Jak poznaniak został burmistrzem Łasina

W styczniu minęła 65. rocznica śmierci Stefana Tomczyńskiego, pierwszego niezawodowego burmistrza miasta Łasina, wybranego w 1920 roku po odzyskaniu niepodległości.

<!** Image 2 align=right alt="Image 76803" sub="Burmistrz Stefan Tomczyński dał się też poznać jako niezwykle aktywny działacz Straży Pożarnych, i to nie tylko w województwie pomorskim / Fot. Ze zbiorów autora">Był on też działaczem straży pożarnej, wielu towarzystw i związków. Warto przybliżyć te postać.

Stefan Tomczyński urodził się 28 sierpnia 1878 roku w Poznaniu, jako syn kierownika fabryki Bogusława i Józefy z Lypmanów. Po ukończeniu szkoły obywatelskiej wstąpił do składu bławatów i konfekcji J. Chmurzyńskiego w Tczewie na Pomorzu. Po skończeniu nauki pracował jako pomocnik w Toruniu, Olsztynie na Warmii i w Poznaniu w firmach K. Kuzaj i K. Ignatowicz jako szef oddziału. Kupiectwem zajmował się w latach 1896-1918. We wrześniu 1903 roku ożenił się z Teodozją Tyrakowską, a rok później założył w Poznaniu przy ulicy Szerokiej skład garderoby męskiej i dla chłopców.

Kupiec i społecznik

Od 1908 roku do czerwca 1911 roku pracuje jako kierownik bazaru w Wejherowie. Tam też działa bardzo aktywnie na niwie oświatowej. Zakłada różne towarzystwa, urządza przedstawienia i wycieczki, wygłasza pouczające odczyty, za co ścigała go miejscowa policja pruska.

Od listopada 1911 r. do 1914 r. jest zatrudniony jako kierownik bazaru w Jeżewie na Pomorzu. Od stycznia 1914 roku aż do wybuchu I wojny światowej pracuje dla firmy Arnold Karfunkelstein we Wrocławiu jako przedstawiciel. W drugim roku wojny zostaje powołany do wojska pruskiego i przez cały czas przebywa na froncie zachodnim. Po zakończeniu wojny, gdy odradza się wolna Polska, pracuje w Departamencie Aprowizacji przy Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej w Poznaniu, a od kwietnia 1920 roku jako kierownik ekspozytury tegoż Departamentu w Bydgoszczy.

Zamieszczona w „Kurierze Poznańskim” w połowie 1920 roku informacja o poszukiwaniu kandydatów na stanowisko niezawodowego burmistrza miasta Łasina sprawia, że wysyła do komisarycznego burmistrza tegoż miasta, aptekarza Edmunda Baranowskiego, pismo następującej treści: „Powołując się na ogłoszenie w „Kurierze Poznańskim” pozwalam sobie usługi me na wakującą posadę burmistrza, jak najuprzejmiej zaoferować swoją osobę. Jestem kupcem, obecnie kierownikiem ekspozytury Departamentu Aprowizacji Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej w Bydgoszczy. Będąc dobrym organizatorem, mam nadzieję sprostać interesom miasta i pokierować nim ku zadowoleniu mieszkańców”.

<!** reklama>Po rezygnacji jednego z kandydatów Rada Miejska na swym posiedzeniu w dniu 23 lipca 1920 roku jednogłośnie wybrała Stefana Tomczyńskiego z Poznania na stanowisko niezawodowego burmistrza miasta Łasina. Jednocześnie Rada Miejska zobowiązała komisarycznego burmistrza, aby poinformował Stefana Tomczyńskiego o jego wyborze na burmistrza Łasina.

Dla dobra miasta

Funkcję burmistrza Łasina Stefan Tomczyński pełnił nieprzerwanie do lipca 1939 roku. Za jego kadencji miasto się bardzo rozwinęło. Między innymi skanalizowano i przebrukowano ulice, rozbudowano rzeźnię i chłodnię, uruchomiono stację benzynową, utworzono szpital publiczny, pobudowano most na jeziorze Zamkowym. Powstało też wiele towarzystw i kół, w których burmistrz piastował funkcję prezesa.

15 marca 1921 roku wstąpił do założonej w okresie pruskim miejscowej Straży Pożarnej i został jej prezesem. We wrześniu 1921 roku na odbywającym się w Warszawie I Krajowym Zjeździe Ochotniczych Straży Pożarnych wybrany został w skład Rady Naczelnej Związku. W grudniu 1921 roku uczestniczył w Toruniu w zjeździe przedstawicieli wszystkich istniejących na Pomorzu Straży Pożarnych, na którym to utworzono nową organizację pod nazwą Związek Straży Pożarnych Województwa Pomorskiego, a na stanowisko prezesa Zarządu wybrano Stefana Tomczyńskiego. Funkcję tę pełnił do 1931 roku. Później został honorowym prezesem.

W roku 1925 reprezentuje Pomorze na ogólnopolskim zjeździe strażaków we Lwowie, a jego programowe wystąpienie spowodowało większe niż dotychczas zainteresowanie sprawami pożarnictwa na Pomorzu ze strony Zarządu Głównego. W 1926 roku jest w komitecie honorowym z okazji 50-lecia powstania straży pożarnej w Grudziądzu, sprawuje w tym okresie także funkcję prezesa Pomorskiego Związku Straży Pożarnych RP w Grudziądzu. Za jego kadencji w czerwcu 1927 roku ukazał się pierwszy numer czasopisma „Strażak Pomorski”, który był drukowany w Zakładach Graficznych Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu.

W styczniu 1937 roku bierze udział w zjeździe Delegatów Miast Pomorskich, który odbywał się w Grudziądzu.

Pod przybranym nazwiskiem

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku musiał uciekać przed aresztowaniem przez miejscowy Selbschutz. Wyjechał do Krakowa i ukrywał się prawdopodobnie pod nazwiskiem Pomczyński.

Zmarł 25 stycznia 1943 roku po operacji w warunkach domowych. Pochowany został na cmentarzu Kraków-Prokocim.

Stefan Tomczyński odznaczony był m.in.: Medalem 3 Maja, Odznaką pamiątkową za waleczność, przyznaną 28 września 1925 r. przez Kapitułę Odznaczeń Pomorskich, Odznaką honorową „Frontu Pomorskiego”, Medalem „Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości”, przyznanym przez Wojewodę Pomorskiego 1 marca 1930 r., Złotym Krzyżem Zasługi nadanym zarządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej z 1 marca 1930 r. za zasługi na polu pracy narodowo-społecznej, Złotym Medalem Zasługi po raz drugi, przyznanym przez Główny Zarząd Związku Straży Pożarnych RP 13 sierpnia 1933 r.