Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Marszałek Piłsudski wręczył krzyże [ALBUM RODZINNY]

Roman Such
Fotografia z miesięcznika „Morze” uwiecznia dekoracje marynarzy orderami „Virtuti Militarii” podczas pobytu Józefa Piłsudskiego w Toruniu w czerwcu 1921 roku
Fotografia z miesięcznika „Morze” uwiecznia dekoracje marynarzy orderami „Virtuti Militarii” podczas pobytu Józefa Piłsudskiego w Toruniu w czerwcu 1921 roku Nadesłana
Przed tygodniem przypomnieliśmy pierwszą na Pomorzu wizytę marszałka Józef Piłsudskiego na Pomorzu. Doszło do niej w czerwcu 1921 roku. Dziś kontynuujemy ten temat.

Do tej relacji szereg ciekawych uzupełnień dorzucił Bogusław Uziembło, pracownik naukowy Muzeum Okręgowego w Toruniu, dobrze znany również naszym Czytelnikom. Także Sylwia Dullin, nasza Numer Jeden wśród piszących na tej stronie, przypomniała postać ks. Stanisława Pełki, który znajdował w świcie witającej marszałka.

- Głównymi celami przybycia Naczelnika Państwa do naszego regionu było odznaczenie w Toruniu Orderami Virtuti Militari i Krzyżami Walecznych oficerów i szeregowych Polskiej Marynarki Wojennej za męstwo w wojnie z Rosją bolszewicką oraz, nie mniej ważne dla Piłsudskiego ze względu na jego znaną atencję do sztuk pięknych, otwarcie pierwszej Wystawy Artystów Pomorskich w Grudziądzu - pisze Bogusław Uziembło. - W drodze z Torunia do Grudziądza marszałek odwiedził Bydgoszcz, Fordon, Chełmno i Świecie, a wracając z Grudziądza do Warszawy również Radzyń Chełmiński, Jabłonowo Pomorskie, Nowe Miasto Lubawskie, Lidzbark Welski i Działdowo.

Ponadto objazd Naczelnika Państwa umiejętnie opracowano propagandowo, korzystając z fali entuzjazmu Polaków po niedawnym zwycięstwie nad bolszewikami.

Wszędzie gdzie pojawiał się marszałek i towarzyszący mu dostojnicy, odbywały się wielkie uroczystości i manifestacje patriotyczne. Dawano wyraźne dowody odrodzonej polskości tych ziem i ich jedności z resztą Rzeczypospolitej.

Komunikat dla Niemców

Był to jasny komunikat skierowany do Niemców, często nielojalnych wobec Polski w czasie jej zmagań z bolszewikami. Aby pogodzili się z ówczesną sytuacją polityczną i zaakceptowali zmiany terytorialne ustalone Traktatem Wersalskim. Komunikat został wyraźnie wzmocniony przez dekorację marynarzy na silnie uzbrojonych okrętach Flotylli Wiślanej.

Marszałek Józef Piłsudski przechodzący po trapie na pokład ORP „Pińsk” zacumowanym przy toruńskim nabrzeżu Wisły
Marszałek Józef Piłsudski przechodzący po trapie na pokład ORP „Pińsk” zacumowanym przy toruńskim nabrzeżu Wisły
Nadesłana

W zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu znajdują się liczne zdjęcia dokumentujące wizytę Naczelnika Państwa wykonane przez toruńskiego fotografa, Hermana Spychalskiego. Na jednym ze zdjęć widzimy Józefa Piłsudskiego przechodzącego po trapie na pokład ORP „Pińsk”.

Za Naczelnikiem wiceadmirał Kazimierz Porębski. Za nimi, jeszcze na schodach bulwaru, gen. porucznik Kazimierz Sosnkowski.

- Podczas wejścia na okręt oficerów i wyższych urzędników państwowych towarzyszy im świst trapowy, jeden z marynarskich zwyczajów wywodzący się jeszcze z czasów wielkich żaglowców. Oficer wachtowy rozpoczyna go z chwilą wejścia gościa na trap i kończy, gdy wejdzie na pokład okrętu. Wśród publiczności zgromadzonej na bulwarze widoczni są kawalerzyści z proporczykami na lancach, z eskorty honorowej sformowanej z dwóch szwadronów 18 Pułku Ułanów Pomorskich. W tle, nieco z lewej, widoczne są Koszary Racławickie z flagą państwową na dachu, gdzie wówczas stacjonowali marynarze Flotylli Wiślanej, a które po jej rozformowaniu w 1925 r. stały się siedzibą Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej - opisuje zdjęcie pan Bogusław.

Naczelnik na mostku kapitańskim „Warneńczyka” w Fordonie
Naczelnik na mostku kapitańskim „Warneńczyka” w Fordonie
Nadesłana

Na innej muzealnej fotografii widzimy Józefa Piłsudskiego w otoczeniu generalicji na mostku kapitańskim „Warneńczyka”. Tym statkiem z przystani w Fordonie Naczelnik i towarzyszące mu osoby popłynęły do Grudziądza.

- Obok marszałka najprawdopodobniej wiceadmirał Porębski i, sądząc po charakterystycznej posturze, generał dywizji Zygmunt Zieliński, dowódca Okręgu Generalnego Pomorze w Grudziądzu. Pierwszy z prawej, w meloniku, to najprawdopodobniej Stanisław Niesiołowski, pierwszy polski starosta powiatowy bydgoski - rozpoznaje Bogumił Uziembło, który właśnie przygotowuje książkę o pobycie marszałka na Pomorzu i Kujawach w 1921 roku. Ukaże się ona w przyszłym roku.

Natomiast z posiadanego przez nas miesięcznika „Morze”, wydawanego przez Ligę Morską i Kolonialną, z wyjątkowego wydania z czerwca 1935 roku, a więc tuż po śmierci marszałka, pochodzi fotografia z dekoracji oficerów Marynarki Wojennej Orderami „Virtuti Militari”. To zdjęcie zostało wykonane podczas opisywanej przez nas historycznej wizyty Józefa Piłsudskiego w Toruniu.

Długoletni proboszcz

Sylwia Dullin przypomniała osobę księdza Stanisława Pełka, który w imieniu toruńskiego duchowieństwa powitał Naczelnika Państwa podczas uroczystości w kościele pod wezwaniem św. Janów ( przed wojną św. Jana).

- Ksiądz dziekan Stanisław Pełka był długoletnim proboszczem parafii św. Jakuba. Urodził się 13 listopada 1871 roku w Szwarcenowie. Był proboszczem w Nieborku, a później w kościele św. Jakuba w Toruniu. Zmarł 6 lipca 1928 roku. Jego grób, przykryty płytą z czarnego marmuru, znajduje się w bardzo dobrym stanie na parafialnym cmentarzu św. Jakuba przy ul. Antczaka - dodaje pani Sylwia.

Pani Sylwii i panu Bogusławowi dziękujemy za informacje wzbogacające relację pana Mellera (też pozdrawiamy serdecznie).

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Marszałek Piłsudski wręczył krzyże [ALBUM RODZINNY] - Nowości Dziennik Toruński

Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska