym. To oznacza ryzyko, że dalszej złe się prowadzenie może doprowadzić do wystąpienia cukrzycy.
Jeśli wskazane wyżej poziomy przekraczają 126 mg/dl (7,0 mmol/l) przed posiłkiem oraz 200 mg/dl (11,1 mmol/l) po posiłku, dochodzi do rozpoznania cukrzycy.
Hiperglikemia poranna
Wyróżnia się taki stan, gdy poziom stężenia glukozy jest szczególnie wysoki o poranku. Wśród przyczyn tego stanu rzeczy wyróżnia się:
niedostateczną dawkę insuliny bazalnej,
iniekcję z insuliny bazalnej w nieodpowiedni obszar ciała,
niewłaściwy czas iniekcji insuliny bazalnej,
niewłaściwy rodzaj podanej insuliny bazalnej,
zbyt niską dawkę insuliny przedposiłkowej podanej wieczorem,
niedostatecznie mocne wymieszanie insuliny o pośrednim czasie działania przed jej podaniem.
Hiperglikemia poranna łączy się z efektem brzasku lub zjawiskiem Somogyi. Pierwszy dotyczy porannego wyrzutu adrenaliny, kortyzolu, glukagonu oraz hormony wzrostu. Te nasilają insulinooporność, choć przecież są potrzebne organizmowi do wybudzenia się.
Z kolei zjawisko Somogyi o podłożu hormonalnym wiąże się z tym, że poziom cukru we krwi spada w nocy. Wtedy ryzykowne jest wystąpienie stanu niedocukrzenia. Organizm sobie próbuje z tym poradzić poprzez wytworzenie właśnie glukagonu, hormonu wzrostu oraz adrenaliny. To ponownie powoduje gwałtowny wyrzut glukozy do krwi.
Hiperglikemia stresowa - co to takiego?
Jest ona stanem pojawiającym się przy odpowiedzi na choroby np. w reakcji na sepsę oraz zawał mięśnia sercowego.
Czym jest hiperglikemia poposiłkowa?
Ten typ hiperglikemii dotyczy zaburzenia wzrostu i spadku glukozy we krwi.
Zwykle wzrost glukozy we krwi pojawia się po 10 minutach od rozpoczęcia jedzenia, po godzinie utrzymuje maksymalne stężenie i wartość wyjściowa pojawia się w ciągu 2-3 godziny. Jeśli do tego nie dochodzi, mamy do czynienia z hiperglikemią poposiłkową.
Przyczyny hiperglikemii
U osób chorujących na cukrzycę hiperglikemia może wystąpić z powodu:
przyjęcia niedostatecznej dawki insuliny,
zaprzestania przyjmowania insuliny,
braku podejmowania aktywności fizycznej,
popełnieniu błędu dietetycznego.
Objawy hiperglikemii
Jaki stan naszego zdrowia powinien być dla nas alarmujący? Kiedy powinniśmy sprawdzić poziom glukozy we krwi?
Najczęstsze dolegliwości przy hiperglikemii to:
Częste oddawanie moczu;
uczucie suchości w ustach;
Wzmożone pragnienie;
Senność;
Osłabienie oraz zmęczenie;
Zaburzenie widzenia;
Ból głowy;
Objawy odwodnienia - suchość skóry, błon śluzowych, a także mniej elastyczny naskórek;
Trudność gojenia się ran;
Większa skłonność do infekcji;
Nagłe, nieuzasadnione zmniejszenie masy ciała.
W zasadzie każdy z tych objawów (a tym bardziej kilka z nich występujących jednocześnie!) powinien wiązać się z pójściem do lekarza na dokładną diagnozę i badanie!
Jak pomóc w przypadku hiperglikemii?
Jeśli mamy podejrzenie hiperglikemii lub jest ona stwierdzona w badaniu glukometrem, powinniśmy wezwać pogotowie ratunkowe do osoby zagrożonej. W tym czasie nie wolno podawać choremu jedzenia oraz leków. W przypadku przytomności chorego można pozwolić mu na dokonanie iniekcji. Ewentualnie można podać wodę (po konsultacji z dyspozytorem medycznym!). Do czasu przyjazdu karetki należy pozostać z pacjentem i w razie potrzeby, jeśli dojdzie do niewydolności krążeniowo-oddechowej, trzeba przeprowadzić RKO.
Leczenie hiperglikemii - co z domowymi metodami?
Zacznijmy od tego, że hiperglikemia MUSI BYĆ leczona w szpitalu poprzez podanie insuliny we wlewie dożylnym. Wtedy też personel szpitalny edukuje pacjenta i instruuje w zakresie podawanie insuliny. Domowe sposoby nie są metodą leczenia hiperglikemii. W przypadku tego problemu zdrowotnego można jedynie stosować domowe sposoby, które mogą pomóc w obniżeniu poziomu cukru we krwi - z zasady stosując się wpierw do wskazań lekarza, a jeśli zaleci lub zasugeruje domowe "zbijanie cukru", można to robić po jego aprobacie