Nowelizacja emerytur pomostowych w Polsce. Jakie zmiany przyjął rząd?

Zobacz wideo: Akcyza na alkohol i papierosy w górę

Zmiany w projekcie nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych zostały przyjęte przez rząd w połowie lutego. W treści można znaleźć m.in. możliwość wnioskowania o emeryturę pomostową przed rozwiązaniem stosunku pracy. Jednocześnie Państwowa Inspekcja Pracy ma mieć rozszerzony zakres kontroli. Co w praktyce oznaczają zmiany proponowane przez rząd oraz minister Marlenę Maląg?

Przedmiotem nowelizacji jest emerytura pomostowa. Co to takiego? Jest to świadczenie okresowe przysługujące do czasu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Ta konkretna opcja jest skierowana do tych osób, które wykonują pracę o szczególnym charakterze bądź w szczególnych warunkach. Kluczowe jest to, że wraz z wiekiem dochodzi do wyraźnego pomniejszenia możliwości wykonywania pracy, a przede wszystkim odnotowuje się u pracownika wyraźny spadek wydolności psychofizycznej.

Ustawa z 2008 roku szczegółowo określa, jakie warunki pracy uprawniają do otrzymywania tego świadczenia. Przede wszystkim regulacje dotyczą:

• urodzonych po 1 stycznia 1948 roku,
• wykonywały prace w szczególnych warunkach przed 1 stycznia 1999 roku oraz po 31 grudnia 2008 roku.
• osób po 60 r.ż. (w przypadku mężczyzn) i po 55 r.ż. (w przypadku kobiet)
• płacących składki przez 25 lub 20 lat (kolejno dla mężczyzn i kobiet).

Praca w szczególnych warunkach to taka, która wiążę się z czynnikami ryzyka rosnącymi wraz z wiekiem, a które z dużym prawdopodobieństwem mogą skutkować trwałymi uszkodzeniami zdrowia. Dotyczy to zarówno warunków środowiska pracy, jak i procesów technologicznych oraz czynników związanych z siłami natury. Z zasady szczególne warunki występują wtedy, gdy nawet podejmowanie profilaktyki zabezpieczającej pracownika oznacza duże ryzyko pojawienia się zagrożeń jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Planowane przez rząd zmiany z założenia mają być korzystne dla osób starających się o uzyskanie emerytury pomostowej. Zgodnie z komunikatem CIR ma być to zagwarantowane poprzez ochronę osoby wnioskującej przed utratą pracy np. w sytuacji, gdyby nie została jej przyznana emerytura pomostowa. Wcześniej konieczne było rozwiązanie stosunku pracy. To zaś rodziło trudności w przypadku, gdy wnioskujący nie spełniał wszystkich niezbędnych wymogów i ostatecznie zostawał zarówno bez pracy, jak i bez emerytury. Wprowadzona zmiana jasno wskazuje, że tym razem wnioskować można o świadczenie bez kończenia stosunku pracy. Wraz z przyznaniem emerytury pomostowej wnioskujący może:

• zrezygnować z pracy, aby otrzymywać świadczenie,
• czasowo zawiesić wypłatę świadczenia, co zostanie wznowione wraz z zerwaniem stosunku pracy.

Rozwiązanie to ma na celu zabezpieczenie pracowników starających się o emeryturę pomostową przed znalezieniem się w sytuacji bez źródła dochodu.

Ostatnie dane z września 2021 roku mówią o 36,9 tys. osób, ktore faktycznie pobierały emeryturę pomostową. Jednocześnie plan finansowy Funduszu Emerytur Pomostowych zakłada, że w 2022 roku liczba tych osób może wzrosnąć do około 41,1 tys. osób.

Wprowadzone zmiany nie dotyczą wyłącznie emerytury pomostowej. W nowych rozwiązaniach znajdują się również zapisy rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy w związku z wykonywaniem pracy uprawniającej do składania wniosków o tę emeryturę.. Przepisy te umożliwiają PIP dokonanie merytorycznej oceny tego, w jaki sposób pracodawca kwalifikuje wykonywane w jego zakładzie pracy jako prace:

• o szczególnym charakterze bądź
• w szczególnych warunkach.

PIP może dodatkowo kontrolować u pracodawcy wykaz stanowisk pracy przypisywanych do powyższych rodzajów. Dzięki temu pracownik może złożyć skargę również wtedy, gdy jego stanowisko pracy nie zostanie umieszczone w tym wykazie, choć praca będzie określona jako wykonywana w szczególnych warunkach lub o szczególnych charakterze.