Skonsumujemy świat?

Większość z nas nie poczuwa się do odpowiedzialności za zmiany klimatyczne, choć jak dowodzą badania, w dużym stopniu sami ponosimy winę.

<!** Image 2 align=right alt="Image 80653" sub="Jedni segregują, inni nie. W wielu miastach ekoedukacja upada, bo firmy wprowadziły, np., linie do selekcji odpadów, a to raczej gasi zapędy ekologów / Fot. Theta">Dlaczego dla przeciętnego śmiertelnika niewiele znaczy fakt, że jego codzienne życie ma niszczący wpływ na środowisko? Wydawałoby się, że dostęp do wiedzy z zakresu ekologii jest już na tyle łatwy, że dbałość o naturę powinna być dla nas tak oczywista, jak to, że człowiek nie może żyć bez powietrza. Tymczasem dzieje się zupełnie inaczej.

- Badania mówią jednoznacznie, że zmiany klimatyczne są spowodowane działalnością człowieka. Choć specjalistów od tak zwanego czarnego PR-u nie brakuje i w tej dziedzinie, prawda jest taka, że ta kwestia nie podlega dyskusji - mówi Jacek Bożek, prezes Klubu Gaja.

Ostatnie 50 lat wiele zmieniło na gorsze. Aktywność człowieka znacznie wzrosła, a z nią także eksploatacja zasobów naturalnych, wykorzystywanie chemikaliów i produkcja odpadów. Zauważalne jest kurczenie się biologicznej różnorodności. Coraz bardziej doskwiera nam globalne ocieplenie. Od początku XX wieku temperatura na Ziemi rośnie wyjątkowo szybko. W skali świata podniosła się już średnio o 0,6 stopni C, a w samej Europie aż o 0,95 stopnia C. Szokujący jest fakt, że tempo globalnego ocieplenia ma obecnie wartość 0,2 stopnia C na dekadę.

Jedni się martwią, inni wcale

Czym tak naprawdę jest efekt cieplarniany? Występujące w naturze gazy cieplarniane, tu między innymi dwutlenek węgla, ocieplają naszą planetę. Bez nich temperatura na świecie byłaby niższa o około 30 stopni C. Problemem jest generowanie przez człowieka dodatkowej ilości gazów cieplarnianych, które nadmiernie ogrzewają Ziemię.

A przyczyniamy się do tego każdego dnia. Nadmierne zużycie światła czy paliw płynnych to tylko niektóre z problemów, które są przez nas bagatelizowane. Potrzebna do nich energia pozyskiwana jest ze spalania paliw kopalnych. Więc także od naszych codziennych, czasem z pozoru drobnych decyzji, wiele zależy. Niestety, obojętność ludzi w tym aspekcie jest zaskakująco wysoka.

<!** reklama>- Bo co z tego, że my przesiądziemy się na rowery, jeśli jedna z hinduskich firm właśnie pracuje nad wyprodukowaniem aut, które można będzie masowo sprzedawać w cenie dwa i pół tysiąca dolarów za sztukę. Daję głowę, że Chińczycy i Hindusi zaopatrzą się w tysiące takich modeli - opowiada Jacek Bożek.

Sama świadomość to mało

Z badań wynika, że w państwach należących do Unii Europejskiej sam transport jest odpowiedzialny za aż 21 procent całkowitej emisji gazów cieplarnianych. Najwięcej, bo aż 48 procent generuje przemysł, w tym także produkcja energii. Rolnictwo odpowiada za kolejne 10 procent, a aż 17 procent generują gospodarstwa domowe i małe przedsiębiorstwa.

- Sprawa jest złożona. Aby powstrzymać procesy, które już zaczęły zachodzić w naszym środowisku, trzeba byłoby wiele zmienić - mówi Jacek Bożko. - Nie wystarczy tu pozytywne nastawienie i ekologiczny tryb życia jednostek. Choć nie twierdzę, że trzeba siedzieć z założonymi rękoma. Trzeba zmieniać ludzkie postawy, ale przede wszystkim zmiany powinny zajść na gruncie biznesowym. Prawda jest taka, że przestąpiliśmy do wielkiej konsumpcji świata pod każdym względem. Zapominając o tym, że powinniśmy też opiekować się Ziemią, a nie tylko ją eksploatować.

Na efekty takich działań nie trzeba było długo czekać. Tylko w Europie przeciętna roczna liczba klęsk żywiołowych związanych z pogodą lub klimatem, takich jak choćby burze czy powodzie, podwoiła się już w latach 90. XX wieku. A jest coraz gorzej.

Wody może zabraknąć?

- Tu nie chodzi tylko o podniesienie się temperatury z 26 na 27 stopni C, co dla człowieka jest praktycznie nieodczuwalne - wyjaśnia prezes Klubu Gaja. - Podnosi się też poziom wody w oceanach, a są to olbrzymie powierzchnie, więc nie można tego bagatelizować. Trudno stwierdzić, jak to się rozegra w czasie, wszystko zależy od tego, jak będzie wyglądać sytuacja na Antarktydzie i Grenlandii. Jednak proszę sobie wyobrazić, jak zachowa się kostka lodu w temperaturze +1 stopień C i w temperaturze -1 stopień C? A niby różnica temperatur niewielka.

Klimatolodzy już teraz ostrzegają, że w najbliższym czasie możemy spodziewać się najróżniejszych niespodzianek pogodowych związanych właśnie z globalnym ociepleniem.

- Na razie nie będą dotyczyły dużych powierzchni. Skutki będą punktowe, ale za to gwałtowne - ostrzega Bożek. - Burze, ale też susze i nietypowe dla naszego klimatu tornada. Największym problemem będzie brak jednak wody, dlatego już teraz powinno się odnawiać tereny osuszone, między innymi dawne bagna.

Popularne hasło „myśl globalnie, działaj lokalnie” powinno stać się myślą przewodnią ludzi na całym świecie. Tylko taka właśnie praca u podstaw może w przyszłości przynieść prawdziwe rezultaty.

Kilku ludzi dbających o to, by energia w ich otoczeniu nie była marnowana, świata nie zmieni, ale samorządowcy na przykład zrobić mogą wiele. Trzeba wspierać akcje sadzenia drzew, ułatwiać ludziom segregację śmieci. Uczyć dzieci ekologii. To w nich nadzieja. Niestety, w wielu szkołach nie kładzie się zbyt dużego nacisku na te kwestie. A powinno się uczyć młode pokolenia, jak żyć, by nie szkodzić planecie.

Na świecie działa całe mnóstwo organizacji i instytucji zajmujących się dbaniem o środowisko. Życie ekologiczne, inaczej zwane życiem na zasadzie zróżnicowanego rozwoju, jest coraz modniejsze. Akcji typu „Wyłącz światło dla klimatu”, która odbyła się w miniony weekend, jest coraz więcej. Jednak tak naprawdę problem jest o wiele głębszy i zgaszenie światła na pięć minut, nawet na całym globie, nie odwróci tego, co już zniszczyliśmy.