Stopień Siarzewo zapewni nam wodę, czy zafunduje problemy prawne i ekologiczne?

Zobacz wideo: 70 lat bydgoskich inżynierów. Jubileuszowa wystawa UTP

Jak pan ocenia szanse na powstanie stopnia wodnego w Siarzewie, a przy okazji na rewitalizację głównych dróg wodnych w Polsce?
Jestem coraz bardziej sceptyczny. Za mojego życia to chyba nie nastąpi, ale jak zmiany klimatu jeszcze bardziej przyspieszą, gdy będzie już bardzo źle, wtedy rządzący w ekspresowym tempie zaczną realizować ten zamysł. Oczywiście powodem odraczania tak ważnych dla państwa i społeczeństwa decyzji jest twarda postawa ekologów, którzy nie tylko nie chcą budowy „Siarzewa”, ale także żądają rozebrania uruchomionej w roku 1970 zapory we Włocławku.

A jeśli faktycznie zapadłaby decyzja o rozebraniu tego stopnia wodnego, co takiego by się stało? Przecież rzeka wróciłaby do naturalnego biegu.
Nie można jej rozebrać, bo uwolnione zostałyby ogromne pokłady kumulujący się od dziesiątków lat toksycznych osadów. Tak zrobili z jedną ze swych tam wielkości włocławskiej Amerykanie i zanim osady zostały zebrane do utylizacji, pojawiła się fala wezbraniowa, która wymyła cały muł zatruwając położoną niżej dolinę rzeki, niszcząc życie biologiczne. To była katastrofa ekologiczna. To co powinniśmy zrobić, to zbudować drugą zaporę podpierającą wodą tę we Włocławku, a potem kolejne.

Jako jeden z argumentów wspierających budowę stopnia Siarzewo podaje pan konieczność ratowania… dna Wisły poniżej Włocławka. Chodzi o erozję, wymywanie piasku przez szybki nurt rzeki.
Właśnie pracuję nad tekstem o 50-leciu badań naukowych nad drogami wodnymi E40 i E70, i aż chce mi się płakać, że po wybudowaniu stopnia włocławskiego od razu nie rozpoczęto kolejnych inwestycji na Wiśle. Bo czas zaczął działać na niekorzyść środowiska - woda wymywała piasek, szybko niosąc go do Bałtyku. W efekcie erodowało dno. Dziś w Toruniu jest już obniżone o ponad pół metra i proces. Do około 2100 roku erozja sięgnie ujścia Wisły do morza. Na siarzewskim odcinku Wisły, a zatem znacznie powyżej Torunia, dno jest jeszcze mocniej zerodowane. Jeśli chcielibyśmy mieć czystą wodę w nowym zbiorniku, trzeba będzie nawieść mnóstwo piasku z Wisły powyżej Płocka.

A jednak ekolodzy uważają, że nie tędy droga. Liczy się także ochrona ptactwa.
Ekolodzy cały czas podnoszą kwestię ptactwa wodnego, że budując Zbiornik Siarzewski, zniszczy się ich siedliska. Owszem, gniazda trzeba będzie przenieść za wały przeciwpowodziowe i na sztuczne wyspy, ale to uchroni je na stałe przed zalaniem w przypadku wezbrania Wisły. A zresztą ptaki wodne nie boją się ludzi, wręcz przeciwnie - asymilują się. Proszę spojrzeć na płynący statek – ptaki zwykle mu towarzyszą.

Sprzeciwiacie się budowie stopnia wodnego na Wiśle na wysokości Siarzewa. Dlaczego, skoro jednym z argumentów przedstawianych przez stronę rządową i prof. Babińskiego – jest ten, iż tak powstały zbiornik pomoże w walce ociepleniem klimatu i stanowić będzie rezerwuar wody dla Kujaw?

Ten argument nie ma merytorycznego uzasadnienia. Nie udowodniono, że zapora pomoże w walce z suszą, bo takich dokumentów nie upubliczniono. Według naszego raportu, poziom wód podziemnych podniesie się jedynie w odległości 3- 6 km od zbiornika, co nie wpłynie istotnie na sytuację hydrologiczną na Kujawach. Polska wejdzie na kurs kolizyjny z prawem Unii Europejskiej, bowiem jak wynika z analizy wykonanej przez prawników Uniwersytetu Warszawskiego na zlecenie WWF Polska, decyzja Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy zezwalająca na budowę powinna zostać uchylona.

Na czym ma polegać kurs kolizyjny z prawem unijnym?
Chodzi o naruszenie Dyrektywy Siedliskowej oraz Ramowej Dyrektywy Wodnej. Zwróciliśmy się do ministra klimatu i środowiska o włączenie tej analizy jako dowodu w postępowaniu administracyjnym dotyczącym odwołań od decyzji środowiskowej dla tej inwestycji. Nieprawdziwe są argumenty, które miały uzasadniać odstępstwa od obu dyrektyw.

Najważniejszym argumentem podawanym we wniosku o pozwolenie na budowę była ochrona przeciwpowodziowa mieszkańców terenów poniżej zapory włocławskiej. Chodziło o nadrzędny interes społeczny.
Tyle, że w opinii samych hydrotechników projektujących stopień Siarzewo, ten nie będzie pełnił roli przeciwpowodziowej, a przepływową. Jeśli pojawi się wezbranie, wszystkie jazy zostaną otwarte. Nie nastąpi więc ścięcie fali powodziowej. „Siarzewo” może za to zwiększyć niebezpieczeństwo powodzi zatorowych zimą. Zamiast więc budować stopień wodny za 5,4 miliardów złotych, wystarczy usypać wały przeciwpowodziowe wzdłuż Wisły. Na „Siarzewie” zyska tylko inwestor - gdańska Energa, w której udziały ma nie tylko Skarb Państwa, ale i prywatni udziałowcy. Podatnik zapłaci za budowę, a potem kupi od firmy prąd. To klasyczny mechanizm upublicznienia kosztów i prywatyzacji zysków.

Budowa „Siarzewa” jest niezbędna, aby zabezpieczyć leciwą zaporę włocławską - uważa prof. Babiński.
Lansujący tę tezę naukowcy opierają się na swojej wierze, że akurat tak jest. Raporty Ośrodka Kontroli Technicznej Zapór wskazują, że po remoncie Włocławka w 2015 roku nie ma niebezpieczeństwa katastrofy budowlanej. Zaporę trzeba stopniowo rozebrać. Sam próg może być przerobiony na most, osady poddane utylizacji, a obszar jeziora zaporowego zarosną lasy łęgowe.