Skąd wzięli się niemieccy spadochroniarze w Kurkocinie? Niezwykłe odkrycie archeologów w regionie

Pracownia Badań Historycznych i Archeologicznych POMOST z Poznania od lat prowadzi poszukiwania grobów żołnierzy niemieckich na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Tym razem zespół archeologów i historyków zajechał do Kurkocina (gm. Dębowa Łąka).

Chodziło o grób wojenny, który przez lata był otoczony opieką mieszkańców i miejscowej młodzieży. Traktowano go jako „grób nieznanego żołnierza – mówi archeolog, dr Maksymilian Frąckowiak. - Wspomnienia lokalnych mieszkańców sugerowały, że pochowano tam dwóch niemieckich lotników poległych w 1945 roku.

Ku zaskoczeniu odkrywców, w mogile spoczywało dziesięciu żołnierzy żołnierzy. Nietypowe było to, że wszyscy mieli na sobie mundury z oznaczeniami Luftwaffe. Wśród odnalezionych artefaktów znalazły się m.in. rzadki hełm M38 używany przez spadochroniarzy oraz odznaka strzelca spadochronowego, co potwierdzało ich przynależność do jednostek powietrznodesantowych. Odnaleziono również sześć znaków tożsamości – tzw. nieśmiertelników.

- Trudno dziś powiedzieć w jaki sposób spadochroniarze znaleźli się na tym terenie – mówi dr Frąckowiak. - Z dużym prawdopodobieństwem będzie można jednak rozwikłać tę zagadkę po analizie wydarzeń związanych z działaniami wojennymi. Być może uda nam się rozczytać dane z nieśmiertelników, które w tym przypadku są niestety mocno skorodowane.

To nie pierwszy raz, kiedy miejscowe legendy rozmijają się z faktami:

- Często nam się to zdarza – przyznaje Maksymilian Frąckowiak. - Pokolenie naocznych świadków już nie żyje, a w przykazie potomków pojawiają się kolejne elementy, które niewiele mają wspólnego z rzeczywistością. Z tego, co nam wiadomo, w grobie pochowani zostali żołnierze znalezieni w różnych miejscach w okolicy.

Prace ekshumacyjne miały miejsce także w okolicach Błądzimia w gminie Lniano. Przez cztery dni, do 23 lipca 2024 roku, ekipa POMOST-u badała leśny cmentarz wojenny, na którym spoczywali żołnierze niemieccy polegli we wrześniu 1939 roku. Choć większość szczątków została ekshumowana już w 2001 roku, odkryto tam kolejne pochówki oraz fragmenty jam grobowych, których zawartości wcześniej nie zbadano.

Wraz z malejącą liczbą świadków tragicznych wydarzeń z okresu II wojny światowej, coraz trudniej o informacje. Pracownia POMOST apeluje zatem do społeczeństwa o pomoc w lokalizowaniu miejsc pochówku żołnierzy różnych narodowości: „Każda informacja, zdjęcie, plan czy wspomnienie może okazać się bezcenne w przywracaniu pamięci o przeszłości. POMOST przypomina, że osoby zgłaszające takie miejsca nie ponoszą żadnej odpowiedzialności prawnej, finansowej ani moralnej”.

Działania POMOST-u są częścią projektu „Pojednanie polsko-niemieckie”, który ma na celu nie tylko odkrywanie zapomnianych mogił, ale również budowanie mostów między narodami poprzez upamiętnienie ofiar wojny.

Działalność Pracowni POMOST jest realizowana na zlecenie Niemieckiego Ludowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi w ścisłej współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej.

Na terenach Polski zginęło około pół miliona żołnierzy niemieckich oraz kilkaset tysięcy niemieckich cywilów. Pracownia POMOST każdego roku prowadzi poszukiwania w około 250 miejscach spoczynku, ekshumując szczątki około tysiąca osób.