Czy nieślubnemu synowi należy się zachowek po śmierci ojca?

- W 2011 roku ojciec przekazał mi i mojej siostrze w formie darowizny dom, który był jego wyłączną własnością. Czy dzięki odrzuceniu spadku unikniemy konieczności płacenia zachowku dla przyrodniego brata? Dodam, że przyrodni brat jest pełnoletni i normalnie pracuje. Ja i siostra nie mamy dzieci - pisze kobieta.

Odpowiada adwokat Adam Koziozembski: - Podstawą jest stwierdzenie, iż syn zmarłego ojca będzie uprawniony do zachowku wyłącznie wówczas, gdy nie odrzuci on spadku po zmarłym spadkodawcy.

Kwestia zachowku uregulowana jest w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 991 § 1 k.c. Pani bratu (zstępnemu spadkodawcy) przysługuje zachowek w wysokości połowy wartości udziału, jaki otrzymałby dziedzicząc po ojcu na podstawie przepisów ustawy.

Zobacz także: Jak przebiega wprowadzanie zmian w ruchu na starówce? [ZDJĘCIA]

Według art. 991 § 2 k.c., jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Z powyższego wynika, iż do zapłaty zachowku zobowiązani są przede wszystkim spadkobiercy. W Pani sytuacji, zarówno Pani, jak również Pani siostra i mama odrzuciłyście spadek po zmarłym. Zatem jesteście Panie wyłączone od dziedziczenia, tak jakbyście nie dożyły otwarcia spadku - wyjaśnia adwokat.

Zobacz także: Strzelanina na ul. Mickiewicza w Toruniu. Pierwsze zatrzymania [ZDJĘCIA]

Jednakże sytuację Pani oraz siostry komplikuje przepis art. 1000 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli uprawniony do zachowku (brat) nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany zobowiązany jest do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.

Zatem za zachowek odpowiedzialne są również osoby, które otrzymały od spadkodawcy darowiznę, czyli Pani i siostra. W tej sytuacji należy przyjąć, iż otrzymana darowizna nieruchomości zostanie zaliczona do spadku, gdyż nie jest to drobna darowizna, którą od zaliczenia do spadku wyłącza przepis art. 994 § 1 k.c.

Zobacz także: Toruń. Trwa rozbudowa szpitala na Bielanach [ZDJĘCIA]

Brat jest więc osobą uprawnioną do zachowku, która może wystąpić z roszczeniem przeciwko Pani i siostrze. Może żądać połowy tego, co dziedziczyłby, gdyby miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Dlatego zachowek należny bratu to połowa z 1/4 udziału w spadku, czyli 1/8 całości spadku. Dodam, że wartość dokonanej na Panią i siostrę darowizny określa się na podstawie art. 995 k.c., według stanu z chwili dokonania, a cen z chwili ustalania zachowku.

Wywiad z Jackiem Górzyńskim - prezesem spółdzielni socjalnej "Do usług"