1 z 9

Przeglądaj galerię za pomocą strzałek na klawiaturze

Następne

Kto jeszcze pamięta topienie marzanny? Tak przed laty witaliśmy pierwszy dzień wiosny. Z dawnych tradycji zostało już niewiele

20 marca przywitamy astronomiczną wiosnę. Przed laty tego dnia uczniowie topili marzannę. Teraz zwyczaj ten jest niemal zapomniany. Sięgamy do zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, aby przypomnieć sobie, jak przed laty witano pierwszy dzień wiosny.

Przeczytaj też: Pierwszy dzień wiosny 2018. Kiedy początek kalendarzowej i astronomicznej wiosny? Wiosna zaczyna się 20 marca 2018

Marzanna to nazwa kukły przedstawiającej boginię, którą w rytualny sposób palono bądź topiono w czasie wiosennego Jarego Święta, aby przywołać wiosnę. Zwyczaj ten, zakorzeniony w obrzędach ofiarnych, miał zapewnić urodzaj w nadchodzącym roku. Wierzono, że zabicie postaci przedstawiającej boginię śmierci spowoduje jednocześnie usunięcie efektów przez nią wywołanych (zimy) i nadejście wiosny.

Kukłę wykonywano ze słomy, owijano białym płótnem, zdobiono wstążkami i koralami. Tradycja nakazywała, aby orszak złożony z kukły i dzieci z zielonymi gałązkami jałowca w dłoniach, obszedł wszystkie domy we wsi. Po drodze podtapiano marzannę w każdej wodzie, jaka się nadarzyła. Wieczorem kukłę przejmowała młodzież. W świetle zapalonych gałązek jałowca wyprowadzano marzannę ze wsi, podpalano i wrzucano do wody. Z topieniem Marzanny, również obecnie, związane są różne przesądy: nie wolno dotknąć pływającej w wodzie kukły, bo grozi to uschnięciem ręki, obejrzenie się za siebie w drodze powrotnej może spowodować chorobę, a potknięcie i upadek – śmierć w ciągu najbliższego roku.

Chrześcijaństwo próbowało zakazać tego starosłowiańskiego zwyczaju. W 1420 roku Synod Poznański nakazywał duchowieństwu: Nie dozwalajcie, aby w niedzielę odbywał się zabobonny zwyczaj wynoszenia jakiejś postaci, którą śmiercią nazywają i w kałuży topią. Rodzima tradycja okazała się jednak silniejsza. W konsekwencji na przełomie XVII i XVIII wieku próbowano tradycję topienia marzanny zastąpić (w środę przed Wielkanocą) zrzucaniem z wieży kościelnej kukły symbolizującej Judasza, co również zakończyło się niepowodzeniem. Obecnie w Polsce obrzęd łączony jest z nastaniem kalendarzowej wiosny 21 marca lub z przypadającym na ten właśnie okres Jarym Świętem.

Autor: wikipedia.org, oprac. (pik)

Zobacz też wideo: Magazyn Informacyjny GL 16.03.2018

POLECAMY RÓWNIEŻ

Kto jeszcze pamięta topienie marzanny? Tak przed laty witaliśmy pierwszy dzień wiosny. Z dawnych tradycji zostało już niewiele