Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Pani Bożenie Bednarek-Michalskiej na pożegnanie... [Retro]

Szymon Spandowski
Szymon Spandowski
Pani Bożena Bednarek-Michalska była jedną z inicjatorek Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Prace przy niej koordynowała od 2007 roku
Pani Bożena Bednarek-Michalska była jedną z inicjatorek Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Prace przy niej koordynowała od 2007 roku Andrzej Romański
Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa to ogromna kopalnia skarbów związanych z przeszłością Torunia i regionu. Skarby te od kilkunastu lat trafiają pod strzechy ciesząc różnych poszukiwaczy, którzy mogą je wydobywać o każdej porze. Ile rzeczy już się dzięki KPBC dowiedzieliśmy i ile zapewne jeszcze dowiemy!

Napisałem kiedyś, że badania dziejów naszego regionu można podzielić na czasy przed i po uruchomieniu Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Napiszę to raz jeszcze, bo to święta prawda. Wcześniej archiwalne wydania gazet, księgi adresowe i inne tego typu wspaniałości dostępne były tylko w czytelniach kilku bibliotek, a korzystać z nich mogli tylko ci, który mieli czas, aby w godzinach pracy biblioteki się do czytelni udać. Dzięki KPBC ten sezam znalazł się w zasięgu ręki uzbrojonej w urządzenie z dostępem do internetu pozwalające przeglądać biblioteczne zasoby.

Polecamy

Ile skarbów udało się już z tej kopalni wiadomości wydobyć? Kto to policzy? Grono poszukiwaczy jest spore, nasza strona "Retro", która dzięki bibliotece cyfrowej wyrosła, ma już dziewięć lat. Pierwsze wydanie ukazało się 16 maja 2012 roku, poświęcone było linii kolejowej do Czarnowa.

Kiedy powstał Garbaty Mostek?

To był początek wielkiej przygody! Naprawdę, inaczej tego nazwać nie można, bo Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa wciąga niczym poleskie bagno. Dzięki niej, po długich poszukiwaniach, udało się na przykład znaleźć pierwszą wzmiankę o Garbatym Mostku.

„Przy Geret ulicy wybudowany będzie pomost dla przechodniów, który łączyć ma ulicę Schwerina i Królewską - pisała „Gazeta Toruńska” w kwietniu 1913 roku. - Ponieważ w tym miejscu pociągi wszelkiego rodzaju zazwyczaj czekać muszą sygnału wjazdowego, ożywiona komunikacya na ulicach tych była wstrzymywaną. Ze względu na w pobliżu leżące koszary, administracya kolejowa zwróciła się do fiskusa wojskowego, żeby przyczynił się również do poniesienia pewnej części kosztów, a wówczas wybudowany zostanie pomost dla przechodniów i ruchu wozowego. Fiskus do wniosku tego się jednak nie przychylił”.

Kto założył toruńskie zakłady spirytusowe?

W przypadku zakładów spirytusowych na Mokrem wiadomo było, że powstały w 1884 roku, jednak nazwisko twórcy fabryki nie było znane. Zmieniło się to na początku 2015 roku, gdy z "Gazety Toruńskiej" znów udało nam wydobyć taką informację z kwietnia A. D. 1884.

„W pobudowanej na Mokrem, a teraz skończonej destylacyi i fabryce likworów Hirschfelda rozpoczęło się dystylowanie”.

Później już było łatwo, w ruch poszły księgi adresowe, bardzo owocne okazało się także polowanie na reklamy. I już było wiadomo, że zakład przy obecnej ul. Olbrachta, do 1920 roku zwanej Spirytusową, stworzył Natan Hirschfeld.
Po kilku latach poszukiwań udało się ustalić konkretną datę zburzenia Bramy Łaziennej. Wcześniej w różnych źródłach była mowa o tym, że została ona rozebrana między rokiem 1896 a 1902. Tymczasem, o rozpoczynającym się demontażu "Gazeta Toruńska" poinformowała 1 marca 1900 roku.

A kiedy do Torunia przyjechał pierwszy samochód?

Na jego trop wpadła Anna Zglińska przeglądając prasę z czerwca 1894 roku.

„Pierwsza dorożka bez koni pędzona benzyną, przybyła wczoraj po południu do Torunia i zajechała lekko a bezpiecznie do hotelu pod Czarnym Orłem” - informowała "Gazeta Toruńska".

Kto pierwszy wystartował z toruńskiego lotniska?

Pierwszy toruński sterowiec wystartował sprzed hali balonowej we wrześniu 1911 roku. Pierwszy samolot wystartował z toruńskiego lotniska w maju A. D. 1913. Za jego sterami siedział porucznik Günther von Detten. Wystartował gładko, jednak, jak informowała prasa, podczas lądowania propelery (czyli śmigła) zaryły się w piasku.

Kiedy i jak przeprawiła się przez Wisłę pierwsza lokomotywa?

Pierwsza lokomotywa, która sforsowała Wisłę w Toruniu miała numer 685. Nazywała się "Schlobitten" (Słobity) i z lewego na prawy brzeg rzeki została przewieziona promem w czerwcu 1870 roku. Most był wtedy w budowie, został otwarty trzy lata później, zaś nowy dworzec, czyli obecny Dworzec Główny, został oddany do użytku w lutym 1874 roku. To również udało się ustalić dzięki gazetom wydobytym z Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Kiedy powstał Łuk Cezara?

Pod Łukiem Cezara przechodził każdy. Od ilu lat przejście służy torunianom? Daty, jakie pojawiają się w różnych opracowaniach bywają bardzo różne. Mowa jest o roku 1910, 1911, w rzeczywistości jednak Łuk Cezara powstał w roku 1915. Prace rozpoczęły się w styczniu i trwały pół roku.

„Przejście z ulicy Piekarskiej, w kierunku Wiatrowej, które stworzono przez przebicie parteru w dawniejszym domu p. Sztuczko, zostało oddane do użytku" - poinformowała "Gazeta Toruńska" 17 lipca 1915 roku.

Dzięki Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej dowiedzieliśmy się, że Konrad Schwartz działki przy ul. Bydgoskiej 50-52, na których później wybudował swój piękny dom kupił w marcu 1899 roku. KPBC pozwoliła nam także przeżywać emocje naszych przodków, którzy w styczniu 1920 roku witali wkraczające do Torunia polskie oddziały.

Bratobójcza bitwa pod Dijon

Pochłaniając umieszczone w internetowej bibliotece gazety dowiedzieliśmy się, co trapiło mieszkańców miasta tuż przed wybuchem pierwszej oraz drugiej wojny światowej. Śledziliśmy także doniesienia jakie docierały do Torunia w 1871 roku, podczas wojny francusko-pruskiej. Były one dramatyczne, toruński 61 pułk piechoty był jedyną pruską jednostką, jaka podczas tego konfliktu straciła sztandar. Doszło do tego podczas krwawej bitwy pod Dijon, w której toruńska brygada piechoty starła się z ochotnikami Giuseppe Garibaldiego. Była to walka bratobójcza, ponieważ po obu stronach znajdowali się Polacy. Jedną z trzech brygad wojsk Garibaldiego dowodził generał Józef Hauke-Bosak. Jak udało nam się ustalić, bohater powstania styczniowego zginął pod Dijon walcząc z żołnierzami toruńskiego pułku piechoty.
Podobnych opowieści przez te dziewięć lat nazbierało się bardzo wiele. Wszystkie zawdzięczamy Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Przywołuję je po to, aby oddać hołd zmarłej 5 maja pani Bożenie Bednarek-Michalskiej, jednej z głównych architektek KPBC.

Polecamy

Wiele tych odkryć zawdzięczamy zresztą pomocy i bezpośredniemu zaangażowaniu pani Bożeny, która jako wicedyrektorka Biblioteki Głównej UMK odpowiadała np. za skanowanie filmów i zdjęć Bogusława Magiery. Dzięki niej również, po wcześniejszej konserwacji, zostały zeskanowane szklane negatywy znalezione podczas remontu domu przy ul. Parkowej na Podgórzu.
Z takimi skarbami zawsze można było się do biblioteki UMK zgłosić. Kilka lat temu trafiliśmy tam ze zdjęciem strony z niemieckiej gazety, która była zatknięta za ramę wiekowego obrazu. Wycięty artykuł był bardzo ciekawy, ponieważ opowiadał o trwających kilka dekad wysiłkach toruńskiego radnego Simona Hepnera, który w pierwszej połowie XIX wieku z takim uporem i za własne pieniądze sadził drzewa, że wreszcie udało mu się zamienić piaszczyste tereny położone na zachód od obecnej toruńskiej starówki w las. Jego pozostałościami są chociażby drzewa rosnące na Rudelce, która zresztą do 1920 roku była nazywana Zaciszem Hepnera.
Archiwalny artykuł pochodził z "Thorner Freiheit", czyli wydawanego podczas okupacji organu prasowego NSDAP. Zobowiązania i majątek partii formalnie przejął rząd niemiecki, czy zatem gazetę można było skanować?

- Ja się nie boję, jestem niekarana. Skanujemy! - rozwiała wątpliwości Bożena Bednarek-Michalska.

Zaangażowana i niezmordowana pani Bożena była również na emeryturze. W ubiegłym roku protestowała przeciw barbarzyństwu jakim była wycinka szpaleru lip, które przy drodze do Pluskowęs zostały posadzone jeszcze z inicjatywy Antoniego Kalksteina.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska