Na rodzinnej ziemi pilotów D300 [ALBUM RODZINNY]

Rodzice Mariana Sztula przed wojną mieszkali w Toruniu, w małym domku przy skrzyżowaniu ulicy Wodociągowej z Szosą Chełmińską, tuż przy piekarni Górskich. Feliks Jezierski pochodził z Wójtówki pod Aleksandrowem Kujawskim. Poznali się i zaprzyjaźnili w Szkole dla Małoletnich Lotników, która początkowo działała w Bydgoszczy, a na niedługo przed wybuchem wojny została przeniesiona do Krosna.

Kiedy wybuchła wojna, obaj mieli po 18 lat. Feliks od pierwszego dnia wojny zaczął prowadzić pamiętnik. Obaj przedostali się do Anglii i tam zostali wcieleni do tworzącego się Dywizjonu Bombowego nr 300 im. Ziemi Mazowieckiej.

Zobacz także: I pułk, i miasto są godni tego zaszczytu [Album Rodzinny]

Podczas 26. lotu bojowego, w nocy z 10 na 11 lipca 1941 roku, samolot, którym leciał Marian Sztul, został zestrzelony przez Niemców nad terytorium Belgii. Po szczęśliwym lądowaniu na spadochronie, Marian Sztul dostał się do niemieckiej niewoli. W różnych jenieckich obozach spędził resztę wojny, aż wyzwolili go Amerykanie 2 maja 1945 r.

Tragiczny okazał się 24. lot bojowy dla jego kolegi Feliksa Jezierskiego. Zginął wraz z całą załogą nad Kanałem La Manche.

Po wojnie Marian Sztul odszukał bliskich swojego kolegi i przesłał im pozostawione przez niego przedmioty, w tym także pamiętnik. Sam osiadł w szkockim Edynburgu, założył tam rodzinę, ukończył studia wyższe. Nigdy po wojnie nie przyjechał do Polski.

W rodzinnym gronie

Marian Sztul był kuzynem mojej cioci Haliny Malczyńskiej-Baran (jej ojciec, Władysław Sztul, przed wojną był majstrem wojskowym na toruńskim lotnisku). Nawiasem mówiąc, ciocię poznałam dopiero po 40 latach i to dzięki Albumowi Rodzinnemu). Przez ciocię Halinę nawiązałam kontakt z córką Mariana Sztula - Jean Sztul Beldą.

Zobacz także: Koledzy z bombowego dywizjonu [ALBUM RODZINNY]

I tak w piątek 6 października powitaliśmy ją w Toruniu. W gronie rodzinnym odbyliśmy spacer po starówce. Tu dołączył do nas pan Tadeusz Jędrzejewski, siostrzeniec Feliksa Jezierskiego. Przyniósł ze sobą pamiętnik swojego wujka. Dopiero w tym dniu po raz pierwszy Jean zobaczyła pamiętnik, który jej Tata przekazał rodzinie Feliksa. Oglądała go z wielkim wzruszeniem i zainteresowaniem, słusznie wnioskując, że są tam informacje, o których nie ma pojęcia.

Szlakiem swoich ojców

Jean opowiedziała nam, że dzieci członków załogi samolotu zestrzelonego nad Belgią, w którym leciał Marian Sztul, odszukały się po latach. Skrzyknęli się i zorganizowali wielką podróż szlakiem swoich ojców - jako lotników, a potem jako jeńców wojennych.

Mimo że mieszkają w Kanadzie, Australii i Anglii, w roku 2008 wspólnie przebyli drogę z lotniska, z którego wystartowali ich ojcowie do ostatniego lotu, do miejscowości, nad którą zostali zestrzeleni. Uczestniczyli w uroczystym odsłonięciu pomnika z nazwiskami załogi jej Taty w Oud-Turnhout w Belgii, gdzie byli przyjmowani z wielkimi honorami. Następnie przez Berlin i Żagań, gdzie zwiedzili muzeum Stalagu Luft III, dotarli do Warszawy pod Pomnik Poległych Lotników.

Zobacz także: Z Parą Prezydencką w namiocie [ALBUM RODZINNY]

Podczas spotkania poznaliśmy losy pozostałych członków załogi bombowca zestrzelonego nad Belgią. Janowi Janickiemu udało się wydostać z płonącego samolotu i uciec z miejsca katastrofy. Potem działał w belgijskim ruchu oporu. Aresztowany, więziony w obozach, po wojnie wrócił do Polski. Jest pochowany na Powązkach. Nikodem Koziński wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Tylko los Aleksandra Suszyńskiego jest nieznany.

Jean Sztul-Belda zajmuje się genealogią swojej rodziny oraz losami potomków lotników z Dywizjonu Bombowego nr 300. Podczas rozmów przekazała nam bardzo dużo nowych informacji. Swoją wiedzę także wzbogaciła dzięki naszym wiadomościom i albumom cioci Haliny Malczyńskiej Baran.

To były wspaniałe, bogate we wspomnienia spotkania. Okazało się, że Jean jest bardzo pogodną, otwartą osobą i kopalnią wiedzy o rodzinie Sztulów oraz lotnikach z Dywizjonu 300. Dobrze mówi po polsku, ale nadal szlifuje swoją polszczyznę. Łatwo nam było znaleźć wspólny język, bo podobnie jak ja jest zakręconą badaczką losów swoich rodzin.

NowosciTorun