Świadczenia na wypadek niezdolności do pracy

Jednym ze świadczeń wypłacanych przez ZUS jest renta socjalna. Ponieważ nie jest ona świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, na jej przyznanie nie wpływają ani przebyte okresy zatrudnienia, ani wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Może się o nią ubiegać tylko osoba pełnoletnia, u której naruszenie sprawności organizmu powstałe w dzieciństwie lub w czasie trwania nauki spowodowało całkowitą niezdolność do pracy.

Dla kogo renta socjalna?

Renta socjalna przysługuje zarówno obywatelowi polskiemu jak i cudzoziemcowi posiadającemu odpowiednie zezwolenie, zamieszkałym i przebywającym na terytorium Polski. O świadczenie może ubiegać się osoba pełnoletnia, całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku życia albo w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej przed ukończeniem 25 lat oraz w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik lub komisja lekarska Zakładu, a wydane orzeczenie stanowi podstawę do przyznania renty socjalnej. O prawo do omawianego świadczenia można ubiegać się także na podstawie ważnego orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydanego przed 1 października 2003 r. lub ważnego orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów, wydanego przed 1 września 1997 r.

Osobie, która spełnia powyższe warunki, renta przyznana zostanie na stałe, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na okres wskazany, gdy niezdolność do pracy jest czasowa.

Wniosek konieczny

Renta socjalna przyznawana jest na wniosek zainteresowanego lub jego przedstawiciela ustawowego, a także na wniosek innej osoby lub kierownika ośrodka pomocy społecznej, działających za pisemną zgodą osoby zainteresowanej. Wniosek należy złożyć w jednostce ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę socjalną. Przyznanie i wypłata renty socjalnej następuje od dnia spełnienia wszystkich wymaganych warunków, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek o to świadczenie.

Wysokości renty socjalnej wynosi 84 proc. kwoty renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i od 1 marca 2008 roku wynosi 534,48 zł. W przypadku osób, które są uprawnione do renty rodzinnej i spełnią warunki do przyznania renty socjalnej, wypłacane są oba świadczenia w łącznej wysokości nieprzekraczającej 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. obecnie 1.272,58 zł. Świadczenie to podlega waloryzacji na tych samych zasadach co emerytury i renty.

Kiedy wypłata?

Osoba pobierająca rentę socjalną może pracować i z tego tytułu osiągać dodatkowe przychody. Należy jednak pamiętać, że w sytuacji gdy przychody m.in. z pracy zarobkowej, najmu, dzierżawy przekroczą 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1.06.2008 r. 895,20 zł), prawo do renty socjalnej jest zawieszane za każdy miesiąc, w którym nastąpiło przekroczenie. Osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy (opiekun prawny lub kurator) są zobowiązani powiadomić na piśmie jednostkę ZUS wypłacającą rentę o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do tego świadczenia. W sytuacji gdy od osiąganego przychodu odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne, należy przedłożyć zaświadczenie wystawione przez płatnika składek.

Komu renta nie przysługuje

Nie każda osoba po spełnieniu wymaganych warunków otrzyma rentę socjalną. Omawiane świadczenie nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, renty strukturalnej, świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego. Także za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności zainteresowany nie otrzyma renty socjalnej. Również osobie uprawnionej do renty rodzinnej z ZUS lub innego organu emerytalno-rentowego (np. KRUS) w wysokości przekraczającej 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy nie przysługuje renta socjalna. Nie otrzyma jej także osoba posiadająca nieruchomości rolne o powierzchni przekraczającej 5 ha przeliczeniowych.