Dr Sławomir Drelich: - Szkoła powinna nastawiać się bardziej na uczenie umiejętności [rozmowa]

- W rankingu “Perspektyw” wasza szkoła zajęła 33. miejsce w Polsce w tzw. rankingu olimpijskim, gratulujemy! Sukces wynika z tego, że przychodzi do was tak zdolna młodzież, czy też nauczyciele potrafią rozbudzić naukowe aspiracje uczniów?
- Po prostu nauczyliśmy się wyławiać talenty i dawać im bardzo dużo szans. Na początku talent wymaga prowadzenia za rękę, obróbki, pomocy, indywidualnego podejścia. W Inowrocławiu mamy dwa dobre licea, młodzież jest różna, czasem jednej szkole udaje się lepszy nabór, a czasami drugiej. W nauczycielu musi być chęć samorozwoju, by pomóc w rozwoju wyjątkowo uzdolnionego ucznia. Wymaga to przed wszystkim umiejętności przyznania się przed samym sobą, że nauczyciel czegoś nie wie, nie umie.

Bardzo często najzdolniejsi uczniowie w niektórych sferach mogą mieć wiedzę przewyższającą wiedzę nauczyciela. A jak już nauczyciel wie, że nie wszystko umie, to musi nauczyć się chcieć wiedzieć więcej i po partnersku uczyć się razem z uczniem.

- Panuje obiegowe przekonanie, że nauczyciele mają dość, a uczniowie nie chcą uczyć się, co pogłębiła jeszcze pandemia, zamknięcie w domach.
- W pewnym sensie to trochę prawda i trochę nieprawda. Jeśli chodzi o nauczycieli, to jeśli system nie motywuje, a najlepszą motywacją dla każdego pracownika – oprócz możliwości samorozwoju i pracy w fajnym środowisku jest zawsze bodziec finansowy. Jeśli tego bodźca nie ma, to pewnie do zawodu nie trafiają najlepsi. Zadaniem dyrektorów szkoły jest zatrudnienie dobrych nauczycieli. Jednak nie jest to proste. Kiedyś było dużo chętnych do zawodu, a dziś nie ma już stosu podań. Nie ma chętnych. Nauczycieli przedmiotów przyrodniczych już dziś nie ma. Z cudem graniczy znalezienie biologa, fizyka, chemika, który jest nauczycielem, ukończył pełne pięcioletnie studia magisterskie dzienne uniwersyteckie. Nie dość, że musimy znaleźć chętnego do pracy w szkole, to jeszcze człowieka pełnego pasji! A jeśli chodzi o uczniów, to pomstowanie na młodzież pojawia się w każdym pokoleniu. Młodzi są zawsze kilka kroków do przodu, zawsze będą myśleli inaczej niż starsi. W dobie cyfryzacji, informatyzacji i niesamowicie szybko pędzącego postępu młodzi są trochę innymi ludźmi aniżeli 60- czy 40-latkowie pracujący w szkole.

- Jaka powinna być szkoła XXI wieku, a jaka jest obecnie?
- Nasz system oświaty przypomina model pruski. Cały czas jest nastawiony na podawcze przekazywanie wiedzy. Przychodzi nauczyciel, który wszystko wie, podaje to uczniom, którzy to zapisują, zapamiętują, a następnie nauczyciel ich z tego rozlicza. To straszliwy anachronizm. System kompletnie niedostosowany do dzisiejszych czasów. Żyjemy w czasach powszechnych źródeł informacji. Uczeń i nauczyciel są w stanie znaleźć informacje w mgnieniu oka w swoim smartfonie. W obecnych czasach szkoła powinna nastawiać się bardziej na uczenie umiejętności, na kształtowanie umiejętności potrzebnych w zmieniającym się świecie. Na poszukiwaniu informacji w wiarygodnych źródłach, a tego tak naprawdę nie uczymy, chyba że przy okazji. Staram się uczyć korzystania z dorobku cywilizacyjnego, radzenia sobie w zmieniającym się świecie. Na niektórych przedmiotach przekazujemy wiedzę, która za chwilę może się zdezaktualizować. Po ukończeniu szkoły młodzi muszą poradzą sobie w tym świecie. W większym stopniu szkoła powinna też nastawić się na kwestie związane z adaptacją młodego człowieka. Pomocą psychologiczną, wręcz psychologiczno-psychiatryczną, ponieważ te problemy dotyczą również ludzi dzisiejszego świata. Szkołą też powinna uczyć także tego, jak radzić sobie ze stresem, z problemami psychologicznymi, psychicznymi.

- Czy udział w konkursach, olimpiadach nie przykłada się na większy stres uczniów?
- Oczywiście, że powoduje to stresy, ale prawdą jest i to, że uczniowie decydujący się na starty w olimpiadach mają w sobie trochę z postawy sportowca. Pociąga ich nie tylko poszerzanie wiedzy, zdobywanie nowych naukowych horyzontów, ale również rywalizacja naukowa, merytoryczna, kulturalna walka. Najczęściej są to ci uczniowie, którzy wymagają trochę mniej pomocy psychologicznej, ponieważ sobie z tym radzą, a rywalizacja ich nakręca, dodaje im sił. Obserwując rywalizację olimpijską moich uczniów widzę ich stres, ale on dodaje im sił, szczególnie podczas ostatniego etapu przygotowań do zawodów.

- Rodzice, uczniowie i nauczyciele będą mieli coś do powiedzenia w sprawie zajęć pozalekcyjnych czy ostateczny głos należeć będzie teraz do kuratora? Pytam w kontekście “lex Czarnek”.
- Punktem wyjścia zawsze będzie szkoła i rodzice, którzy muszą wyjść z inicjatywą takich zajęć. Centralizacja ogranicza nasze możliwości w szkole. Proszę sobie wyobrazić sytuację, w której jedno kuratorium w województwie zostanie zasypane wnioskami z większości szkół. Jak sobie poradzi? Będzie zatrudniać dodatkowych urzędników, przesuwać ich z innych wydziałów? Nie wiem, jaką politykę przyjmie nasz kurator. Nie chcę naszego porównywać do pani kurator z Krakowa, która jest mocno obecna w mediach.

Mam nadzieję, że nasz kurator nie będzie chciał się bawić w wojny ideologiczne. Na ile będzie sobie cenił wolność, pozwalał na współpracę szkół z organizacjami pozarządowymi, a na ile będzie chciał pokazać swoją władzę i jej użyć? Jeśli chodzi o kuratorium w Bydgoszczy, to chcę być dobrej myśli.