Sto lat temu na zachodnim froncie wielkiej wojny zakończyła się trzecia bitwa pod Ypres, jedno z najkrwawszych i najbardziej bezsensownych starć w dziejach ludzkości. W trwających od końca lipca zmaganiach o kilka kilometrów kwadratowych błota alianci stracili prawie 450, a Niemcy niemal 260 tysięcy ludzi. Na froncie włoskim, w dwunastej bitwie nad Soczą (Isonzo), wojska państw centralnych, wykorzystując gazy bojowe, przełamały front rozbijając w pył włoską armię. Aby uchronić sojusznika przed ostateczną katastrofą, Brytyjczycy i Francuzi musieli w w wielkim pośpiechu przerzucić do Italii kilkanaście swoich dywizji.
W Rosji, która nadal mierzyła czas zgodnie z kalendarzem juliańskim, sto lat temu trwał jeszcze październik. W wyniku rewolucji lutowej władzę przejął Rząd Tymczasowy. Kraj nadal prowadził wojnę, borykając się również z bardzo poważnymi problemami wewnętrznymi. Dostarczał ich m.in. niejaki Lenin. Jego nazwisko pojawiło się na łamach „Gazety Toruńskiej” już w kwietniu 1917 roku, przy okazji przeglądu zachodniej prasy.
Polecamy:
„Niektóre dzienniki donoszą, że rosyjscy socyaliści za zezwoleniem rządu niemieckiego jechali do Rosyi przez Niemcy - czytamy. - Opowiadają oni, że są emissaryuszami cesarza, zwłaszcza Lenin, przed którym należy się mieć na baczności”.
Przyszły wódz kolejnej rewolucji ponownie pojawił się na łamach toruńskiego dziennika już kilka dni później. Tym razem w tekście była m.in. mowa o tym, że Lenin rzeczywiście trafił do Rosji przez Niemcy, a władze brytyjskie wydały mu wcześniej zakaz przejazdu przez swoje tereny. Kolejne informacje dotyczące Włodzimierza Ilicza dotyczyły awantury, do której doszło w maju po jednym z jego wystąpień. W sierpniu toruńska gazeta pisała natomiast o tym, że rosyjskie władze uznały działalność Lenina za godzącą w ideały rewolucji lutowej i wydały nakaz jego aresztowania.
Wodzowie rewolucji w Toruniu [Kalendarium 50-lecia "Nowości]
Czytaj dalej - kliknij poniżej:
Uljanow nie został złapany i w samo centrum rosyjskiej areny politycznej wrócił z hukiem w nocy z 24 na 25 października. Poza Rosją była to noc z 6 na 7 listopada 1917 roku. Bolszewicy opanowali Piotrogród 8 listopada, „Gazeta Toruńska” informację o ich przewrocie przyniosła trzy dni później.
„Z Piotrogrodu donoszą, że stolica Rosyi znajduje się całkowicie w rękach maksymalistów, którzy uwięzili z wyjątkiem Kiereńskiego cały rząd dotychczasowy i domagają się natychmiastowego zawieszenia broni i zawarcia pokoju” - czytamy na pierwszej stronie polskiego dziennika. (...) - Faktycznie zatem ustanowioną została w Rosyi dyktatura proletaryatu, a władzę najwyższą dzierży nikt inny, jak osławiony Lenin, najbezwzględneijszy z agitatorów przewrotu, jakiego można sobie wyobrazić. Następstwa tego olbrzymiego wstrząsu są jeszcze zupełnie nieobliczalne. Co zrobi Kiereński? Jak się zachowa armia na froncie? Czy spodziewać się należy szybkiej przeciwakcyi żywiołów obywatelskich? Jak ułoży się kwestya pokoju? Wszystkie te pytania nasuwają się obecnie z gorączkową natarczywością. Dalszy przebieg tragedyi rosyjskiej musi przynieść wreszcie ostateczną decyzyę: czy Rosya skazaną jest na stratę w odmęcie anarchii powszechnej, czy też w chwili największego niebezpieczeństwa nowe siły ludu i porządku zdołają wziąć górę nad demagogią przewrotu”.
Nie wiesz, jak skorzystać z PLUSA? Kliknij TUTAJ, a dowiesz się więcej!Przez kilka następnych dni w toruńskiej prasie pojawiały się oparte na pogłoskach doniesienia o tym, że stojące w Piotrogordzie pułki kozackie nie wypowiedziały posłuszeństwa rządowi, że na stolicę maszeruje armia wierna Kiereńskiemu, że na ulicach miasta trwa bitwa. Co ciekawe, niemieckie naczelne dowództwo, które przysyłało publikowane zawsze na pierwszej stronie komunikaty omawiające sytuację na wszystkich frontach, zachowywało się tak, jakby rewolucję przegapiło. W doniesieniach nie ma na ten temat ani słowa! Tymczasem komentarze i analizy sypały się ze wszystkich stron.
„Rosya, która zdobyła na chwilę wolność i zakosztowała jej słodyczy, znajduje się dziś znowu na drodze ujarzmienia” - napisała „Gazeta Toruńska” 17 listopada, cytując brytyjskiego „Timesa”.
W pierwszych dniach rewolucji słowa komentarzy i analiz lały się wartkim strumieniem. Ze wszystkich cytowanych wtedy przez „Gazetę Toruńską” źródeł wynika, że bolszewicki przewrót jest ogromnym, ale mimo wszystko wyłącznie wewnętrznym problemem Rosji. Nikt nie brał pod uwagę tego, że wiatr rewolucji może wylecieć poza granice dawnego imperium carów.
Prognoza na 16 dni: Idzie zima? 6-21.11
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
