Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Flisak pozdrawia z Brukseli

Szymon Spandowski
Szymon Spandowski
Wymiana rzeźb w 1934 roku - po lewej Flisak w Brukseli, po prawej Manneken Pis w Toruniu
Wymiana rzeźb w 1934 roku - po lewej Flisak w Brukseli, po prawej Manneken Pis w Toruniu Fot.: Archiwum
Losy wędrującego po mieście Flisaka zostały już kiedyś w „Nowościach” opisane w rubryce „Dzieje i ludzie”. Dziś dodamy do tej historii jeszcze jeden rozdział, wspominając wyprawę figury do… stolicy Belgii.

Popularna toruńska fontanna, bliska naszym Czytelnikom chociażby ze względu na wakacyjne zdjęcia pamiątkowe, jakie pod nią przez wiele lat robiliśmy, zniknęła z Rynku Staromiejskiego. Trafiła do renowacji. W połowie lat 30. ubiegłego wieku zafundowano jej jednak wyprawę znacznie dalszą. Jako dobro kultury, Flisak nasz stał się symbolem współpracy i przyjaźni między miastami Europy. W 1934 roku przez kilka dni gościł w Brukseli, która - podobnie jak Toruń - świętowała wtedy 701. rocznicę otrzymania praw miejskich. Toruń wypożyczył Belgom jeden ze swoich symboli, w zamian za to otrzymał brukselską fontannę-relikwię, Manneken Pis, czyli słynnego siusiającego chłopca. Figurka przez kilka dni stała na flisaczym cokole, znajdującym się wtedy na dziedzińcu toruńskiego ratusza. Naturalnie, nasz Flisak zajął miejsce siusiającego brzdąca w Brukseli. Niewiarygodne? Proszę w takim razie spojrzeć na zdjęcia, jakie opublikowało „Słowo Pomorskie”. Do fotografii, wykonanych przez toruńskiego i brukselskiego fotografa, gazeta dodała jeszcze spory tekst.
[break]

Liga Narodów jednoczy Europę

„Liga Narodów propaguje daleko idące zbliżenie nie tylko poszczególnych państw, ale i większych ośrodków kulturalnych, wielkich miast, wsi nawet, z różnych krańców Europy - donosił toruński dziennik w niedzielę wielkanocną 80 lat temu. - „Ta dziedzina pracy Ligi Narodów mało jest znana szerokiemu ogółowi i tylko dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności możemy naszych Czytelników poinformować o radosnej nowinie, że i w naszej dzielnicy, ściślej mówiąc w stolicy Pomorza, przejawia się błogosławiona działalność tej jedynej na świecie instytucji.
Biuro Propagandy Zbliżenia Międzymiastowego przy Lidze Narodów skorzystało z faktu, że w tym roku przypada 701-lecie dwóch miast na dwóch różnych krańcach Europy, Torunia i Brukseli, stolicy Belgji. Oba te miasta mają dużo wspólnych cech. (…) Te względy skłoniły wymienione Biuro Propagandy do zaproponowania obu miastom zawarcia traktatu przyjaźni i braterstwa po wieczne czasy. (…) Celem ostatecznego sfinalizowania układu przyjaźni, wyjechał w dniu 1 marca b.r. p. prezydent Torunia do Brukseli i z tamtejszym prezydentem - jako, że są kolegami po fachu - prędko się porozumiał. Zawiadomiona telegraficznie o doniosłym fakcie rada miejska odbyła wczorajszego wieczora posiedzenie nadzwyczajne, na którem ratyfikowano układ przyjaźni pomiędzy obu miastami. Widomym znakiem stosunków, jakie potąd zapanowały pomiędzy Toruniem i Brukselą ma być wzajemna wymiana najbardziej charakterystycznych pomników obu miast. Ponieważ władze Torunia nie zgodziły się, aby do Brukseli wysłać pomnik Kopernika, ze względu na konieczność pozostawienia go w Toruniu w związku z niedalekiem poświęceniem nowego mostu (w ogłoszonym w latach 30. konkursie na patrona przeprawy drogowej astronom wygrał, jednak władze centralne tego nie uznały i przeforsowały marszałka Józefa Piłsudskiego - red.), przeto postanowiono zamiast tego wysłać posąg Flisaka z podwórza ratusza. Wczorajszego dnia jedna z firm spedycyjnych odesłała posąg do Brukseli, a w zamian jego postawiono pierwszego pułkownika wojsk królewskich, słynnego Manneken Piss. (…) Posąg zostanie w naszem mieście przez trzy dni, poczem zostanie napowrót oddany do Brukseli”.
Uff, strasznie długi cytat. Artykuły w międzywojennym „Słowie Pomorskim”, w odróżnieniu od poprzedniczki tego dziennika, cytowanej przez nas bardzo często „Gazety Toruńskiej”, były bardzo obszerne. To i tak nie jest całość, pozwoliliśmy sobie pominąć m.in. opowieść o tym, jak postać z XVII-wiecznej brukselskiej fontanny spędzała podczas I wojny światowej sen z oczu niemieckim okupantom. Manneken Pis stał się wtedy bohaterem ulotek propagandowych produkowanych w nielegalnej drukarni. Czynność, jakiej oddaje się chłopiec, nie pozostawia chyba wątpliwości, co do ich treści.
Jak się zapewne Państwo domyślają, to wszystko jest primaaprilisowym żartem. Wspomnieliśmy, że tekst i zdjęcia ukazały się w wielkanocnym wydaniu „Słowa Pomorskiego”. Świąteczna niedziela w 1934 roku wypadła akurat 1 kwietnia. Przytaczamy tę ciekawostkę jako dowód poczucia humoru naszych przodków, korzystając z okazji, że toruński Flisak właśnie opuścił swój cokół.

Mistrz Spychalski

To jednak nie wszystko. Na trop żartu wpadła Anna Zglińska, przewodniczka dwóch naszych wakacyjnych wycieczek po śladach dawnej granicy między zaborami, która poza kordonowymi historiami, badała również dzieje Szklanego skarbu z Podgórza prezentowanego w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Jednym z autorów zdjęć odnalezionych podczas remontu domu przy ulicy Parkowej, gdzie znajdował się jeden z najstarszych zakładów fotograficznych na terenie dzisiejszego miasta, mógł być Hermann Spychalski. Największy mistrz szkiełka i oka przedwojennego Torunia, ale też - o czym już wiele razy wspominaliśmy - postać mocno kontrowersyjna. Tu mamy wydrukowaną w gazecie sprzed 80 lat próbkę jego talentu, ponieważ to on właśnie wykonał zapewne oba primaaprilisowe fotomontaże. Przy toruńskim jest podpisany, zaś zgodnie z tym, co podaje gazeta, autorem zdjęcia Flisaka w Brukseli był Manuel Freres. Fotografia z pewnością jednak do redakcji „Słowa” przy ul. Świętej Katarzyny trafiła z zakładu na rogu Szerokiej i Strumykowej, głównej siedziby firmy Spychalskiego.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska