Porada prawnika na czasie: Testament pod naciskiem "opiekuna" - czy jest ważny?

Testament pod naciskiem "opiekuna" - czy jest ważny?

Odpowiada adwokat Aleksandra Chołub z Torunia.

Zgodnie z art. 945 par. 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Nieważny jest testament sporządzony przez spadkodawcę, który z powodu wieku i chorób osłabiających jego aktywność i siłę woli, nie jest w stanie przeciwstawić się naciskom i sugestiom osób trzecich, pod których opieką pozostaje.

Zobacz wideo: Abonament RTV - pojawiły się nowe zasady i... zapłacimy więcej

Oświadczenie woli testatora jest świadome, jeżeli w czasie sporządzania testamentu nie występowały żadne zaburzenia świadomości, a testator jasno i wyraźnie zdawał sobie sprawę, że sporządza testament określonej treści. Natomiast oświadczenie testatora jest swobodne, jeżeli spadkodawca nie kieruje się motywami intelektualnymi lub pobudkami uczuciowymi, mającymi charakter chorobowy, nie pozostaje pod dominującym wpływem czyjejkolwiek sugestii i zachowuje wewnętrzne poczucie swobody postępowania. Stany określone w art. 945 par. 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego obejmują również stan ciężkiej choroby testatora, doprowadzający do wyczerpania się organizmu i siły woli tak, że nie jest zdolny, mimo posiadania świadomości, do przeciwstawienia się zewnętrznym wpływom (np. naciskom).

W orzecznictwie przyjmuje się, że same sugestie osób trzecich nie wyłączają swobody powzięcia decyzji komu co zapisać w testamencie, rzadko bowiem człowiek działa zupełnie swobodnie. Jednakże na gruncie art. 945 par. 1 pkt 1 k.c., należy przyjąć, że choroba testatora i ogólny stan jego zdrowia, które doprowadziły do takiego osłabienia jego aktywności i siły woli, że nie jest zdolny, mimo posiadania świadomości, do przeciwstawienia się naciskom osób, bez których opieki nie może egzystować - wyłącza swobodę testowania. Jest to bowiem niewątpliwie stan wynikający z przyczyny wewnętrznej: choroby lub wieku testatora osłabiających jego aktywność i siłę woli tak, że nie jest w stanie przeciwstawić się sugestiom i naciskom osób trzecich, pod których wyłączną opieką pozostaje, nalegających na określony sposób testowania. A zatem - nie jest w stanie swobodnie powziąć decyzji i wyrazić swojej ostatniej woli.

- Testament sporządzony w takich okolicznościach jest nieważny z przyczyn określonych we wspomnianym art. 945 § 1 pkt 1 kodeksu cywilnego. Oczywiście, warto w tej sprawie skorzystać z pomocy adwokata - kończy mecenas Aleksandra Chołub.