Koronawirus: zmiany w prawie karnym. Rozmowa z adwokatem Mariuszem Lewandowskim

Wprowadzenie stanu stanu epidemii wpłynęło na regulacje w zakresie prawa karnego, w tym wykonawczego. Zmiany weszły w życie 31 marca 2020 roku. Jedną z nich jest jest ułatwienie odbycia kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

- Tak, dotychczas w systemie dozoru elektronicznego możliwe było odbycie kary nie przekraczającej 1 roku. Obecnie dotyczy to już kar pozbawienia wolności nie przekraczających 1 roku i 6 miesięcy. Przesunięto zatem górną granicę wysokości kary „łapiącej” się na dozór elektroniczny o 6 miesięcy. To rozwiązanie ma zmniejszyć liczę osadzonych w zakładach karnych, co odpowiada potrzebie standardów sanitarnych, tak by osoby z niższymi wyrokami mogły odbyć karę w warunkach wolnościowych. Zmiana ta nie dotyczy jednak osób z wielokrotnym skazaniem za to same przestępstwo na kary pozbawienia wolności, tzw. multirecydywistów.

Co jeszcze zmieniło się w epidemii dla osadzonych?
-Wnioskujący o przerwę w odbywaniu kary pozbawienia wolności może powołać się na trudną sytuację rodzinną i majątkową w rodzinie w związku z obostrzeniami wprowadzonymi do obrotu prawnego, jak np. zamknięciem zakładów kosmetycznych, fryzjerskich, innych usługowych, czy reedukacją etatów.

Kolejną istotną regulacją w prawie karnym jest wstrzymanie i zawieszenie terminów procesowych, czyli np. terminu do wniesienia apelacji, zażalenia. Jak to dokładnie wygląda?
-Terminy procesowe, które biegły przed wejściem w życie zmian w dniu ich wejścia w życie tj. 31 marca 2020 roku uległy zawieszeniu. Natomiast te, które miałyby rozpocząć swój bieg po tym terminie, biegu tego nie rozpoczną do czasu odwołania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego. Powyższe rozwiązanie współgra z odwołaniem rozpraw i posiedzeń w sądach powszechnych oraz Sądzie Najwyższym. W sądach odbywają się obecnie wyłącznie jawne posiedzenia w sprawach pilnych, tzn. takich, w których oskarżeni są tymczasowo aresztowani, posiedzenia dotyczące właśnie tymczasowego aresztowania oskarżonego/podejrzanego, w sprawach dotyczących przerwy w karze, odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego oraz posiedzenia w sprawach dotyczących zdrowia psychicznego i świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W związku z epidemią niektóre kary zaostrzono...
-Tak, podwyższeniu uległa kara pozbawienia wolności grożąca za narażenie za zarażenie chorobą zakaźną, w tym wirusem COVID-19, do kary od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności (dotychczas groziła za to maksymalnie kara do 1 roku pozbawienia wolności). Jest to słuszne rozwiązanie ukierunkowane na wstrzymanie rozprzestrzeniania się liczby zakażonych koronawirusem.