Kto doniósł bezpiece na gen. Zawacką?

Biografia gen. Elżbiety Zawackiej jest Pani pracą doktorską. Na ile ta publikacja jest przystępna dla osób, które chciałyby po prostu dowiedzieć się więcej szczegółów o życiu słynnej „Zo”?
[break]
Pyta Pan, czy całość będzie dla nich strawna? Będzie. Została wydana w popularnym designie, zawiera dużo zdjęć... Zależało mi, aby jej język był bardziej popularny niż naukowy. Osoby niebędące historykami ani nawet naukowcami twierdzą, że całość dobrze się czyta. Można im chyba zawierzyć, skoro zarzekają się, że 400 stron przeczytali w jedną noc.
Bo przecież i sam życiorys gen. Zawackiej jest fascynujący. Jako kurierka ponad sto razy przekraczała granice europejskich krajów z pocztą Komendy Głównej ZWZ i walizkami z pieniędzmi, uciekała przed gestapo, skakała z pociągu, a także w nocy ze spadochronu.
Tak. To jej pierwsza tak obszerna biografia. Przy tak bogatym życiorysie i tak jest wiele wątków, które w moim odczuciu nie dało się jeszcze dogłębnie zbadać. Wcześniej ukazała się jedynie niewielka książeczka, również mojego autorstwa, którą pisałam w konspiracji przed panią generał. Był to materiał skierowany głównie do uczniów.
Podczas pracy nad biografią natrafiła Pani na jakieś nieznane materiały, które Panią zaskoczyły?
Tak. Była jedna informacja, która wciąż robi na mnie wrażenie. Zaskoczyło mnie nazwisko osoby, która - mówiąc kolokwialnie - wsypała gen. Zawacką przed Urzędem Bezpieczeństwa. Osoby dość znanej nie tylko w środowisku naukowym.
Kto to był?
Odsyłam do książki (śmiech). Z akt często wynika, że ktoś kogoś wsypał, bo nie wytrzymał przesłuchania, co nie zawsze pokrywało się z prawdą. Wiele akt było przez UB preparowanych. Zanalizowałam to dość dokładnie przeglądając ponad 10 tys. stron dokumentów. Nie spodziewałam się takiego efektu. Chcę wrócić do tego wątku i przeprowadzić dodatkowe badania. Pamiętajmy, że zbiory, które udostępnia Instytut Pamięci Narodowej, wciąż się powiększają. Wciąż opracowywane są nowe dokumenty. Mogą pojawić się nowe akta.
W ostatnim czasie znów mówi się głośno o powstaniu filmu fabularnego opartego na historii gen. Zawackiej. Co Pani na to?
Świetny pomysł. Jej życie to z pewnością dobry materiał na scenariusz niejednego filmu fabularnego, a nawet serialu. W takich produkcjach przywiązuje się sporą wagę do wątków miłosnych. W przypadku gen. Zawackiej za wiele ich nie było.
Ze wspomnień osób, którą ją znały, wynika, że w sprawach sercowych była dość zachowawcza. Rzadko też okazywała uczucia. Trafiłem kiedyś na wspomnienia sprzed jej słynnego skoku spadochronowego, gdy jeszcze przebywała w Anglii...
To były pewnie wspomnienia Kazimierza Bilskiego. Ale to była szczególna sytuacja. Kobiety w armii brytyjskiej traktowano trochę jak damy do towarzystwa, co gen. Zawacką ogromnie oburzało. U nas w kraju pracowały przecież w podziemiu tak samo ciężko jak mężczyźni. Dowództwo AK nie miało z tym problemu. Gdy Elżbieta Zawacka zetknęła się, będąc już wówczas kapitanem AK, z takim brytyjskim podejściem, ogromnie ją to zdenerwowało. I wcale się temu nie dziwię. Przyjechała do Anglii z konkretną sprawą, a próbowano ją podrywać.
Filmowcy będą się zatem musieli nieco nagimnastykować.
Proszę jednak pamiętać, że to wszystko nie oznacza, że gen. Zawacka nie była jednocześnie prawdziwą kobietą z krwi i kości.