Między mostem przy Kaszowniku i wędrującą przeprawą na Wiśle [RETRO]

We wtorkowych „Nowościach” informowaliśmy o tym, że podczas prac przy przebudowie placu biskupa Chrapka drogowcy odkopali pozostałości mostu, jaki kiedyś znajdował się między dwoma Kaszownikami.

Można powiedzieć, że most wyłonił się w swoje urodziny. W lipcu 1927 roku w „Orędowniku Toruńskim” pojawiło się takie ogłoszenie:

„Magistrat miasta Torunia ogłasza przetarg budowy mostu drogowego przy ulicy Jagiellońskiej na dzień 19 lipca br o godz. 13-tej. Otwarcie ofert odbędzie się w Wydziale Budownictwa Ratusz pokój 44 gdzie także wyłożono rysunki i kosztorysy do wglądu”.

Zobacz także: Proces za podpalenie kukły o. Rydzyka. Służby w pełnej gotowości

W kolejnych wydaniach „Orędownika” niestety nie ma wzmianki o wynikach przetargu. Śladów jego rozstrzygnięcia nie udało nam się również znaleźć w prasie, tak czy inaczej jesienią 1928 roku wszystko było gotowe.

Wszystko, ponieważ 90 lat temu władze miasta postanowiły także przebudować ulicę Jagiellońską. Dziś jest to bardzo cicha ulica, której patronuje urodzony w 1925 roku w Toruniu Kazimierz Gregorkiewicz, w tamtych czasach jednak stawała się ruchliwym szlakiem.

„Ulica Jagiellońska, stanowiąca jedną z najbardziej dogodnych arteryj komunikacyjnych śródmieścia z Mokrem została już wybrukowaną i oddaną do użytku - informowało „Słowo Pomorskie” pod koniec października 1928 roku. - Skraca ona znacznie drogę na Mokre, tak pieszym jak i konnym. Niestety jednak zrobiono z niej „szosę”, jak się to stało i z wielu innemi ulicami. Ulica ta już teraz zaczyna się zabudowywać - wznoszą tam wielki dom mieszkalny dla rodzin podoficerów i niewykluczone, że niebawem powstać tam może i więcej budowli mieszkalnych. A jest to rzeczą niezbyt przyjemną, zwłaszcza latem, mieszkać przy szosie”.

Warto przeczytać:
W Toruniu nie będzie ciepłej wody!
Ranking toruńskich gimnazjów
Koncert TVP na Motoarenie! Zobacz zdjęcia!
Gigantyczny pożar pod Toruniem

Wielki dom mieszkalny dla rodzin podoficerów był pierwszym w pełni modernistycznym budynkiem, jaki powstał w Toruniu.

- Jego projekt opracował w 1927 roku warszawski architekt Kazimierz Tołłoczko. Budynek był pierwotnie przeznaczony dla Warszawy, jednak wariant tego projektu został przeniesiony do Torunia - mówił trzy lata temu na łamach „Nowości” dr Michał Pszczółkowski, badacz i znawca architektury modernistycznej.

90 lat temu w Toruniu działo się i budowało bardzo dużo.

28 lipca 1928 roku rozpoczęła się wielka wystawa ogrodnicza, którą niedawno wspominaliśmy. Ogrodnicy z całego kraju, poza roślinami, podziwiali także imponującą halę jaka specjalnie z tej okazji została w ekspresowym tempie wybudowana na Bydgoskim Przedmieściu.

Modernistyczną halę wystawową zaprojektował inżynier Kazimierz Ulatowski, kierownikiem budowy był natomiast inżynier Edmund Płocki. Ten sam, który na rogu ulic Grunwaldzkiej i św. Józefa zbudował dla siebie willę otoczoną pięknym, własnoręcznie zaprojektowanym i stworzonym ogrodem.

Budowę mostu przy ulicy Jagiellońskiej w mediach zapewne przysłoniła wielkie przedsięwzięcie mostowe, do którego Toruń się wtedy szykował.

„Komitet budowy mostu drogowego na Wiśle w Toruniu ogłasza przetarg publiczny na roznitowanie i rozebranie dziesięciu przęseł żelaznych mostu kolejowo-drogowego pod Opaleniem z tych pięć o rozpiętości po 130 metrów i o wadze po 1570 ton i pięć przęseł o rozpiętości po 78 metrów i o wadze po 767 ton”.

Ogłoszenie pojawiło się w „Orędowniku Toruńskim” wiosną 1928 roku. Oferty w zapieczętowanych lakową pieczęcią kopertach z napisem „Oferta do przetargu na rozbiórkę żelaznego ustroju niosącego mostu na Wiśle pod Opaleniem” trzeba było składać w siedzibie Komitetu Budowy Mostu przy ulicy Piekary 35. Przedsięwzięcie bardzo szybko nabrało międzynarodowego rozgłosu.

„Odnośne władze państwowe zarządziły już pierwsze prace około zdemontowania tutejszego mostu kolejowego; rozbiera się obecnie murowane wieżyce wjazdowe po obu brzegach Wisły; szyny kolejowe zostały już poprzednio usunięte - informowało „Słowo Pomorskie” w lipcu 1928 roku. - Celem oparcia ciężkiej żelaznej konstrukcji buduje się pod mostem, od prawego brzegu Wisły począwszy, silne rusztowanie z ogromnych słupów drzewnych. Pod okiem polskich inżynierów pracuje około 200 ludzi, monterów, cieśli i murarzy; robotę rozłożono na okres 2-3 lat, a podjęte dzieło świadczyć będzie o umiejętności i sprawności naszych inżynierów i majstrów. Most kolejowy wybudowali Niemcy krótko przed wojną światową w celach strategicznych; chodziło o połączenie Kwidzyna z siecią kolejową na lewym brzegi Wisły.

Zobacz także: Ranking toruńskich liceów. Które jest najlepsze? [WYNIKI MATUR]

Po przyłączeniu Pomorza do Macierzy most stracił wszelkie znaczenie; połączenie kolejowe do Prus Wschodnich ustało bowiem zupełnie wskutek zerwania przez Niemców stosunków gospodarczych z Polską. Niezrozumiałe są więc owe żale i biadania niemieckie, że „zniszczenie tegoż połączenia, wiodącego przez Wisłę (pozostają takie połączenia przez Wisłę w Toruniu i Tczewie) uniemożliwia komunikację z Prusami, że rujnuje się Prusy Wschodnie gospodarczo i kulturalnie”. (...)

Dobrze więc się stało, że władze nasze wobec tych bezczelnych pogróżek i apetytów nienasyconego sąsiada przystąpiły wreszcie - czy to się podoba lub nie - do zlikwidowania zbędnego dla nas mostu, którego utrzymanie znacznie obciążało skarb państwa. Most przewieziony zostanie do Torunia, gdzie zachodzi potrzeba budowy drugiego mostu”.

Demontaż mostu w Opaleniu rozpoczął się 90 lat temu, zbudowana tam jeszcze w czasie zaborów przeprawa została natomiast oddana do użytku w roku 1909. Ścigani przez różnego rodzaju rocznice, będziemy musieli przyspieszyć wspominanie.

NowosciTorun