Mężczyźni umierają wcześniej. Dlaczego?

Polski macho ma być piękny, bogaty i zdrowy. Do lekarza pójść mu więc nie wypada. Tym bardziej do psychologa. W pracy na kierowniczym stanowisku się stresuje, w przerwie pali papierosa, a w domu też robi się nerwowo, często więc zagląda do kieliszka. Żyje średnio osiem lat krócej niż Polka. Specjaliści mówią o nadumie-ralności mężczyzn. Średnia dla krajów Unii Europejskiej też jest alarmująca, tam jednak różnica jest dwa razy mniejsza niż u nas (także na niekorzyść mężczyzn). Niestety, nie możemy zrzucić winy na geny.

- Nie ma żadnych czynników genetycznych, które usprawiedliwiałyby taką różnicę w długości życia kobiet i mężczyzn, różną przecież dla poszczególnych krajów czy regionów świata - mówi prof. Zbigniew Wolski z Kolegium Nauk Medycznych w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. I pociesza, że sytuacja w Polsce zmieniła się w ciągu ostatnich 10 lat: choć mężczyźni nadal umierają wcześniej niż kobiety, jest lepiej. Prognozy nie są może hurraoptymistyczne, ale przynajmniej nie zakładają drastycznego pogłębienia różnicy. Przewiduje się, że w Polsce w 2020 roku mężczyźni będą żyli średnio prawie 75 lat, a kobiety niemal 83. Potrzeba badań, edukacji i zmiany stylu życia, żeby ta różnica malała.

- Wśród przyczyn zgonów na pierwszym miejscu (i to w statystykach dla obu płci) są w Polsce choroby sercowo-naczyniowe - mówi prof. Zbigniew Wolski. - Kobiety umierają na nie częściej niż mężczyźni, ale w późniejszym wieku. Przed zachorowaniem chronią je żeńskie hormony, dlatego problemy z sercem zaczynają mieć dopiero po menopauzie, żyjąc dłużej, są bardziej narażone na te dolegliwości. Mężczyźni zaczynają chorować na serce w młodym wieku, bo takiej naturalnej ochrony hormonalnej nie mają.

Czytaj też: Z kim spotyka się twoje dziecko w sieci?

Dodatkowo często prowadzą stresujący styl życia, który wymusza w pewnym stopniu polska mentalność: stereotypowo to nadal na męskich barkach spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie bytu rodzinie, a i częściej to mężczyźni obejmują kierownicze stanowiska, wtedy dochodzi stres, związany z odpowiedzialnością za pracę całego zespołu. Za niemal co trzeci zgon odpowiada nowotwór złośliwy, a ten częściej dopada mężczyzn. - Co czwarty nowotwór dotyczy układu moczowo-płciowego, a rak prostaty to przecież typowo męski problem - zauważa prof. Zbigniew Wolski. - Każdy mężczyzna ma jakieś 14-16 proc. szans na zachorowanie, ale uwaga: mężczyzna, którego ojciec cierpiał na raka prostaty, narażony jest dwukrotnie bardziej, a jeśli chorował też jego brat - dziesięciokrotnie! Tylko jedna trzecia mężczyzn w tej grupie ryzyka robi badania przesiewowe gruczołu krokowego co roku po 40. urodzinach. I jeszcze jedna uwaga: nie każde zachorowanie na ten nowotwór musi prowadzić do śmierci. Duże szanse na wyzdrowienie są zwłaszcza wtedy, gdy chorobę wykryjemy wcześnie i szybko rozpoczniemy właściwe leczenie.

Tymczasem mężczyźni niechętnie (w porównaniu z kobietami) zwracają się o pomoc do lekarza. Statystycznie tylko 67 proc. mężczyzn i 75 proc. kobiet choć raz w ciągu roku zasięga porady lekarza rodzinnego. Do specjalisty trafia co druga kobieta i tylko co trzeci mężczyzna. Panowie są mniej zainteresowani własnym zdrowiem, nie dbają o dietę, jedzą za mało warzyw, a za dużo mięsnych i tłustych potraw. Bagatelizują nadwagę, doprowadzają do otyłości. Nie robią badań kontrolnych, więc nie sprawdzają poziomu cukru we krwi ani cholesterolu. Rzadko (zwłaszcza na emeryturze) są aktywni fizycznie. A wystarczy półgodzinna przebieżka dziennie, by być w dobrej kondycji.

Na trzecim miejscu wśród przyczyn zgonów są wypadki komunikacyjne, urazy w pracy, zatrucia, (np. alkoholem metylowym) i samobójstwa (pięć razy częściej życie odbierają sobie mężczyźni niż kobiety). Na wypadki w pracy mężczyźni są bardziej narażeni, bo zwykle to oni pracują na wysokościach czy przy obsłudze maszyn. Oni też częściej w wolnych chwilach trenują sporty ekstremalne. Aż wreszcie to oni rzadziej korzystają z pomocy psychologa, bo nie chcą przyznać się, że z czymś sobie nie radzą. - Ważną przyczyną występowania chorób u mężczyzn jest ich skłonność do używek - zauważa prof. Zbigniew Wolski. - Do palenia papierosów w 2011 r. przyznało się 43 proc. mężczyzn i o połowę mniej kobiet. Panowie, którzy nie palą, częściej niż niepalące kobiety wdychają dym papierosowy - na bierne palenie w pracy narażonych jest 55 proc. mężczyzn i 27 proc. kobiet. Mamy całą listę chorób tytoniozależnych, to np. złośliwy nowotwór pęcherza, który występuje u mężczyzn aż 4 razy częściej niż u kobiet, a od 50 do 80 proc. wszystkich mężczyzn, u których go zdiagnozowano, nałogowo paliło papierosy. Podobnie rak płuca: też charakterystyczny dla palaczy, też częstszy u mężczyzn.

Przeczytaj także: Inspekcja ostrzega przed brokułami

Dziś mężczyźni w Polsce żyją średnio 73,6 lat. Zakładając, że statystycznie zaczynamy ciężko chorować po 65. roku życia, mają przed sobą jeszcze niemal dekadę życia z dolegliwościami. Od nich tylko zależy, jaka będzie jego jakość. Czy będą tracić czas i pieniądze na leczenie, strzępić nerwy, tkwiąc w kolejkach do specjalistów, narzekać na złe samopoczucie, przyjmując leki, które hamują rozwój choroby, ale źle na nich wpływają? - Gdyby udało się szybko wykryć chorobę i zacząć leczenie, a wcześniej jeszcze skłonić pacjenta do zmiany diety, aktywności fizycznej, rzucenia nałogów, unikania stresów, ta jakość ostatnich lat życia byłaby zdecydowanie lepsza - odpowiada prof. Zbigniew Wolski.

Zobacz także:

NowosciTorun