Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Rzeźnia, czyli mogło być tak pięknie, choć jeszcze gorzej też mogło być...

Ryszard Warta
Ryszard Warta
Komin dawnej rzeźni zniknął trzy lata temu
Komin dawnej rzeźni zniknął trzy lata temu Fot. Sławomir Kowalski

Łódzka „Manufaktura”, włocławska „Wzorcownia”, nowe Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Powstania Warszawskiego - czy na tej bardzo wyrywkowej przecież liście udanych adaptacji dawnej architektury przemysłowej na potrzeby komercyjne czy kulturalne mogły znaleźć się też budynki toruńskiej rzeźni miejskiej przy Targowej i Lubickiej? Pewnie, że mogły, ale się nie znajdą.

Toruńskie zakłady to był równie ciekawy, jeśli nie ciekawszy przykład XIX-wiecznej architektury ceglanej, jak dawna bydgoska rzeźnia, której nieduży fragment stał się częścią kompleksu „Focus”. Miejsce też było znakomite - w sąsiadującej ze starówką części Jakubskiego Przedmieścia, które szybko zmienia swój charakter z przemysłowego zaplecza miasta w miejsce nowych, modnych osiedli.

Dlaczego się nie udało? Najgłośniejsza rozbiórka tego tygodnia - dawnego muru otaczającego zakład z pochodzącym jeszcze z 1981 roku, ale wciąż aktualnym napisem „TV kłamie”, o czym szeroko w tym tygodniu pisaliśmy, jest już tylko symbolicznym podsumowaniem tej porażki.

Dlaczego więc nie wyszło? Na pewno nie z braku także lokalnych przykładów, że XIX-wieczna cegła ma swój urok, warto ją zachować i poszukać dla niej nowej funkcji. Centrum Bumar na terenie dawnych zakładów Born & Schütze - to był jeden z pionierskich - także w skali kraju - przykładów rewitalizacji. Muzeum Piernika w dawnej fabryce Weesego przy Strumykowej czy całkiem świeże wkomponowanie dawnej pralni garnizonowej w nowoczesny kompleks apartamentowców przy ulicy św. Jakuba i Woli Zamkowej. Można? Można, także w Toruniu!

Dla powodzenia rewitalizacyjnych projektów potrzebne są: sensowny pomysł, uregulowana sytuacja prawna obiektów, kapitał plus konsekwencja w działaniu i łut szczęścia. W tym wypadku zabrakło dokładnie wszystkich tych elementów.

Dzieje upadku dawnych państwowych zakładów mięsnych to historia długa i dobrze opisująca drogi i bezdroża polskiej transformacji lat 90. Zwłaszcza bezdroża. W tej historii były płonne nadzieje na przetrwanie zakładu, strajk w jego obronie, ale też niepotrzebne upolitycznienie po zaangażowaniu się w sprawę dopiero rozkręcającego się wtedy Radia Maryja. Ostatecznie zakład upadł, a jego tereny weszły w użytkowanie dwójki prywatnych inwestorów z Torunia i Włocławka. Pomysł był, ale raczej nie najlepszy, bo parcela miała być sprzedana sieci stawiającej tuzinkowe super- i hipermarkety.

Tu jednak rozpoczęła się kolejna faza zamieszania: głośne zatrzymanie i areszt właścicieli terenów, potem przejęcie całości przez jednego z nich i konflikt wokół rozliczeń. Wniosek do samorządu o zmianę planu zagospodarowania, tak by można tam stawiać bloki, jeszcze później procesy z miastem, któremu po latach udało się wybronić przed wielomilionowym roszczeniem, w końcu licytacja terenów i ich kolejne przewłaszczenie.

I tak - co trzeba podkreślić, bardzo skrótowej formie - przeleciało grubo ponad 20 lat. Po tej długiej i wyboistej drodze był pożar, który w dużym stopniu zniszczył zabytkową strukturę dawnej rzeźni, kolejne zniszczenia, z katastrofami budowlanymi włącznie...

Najszczęśliwsze w tym korowodzie nieszczęść było przejęcie tych terenów przez dewelopera, dzięki czemu powstaje tam dziś nowa zabudowa mieszkaniowa z całkiem przyzwoitą architekturą.

Przykład megadziury rozciągającej się za trupem „Uniwersamu” pokazuje, że mogło być gorzej, choć marna to pociecha.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska