Setki skarbów znalezionych pod ziemią. To był pracowity rok dla grupy Weles spod Torunia

Choć aktywnie działają od blisko roku, pisały o nich media z ponad 30 krajów na całym świecie. Pasjonaci z grupy historyczno-eksploracyjnej Weles za pomocą wykrywaczy metalu przeszukują głównie obszary w gminie Wielka Nieszawka. - Wszystkie nasze poszukiwania prowadzone są za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu, Nadleśnictwa Cierpiszewo oraz Wójta Gminy Wielka Nieszawka Krzysztofa Czarneckiego, który również jest członkiem grupy - wyjaśnia Arkadiusz Wyrzykowski.
Podczas poszukiwań grupa Weles znajduje dużo różnych przedmiotów. – 99 proc. to kapsle, druty, puszki, po prostu śmieci. Wszystko zabieramy ze sobą, taką mamy zasadę – tłumaczy Arkadiusz Wyrzykowski. Ale ziemia podtoruńskich lasków skrywa również cenne zabytki.

Zobacz wideo: Bezpieczeństwo na drogach jesienią. O tym trzeba pamiętać

Skarby sprzed tysięcy lat

Trudno wskazać najciekawsze okazy. Wiadomo, że dla każdego poszukiwacza znaleziony przez niego samego przedmiot jest tym jedynym. Niewątpliwie jednak największą rozpoznawalność podtoruńskiej grupie przyniosła prawie kompletna uprząż końska sprzed ponad 2500 lat, składająca się ze 156 elementów z brązu. – Na początku nie wydawały mi się niczym specjalnym. Ot kilka metalowych tulei i jakaś rączka od szafki – wspomina Arkadiusz Kurij, znalazca. Poszukiwacz nie zrezygnował jednak z dalszego kopania. I dobrze, bo uprząż to, zdaniem dr hab. Jacka Gackowskiego, prof. UMK, pierwsze tego typu znalezisko na obszarze Europy Środkowo-Wschodniej.

W 2020 roku członkowie grupy wykopali też depozyt pruskich guzików.

- Niezwykłość tego znaleziska polegała na tym, że guziki odkryto w jednym miejscu, co więcej wokół dało się dostrzec pozostałości materiału z płaszcza bądź munduru. Prawdopodobnie ktoś wyciął albo wyrwał guziki z munduru urzędnika pruskiego i zakopał je w tym miejscu ponad 100 lat temu - mówi Arkadiusz Wyrzykowski.

Detektoryści dzięki swoim wykrywaczom metalu znaleźli też inne dodatki do ubioru jak chociażby fibule, czyli ozdobne zapinki sprzed blisko 2000 lat.

Pieniądze zakopane w ziemi

Eksploratorzy dość często natykają się na monety. W 2020 roku Artur Rybski znalazł sakiewkę, którą zakopano najprawdopodobniej w czasie potopu szwedzkiego. - 38 srebrnych monet zalegało w ziemi na głębokości ok. 10 cm, czyli były prawie na wierzchu - mówi Sławomir Grabowski, który towarzyszył znalazcy w poszukiwaniach. Pan Sławomir też ma na koncie spore eksploratorskie sukcesy. Odkrył srebrną monetę o nominale jednej połtiny (pół rubla), wybitą w 1721 roku w Moskwie za panowania cara Piotra I. Jak mówi Arkadiusz Wyrzykowski, w stanie około menniczym może ona osiągać wartość nawet 50-100 tys. złotych.

Inny członek grupy, Michał Kołaczyński, odnalazł srebrną, pruską monetę, wybitą w 1764 r. za czasów panowania Fryderyka II, natomiast Kamil Lamparski natknął się na szeląga Zakonu Krzyżackiego, wybitego prawdopodobnie w Toruniu w XV wieku. Wśród znalezionych pod Toruniem okazów był też 1 grosz z 1810 roku z czasów Księstwa Warszawskiego, wykopany przez Arkadiusza Szopińskiego.

- W jedenastostopniowej skali rzadkości numizmatów polskich moneta otrzymała stopień "R". Stanowi nakład nie większy niż 400 tys. sztuk, co czyni ją wyjątkowo rzadko spotykaną - wyjaśnia Arkadiusz Wyrzykowski.

Oprócz monet eksploratorzy często odnajdują fragmenty dawnej broni. Grzegorz Wrzesiński wykopał z ziemi świetnie zachowany antyczny grot strzały, który prawdopodobnie ma nawet 3000 lat. Równie stary może być skarb odkryty przez Bartosza Wittstocka. Mężczyzna podczas jednej z wypraw odnalazł toporek bojowy. Co ciekawe, najprawdopodobniej ktoś zgubił tę broń podczas polowania. Ale to jeszcze nie wszystko. W mijającym roku podtoruńscy odkrywcy skarbów znaleźli także dłuto z wczesnej epoki brązu.

Co ważne, poszukiwacze działają pro bono. Nie czerpią żadnych korzyści finansowych ze swojej pasji, a znalezione fanty przekazują Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków.