Spór o Jar w Toruniu. Marcin Czyżniewski: "Będziemy żyli w podwójnej rzeczywistości. To nie jest dobre dla miasta"

Obejrzyj: Tajemnice Twierdzy Toruń i innych miejsc w mieście

W 2017 roku, gdy po raz pierwszy na poważnie zaczęto rozmawiać z mieszkańcami tego osiedla powiedziałem, że nie poprę nazwy, która jest niezgodna z wolą mieszkańców. Już wówczas przeprowadzone konsultacje pokazały, że większość chce nazwy Jar, przy czym była to opinia tych mieszkańców, którzy nie słyszeli, skąd ta nazwa się wzięła, jak i tych, którzy doskonale sobie z tego zdawali sprawę. Od tego czasu nic się nie zmieniło. Od 2017 roku mieszkańców tego osiedla przybyło prawie dwukrotnie i ci nowi mieszkańcy nie mieli szansy wypowiedzieć się w tej sprawie, a my, radni, nie mieliśmy szansy poznać ich opinii. Być może mógłbym z czystym sumieniem zagłosować za Osiedlem Niepodległości, gdyby okazało się, że mieszkańcy tego chcą. Wiem, że chyba jednak nie chcą. To jest mój okręg wyborczy, mieszkam po sąsiedzku, wiem jakie tam są nastroje. Po drugie, kilkukrotnie mieszkańcy osiedla Jar prosili o powołanie odrębnej Rady Okręgu, bo rzeczywiście charakter i specyfika tego osiedla są inne niż na Wrzosach. Żeby powołać Radę Okręgu należy tę cześć wydzielić, musi to zrobić Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Przynajmniej trzykrotnie odpisywałem, że na wydzielenie przyjdzie pora, kiedy liczba mieszkańców osiedla osiągnie przynajmniej połowę zakładanej wielkości.

Tak. To by musiało być ok 6-7 tysięcy, zakładając, że docelowo mieszkać tam będzie ok. 14 tysięcy osób. Ten warunek nie jest spełniony i teraz nagle, właściwie z dnia na dzień podejmujemy decyzję o wystąpienie do ministra o wydzielenie tej części, nie biorąc pod uwagę, że warunek o którym mówiłem wcześniej wciąż nie jest spełniony. Gdybym zagłosował za tą uchwałą, złamałbym więc dwa razy dane wcześniej słowo. Po trzecie po prostu nie jestem przekonany do nazwy Osiedle Niepodległości. To, co dzieje się dziś na Ukrainie pokazuje, jak wielka to jest wartość. Co do tego nikt nie ma wątpliwości. Boję się jednak, że nadanie tej nazwy osiedlu mieszkaniowemu zwłaszcza w takich okolicznościach, w jakich to się wydarzyło po prostu dewaluuje tę najwyższą wartość. Widać, że spieramy się o „niepodległość” – w sensie nazwy, choć to najwyższa wartość, która powinna nas przecież łączyć.

Są sprawy w mieście o których decyduje prezydent, takie o których decydują radni, czasem godząc sprzeczne racje, ale są też sprawy, które można rozstrzygnąć wyłącznie w oparciu o to, czego oczekują sami mieszkańcy. Kwestia nazwy osiedla należy do tej właśnie kategorii.

Gdybym nie miał tej pewności, byłbym pierwszą osobą, która poinformowałaby o tym wojewodę. Nie naruszono prawa, myślę jednak, że nie dochowano pewnych standardów, które powinny obowiązywać, przy stanowieniu prawa. Chodzi tu oczywiście o konsultacje. To jest dyskusyjne, bo konsultacje są konieczne i zwolennicy tego projektu wskazują, że były one przeprowadzone.

Tak, we wspomnianym już 2017 roku. Jeśli już trzymać się tamtych konsultacji, to chciałbym zwrócić uwagę, że tam propozycja „Osiedle Niepodległości” w ogóle się nie pojawia. Nie mogę więc ze stuprocentową pewnością powiedzieć, że podjęliśmy uchwałę biorąc pod uwagę głos mieszkańców. Natomiast z czysto prawnego punktu widzenia, w mojej opinii ta uchwała jest poprawna. Czym innym są jednak przepisy prawa, a czym innym pewna umowa społeczna i zasady, które także powinny nas obowiązywać.

Dlatego o tym mówię. Pamiętajmy jednak, że wynik konsultacji nie jest obowiązujący

- Tak, ale powinno się je przeprowadzać nie po to, by je – nieładnie mówiąc – odfajkować, ale żeby poznać społeczną opinię. Są czasem decyzje, które trzeba podejmować wbrew stanowisku jakieś grupy mieszkańców, ale które są konieczne, bo służą szerzej rozumianemu interesowi miasta. Nie są to łatwe rzeczy, ale podejmowaliśmy i będziemy podejmować decyzje mając świadomość, że nie wszystkim będą się one podobały. Ale akurat ta decyzja nie leży w obszarze jakiś strategicznych rozstrzygnięć. W tym wypadku głos mieszkańców powinien być decydujący.

Zdaję sobie sprawę, że to, co się wydarzyło 24 lutego zmieniło sytuację i postrzeganie nazwy Jar, ale to zupełnie inna dyskusja. Jestem jednak stanowczo przeciwko głosom, że upamiętniamy w ten sposób jednostki armii radzieckiej. To nie ma być osiedle imienia armii radzieckiej.

Nagle pojawiła się grupa wybitnych geologów i geomorfologów pokazujących, że tam nie ma jaru. No nie ma jaru, nikt nie twierdzi, że chodzi o ukształtowanie terenu. To po prostu ładna nazwa, która się przyjęła. Można dyskutować, czy nazwa, która ma takie, a nie inne korzenie może funkcjonować, ale ta dyskusja powinna przebiegać zupełnie inaczej.

- I dlatego powtarzam, że to osiedle nie ma się nazywać imienia armii radzieckiej. Formalnie ten kawałek Torunia nie ma nazwy. Administracyjnie to część osiedla Wrzosy, choć jak wiemy, to nie są Wrzosy. Nie ma nazwy, bo ta nazwa nigdy nie była potrzebna. Były tam piachy, częściowo wykorzystywane przez wojsko. Po1945 roku na mapach turystycznych to puste miejsce, a na mapach planistycznych zapisywano tam po prostu trzy literki J, A, R wiedząc, że tego się nie rusza. Gdy przed ponad 20 laty pojawił się pomysł, żeby to zagospodarować, nazwa JAR się pojawiła, używano też terminu „tereny po jednostce radzieckiej”.

- Tak, zawsze ktoś będzie miał przekonanie, że jego głos nie został wzięty pod uwagę. Sytuacja była konfliktogenna, ale uważam, że sposób w jakim tę uchwalę przeprowadzono, jedynie ten konflikt podgrzał. To bardzo specyficzne osiedle, tam nikt nie mieszka z dziada pradziada. To są głównie ludzie młodzi, z innych części miasta albo spoza Torunia, a mimo tego od samego początku wytworzyła się tam bardzo silna wspólnota ludzi związanych z tym miejscem. To, co dzieje się z ich osiedlem jest dla nich naprawdę ważne. Sprawa nazwy, choć nie wpływa na komfort życia ani na wysokość rat kredytu mieszkaniowego, jest dla nich bardzo istotna.

- Jeśli wojewoda nie stwierdzi, że uchwała została przyjęta z naruszeniem przepisów, to z formalnej drogi pozostaje tylko zaskarżenie jej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, bądź próba przekonania ministra, bo ostateczną decyzje podejmuje szef MSWiA. Biorąc pod uwagę kwestie polityczne, raczej nie można oczekiwać, że będzie to próba udana. Mieszkańcy mogą też przygotować własny projekt uchwały. Obawiam się jednak, że ostatecznie uchwała z 17 marca wejdzie w życie i będą funkcjonować dwie rzeczywistości. Będziemy mieli oficjalnie Osiedle Niepodległości, także na autobusach i drogowskazach, ale dla mieszkańców to osiedle i tak pozostanie Jarem. W czasach, gdy stawiamy na samorządność, na partycypację, na włączanie mieszkańców do podejmowania decyzji, taki konflikt, takie poczucie krzywdy nie będzie służyło miastu.

Polecamy nasze grupy i strony na Facebooku:

• Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
• Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
• Toruń Retro!
• Sport w Toruniu