Kto bardziej narażony?
- W Polsce z powodu czerniaka umiera 1 na 3 chorych. Zapadalność na ten nowotwór skóry zwiększyła się o 300 proc. w ciągu ostatnich 30 lat – informuje dr Agnieszka Bańkowska, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Fundusz Zdrowia (NFZ) w Bydgoszczy.
A warto wiedzieć, że ryzyko zachorowania na czerniaka jest większe u osób, które:
- mają jasną karnację, dużo piegów i znamion, rude lub blond włosy (tzw. fototyp I i II wg skali Fitzpatricka),
- trudno się opalają,
- mają bliskiego członka rodziny, który chorował lub choruje na czerniaka czy inny nowotwór skóry,
- przyjmują leki obniżające odporność,
- miały oparzenia słoneczne, zwłaszcza w dzieciństwie,
- często przebywają w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie, choćby z powodu swojej pracy,
- korzystają z solarium.
- W około 2/3 przypadków czerniak pojawia się również na skórze, która nie miała dotychczas żadnych zmian dlatego obserwujmy ją wnikliwie i skontaktujmy się z lekarzem, gdy zauważymy pojawiające się nowe znamiona, pieprzyki i przebarwienia. Reagujmy gdy zobaczymy guzki oraz niegojące się owrzodzenia, rany i pęknięcia skóry – mówi dr n. med. Tomasz Mierzwa, chirurg onkolog, Koordynator Zakładu Profilaktyki i Promocji Zdrowia w Centrum Onkologii w Bydgoszczy.
Ta reguła pomoże
Czerniak, szybko się rozwija i tworzy przerzuty. Wywodzi się z melanocytów – komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną, która sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym. A więc z tym słonecznym czy promieniowaniem stosowanym w solarium. Najczęściej pojawia się na skórze, ale może też wystąpić w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, nosa i gałki ocznej.
Dr Agnieszka Bańkowska podkreśla: - Zbyt późno zdiagnozowany czerniak jest wciąż przyczyną śmierci, dlatego tak ważna jest regularna samokontrola i obserwacja swojej skóry, pod kątem czerniaka.
A znamiona ocenia się według prostej reguły - ABCDE (z jęz. angielskiego), która może być bardzo pomocna dla autoobserwacji. Szczegółowo zwraca ona uwagę na takie cechy jak:
- A – asymetryczny kształt zmiany: znamię przekształca się z okrągłego na niesymetryczne
- B – nieregularny brzeg zmiany: jest postrzępiony, ma zgrubienia
- C – kolor zmiany: niejednolite zabarwienie lub czerwone, brunatne, czarne
- D – średnica powyżej 5 mm: mniejsze znamiona rzadko okazują się czerniakiem
- E – ewolucja: znamię jest uniesione, ma nierówną powierzchnię.
- Każde znamię w którym dostrzegamy wymienione powyżej zmiany, musi ocenić lekarz. Koniecznie! - podkreśla w rozmowie z Gazetą Pomorską dr n. med. Tomasz Mierzwa. - Najbardziej niepokoją nas te ciemnobrunatne znamiona, zbliżone wręcz do czerni, ponieważ jest to sygnał, że znajduje się w nich dużo melanocytów. A jeśli na powierzchni tych znamion jest jeszcze strup, który nazywamy owrzodzeniem to włączamy tu już ogromną czujność onkologiczną.
Co istotne, zmiany lokalizują się przede wszystkim na odsłoniętych częściach naszego ciała – głównie na twarzy i kończynach górnych. Dlatego medycy zgodnie podkreślają, że te powierzchnie powinniśmy szczególnie chronić przed słońcem i systematycznie kontrolować. Tak więc, gdy zauważymy nietypowe czy niepokojące zmiany na skórze, niezwłocznie powinniśmy udać się do dermatologa.
Mieszkańcy woj. kujawsko-pomorskiego z problemami skórnymi, także w celu obserwacji znamion, mogą zgłosić się na NFZ do 54 poradni dermatologicznych. Wykaz placówek jest na stronie: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/PrzychodnieSpecjalistyczne.
Zakaz smartfonów w szkołach? 67% Polaków mówi "tak"!
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
