Marina Abramović w Toruniu w CSW. Światowego formatu artystka przyjedzie na otwarcie wielkiej retrospektywnej wystawy swych dzieł

Zachwyciły ją układy białych linii na niebie, pozostawianych przez odrzutowce. Postanowiła stworzyć wyjątkowe dzieło sztuki: użyć 14 lecących w zaplanowanych przez nią kierunkach samolotów jak pędzla. Wydzwanianie do kontrolerów lotów i dowódców sił powietrznych kraju przerwał jej ojciec. Śmiały pomysł dziewczyny spalił na panewce.

To anegdota z wczesnej młodości jednej z najsławniejszych i najbardziej kontrowersyjnych postaci sztuki XX i XXI wieku. Dla nas ważnej także dlatego, że wychowała się w Jugosławii, w opresyjnym systemie, którego i my doświadczyliśmy i do którego też się odnosi w sztuce.

Wystawę prac Mariny Abramović pt. „The Cleaner. Do czysta”, którą zobaczymy w Toruniu, przygotowały Moderna Museet ze Sztokholmu, Louisiana Museum of Modern Art z Humlebæk w Danii, Bundeskunsthalle z Bonn, Muzeum we Florencji i CSW „Znaki Czasu” z Torunia we współpracy z Instytutem Mariny Abramović w Nowym Jorku i Fundacją „Tumult”.

- Retrospektywa obejmie 120 prac artystki z półwiecza jej działalności. Niektóre jej studenckie obrazy i rysunki po raz pierwszy pokazane będą publiczności - mówi współkurator wystawy i dyrektor CSW Wacław Kuczma. - Będzie też oczywiście najważniejsza część twórczości Mariny Abramović: performanse wykonane jeszcze w rodzinnym Belgradzie, potem w całej Europie, po której jeździła z artystycznym i życiowym partnerem Ulayem, po prace z amerykańskiego okresu działalności.

Przy wtórze pieśni

Nie zabraknie akcji najgłośniejszych. To m.in. nagrodzony na Biennale Sztuki w Wenecji, a powstały po wybuchu wojny w Jugosławii performans „Balkan Baroque”. Ubrana w biały strój artystka siedziała na stosie zakrwawionych zwierzęcych kości usiłując je - przy wtórze rytualnych pieśni - oczyścić z krwi i mięsa, wybielić. Działaniu towarzyszyły wojenne nagrania.

Zobacz także: Międzynarodowe Triennale w galerii "Wozownia"

Będzie dokumentacja drastycznego performansu z cyklu „Rytm”, w którym artystka oddała się do dyspozycji widzów, a ci z biegiem czasu zaczęli zachowywać się coraz brutalniej, raniąc ją do krwi, zagrażając jej życiu. Nie zabraknie dokumentacji sławnego performan-su „The Artist Is Present” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Widzowie zajmowali miejsce naprzeciwko siedzącej bez ruchu artystki. Akcja trwała trzy miesiące, przyciągnęła 700 tys. widzów.

- Performanse to działania ulotne, jednorazowe, toteż zobaczymy zdjęcia i filmy, które je dokumentują. Ale i odtworzymy niektóre akcje Mariny Abramović. Jej działanie powtórzą u nas młodzi artyści wyłonieni w castingu - mówi Paulina Kuhn, koordynatorka wystawy ze strony CSW.

Wybrane z kolekcji

Wystawa dokonań Mariny Abramović zawładnie toruńskim CSW od marca 2019 roku. Wcześniej, w listopadzie, we wszystkich salach wystawienniczych gmachu zagości 200 obrazów z liczącej 2000 dzieł kolekcji Michaela Haasa. Jak zapowiada współkurator tej wystawy Marek Żydowicz, będzie to swoista podróż przez sztukę XX wieku.

- Michael Haas kupować obrazy zaczął intuicyjnie, wybierając te, które były dla niego ważne. Tak znalazł się np. w posiadaniu prac Basquiata, zanim artysta stał się sławny, a jego dzieła rozchwytywane - mówi Marek Żydowicz.

Od Picassa do Warhola

Na wystawie kolekcji Michaela Haasa zatytułowanej „Malarstwo ciągle żywe” znajdą się dzieła takich sław sztuki ubiegłego wieku, jak m.in.: Pierre Bonnard, Henri Matisse, Jankel Adler, Ernst Ludwig Kirchner, Pablo Picasso, Giorgio de Chirico, Piet Mondrian, Francis Picabia, Rene Magritte, Joan Miró, Oscar Kokoschka, Andy Warhol, Anselm Kiefer. Na wernisaż 11 listopada przyjechać ma liczna grupa autorów (oczywiście tych nam współczesnych). Wystawa towarzyszyć będzie festiwalowi filmowemu „Camerimage”.

W tym sezonie w gmachu przy Wałach gen. Sikorskiego zobaczymy też pokłosie kolejnego konkursu „Wystaw się w CSW!” i pokazy festiwalu grafiki „Plaster”. A obecnie można oglądać m.in. wystawy fotograficzne pt. „Dzieciństwo” i „Kształt wody”.

Zobacz również: