Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Major Jan Nawrat - ostatni dowódca 63. Pułku Piechoty [ZDJĘCIA]

Zbigniew Płaczkiewicz
Major Nawrat, już jako dowódca III batalionu 63. Pułku Piechoty, wiosną 1939 roku podczas przejażdżki konnej po podtoruńskich lasach
Major Nawrat, już jako dowódca III batalionu 63. Pułku Piechoty, wiosną 1939 roku podczas przejażdżki konnej po podtoruńskich lasach nadesłane
Żołnierskie losy rzuciły majora Jana Nawrata ze Śląska do Torunia, gdzie służył w bohaterskim 63. Pułku Piechoty. Brał udział w bitwie nad Bzurą i w obronie Warszawy.

Major Jan Nawrat urodził się w 1898 roku w Cieszynie. Po ukończeniu z wyróżnieniem seminarium nauczycielskiego, jako poddany Jego Cesarskiej Mości Franciszka Józefa, został w maju 1916 roku wcielony do armii austro-węgierskiej i skierowany na front.

W listopadzie 1918 roku, w obliczu rozpadu mocarstw zaborczych, zaciągnął się do formowanej armii polskiej. Już jako żołnierz wojska polskiego zasłużył się w akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku, a następnie zaangażował w działalność konspiracyjną Górnoślązaków. W ciężkich bojach o powrót Górnego Śląska do macierzy został ranny.

**

W Toruniu, w 63. pułku**

W drugiej połowie lat dwudziestych ubiegłego stulecia żołnierski los rzucił Jana Nawrata do Torunia, gdzie w stopniu kapitana rozpoczął służbę na stanowisku dowódcy kompanii w 63. Pułku Piechoty. W 1938 roku awansował na majora i został wyznaczony na dowódcę III batalionu 63. Toruńskiego Pułku Piechoty.

**

Bohaterska jednostka**

Ta niezwykła jednostka wojskowa, stacjonująca w latach 1920-1939 w koszarach po obu stronach ulicy Dobrzyńskiej, walczyła w powstaniu wielkopolskim oraz w wojnie polsko-bolszewickiej.

Za bohaterskie czyny mieszkańcy grodu Kopernika ufundowali pułkowi, nazywanemu powszechnie „Dziećmi Torunia”, pomnik, uznając jednocześnie tę formację wojskową za wizytówkę przedwojennej stolicy Pomorza.

Kampania wrześniowa

Wybuch II wojny światowej zastał mjr. Nawrata w okopie, na rubieży w miejscowości Annowo-Niewałd, a następnie Okonin (gmina Gruta, powiat Grudziądz), gdzie w dniach 2-3 września na czele III batalionu 63. Pułku Piechoty, wchodzącego w skład 4. Dywizji Piechoty Armii Pomorze, stawiał bohaterski opór hitlerowskiemu najeźdźcy.

Niespełna tydzień później, w dniach 9-18 września, walczył w największej bitwie kampanii wrześniowej, bitwie nad Bzurą. Bił Niemców pod Kutnem, Łowiczem, Iłowem i Starymi Budami.

**

Czytaj także: Westerplatte miejscem wakacyjnych zabaw?**

Kiedy 18 września stało się jasne, że operacja została przegrana, mjr Nawrat zdecydował się przebijać do walczącej jeszcze Warszawy. 19 września 63. Pułk Piechoty pod dowództwem mjr. Nawrata, sforsował Bzurę i przebijając się przez niemieckie pozycje w rejonie Puszczy Kampinoskiej 21 września dotarł do podwarszawskich Łomianek.

Polscy żołnierze torując sobie drogę ku Warszawie, niejednokrotnie walczyli z wrogiem na bagnety.

W niemieckiej niewoli

W walkach na najtrudniejszych odcinkach frontu mjr Nawrat stracił 80 procent swoich oficerów i kadry podoficerskiej. Sam został sześciokrotnie ranny. Wykrwawiony i nieprzytomny dostał się do niewoli.

Niemieccy żołnierze, będący pod wielkim wrażeniem jego męstwa i odwagi, z honorami umieścili go w szpitalu, zadając sobie wiele trudu, aby zachować go przy życiu. Po kilku miesiącach rekonwalescencji major Nawrat trafił do obozu jenieckiego - Oflag XI B Braunschweig (Brunszwik), a stamtąd do Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniewo, obecnie woj. lubuskie), gdzie przebywał aż do wyzwolenia przez Armię Radziecką w styczniu 1945 roku.

Po wojnie w Wąbrzeźnie

Po powrocie z wojennej tułaczki Jan Nawrat zamieszkał w Wąbrzeźnie, gdzie pracował w administracji przychodni weterynaryjnej. Prawdopodobnie nikt z jego współpracowników nie wiedział, z jakim dzielnym i szlachetnym człowiekiem zetknął ich los.
Zobacz galerię: Major Nawrat i "Dzieci Torunia"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska