Takie były kiedyś zimy w Toruniu! Zaśnieżone zdjęcia z lat 1906-2018. Duży mróz i tony śniegu na ulicach w całej Polsce

Zima potrafiła stawiać w Toruniu bardzo twardy opór. Na początku 1929 roku słupków rtęci w miejskich termometrach prawie nie było widać, pokazywały one bowiem minus 30 stopni Celsjusza!

„Zdaje się ludziom, że tegoroczna zima, ponieważ odznacza się niezwykłą ostrością będzie krótka - pisało wtedy „Słowo Pomorskie”. - Nie chcemy bawić się w proroctwa (pozostawiamy to różnym „eteorologom i astrologom” prorokującym już teraz rychłą wiosnę), lecz przypominamy kilka faktów z historii Torunia, z dawnych kronik, które opowiadają o długich i niezmiernie ostrych zimach.
Najdłuższą zimę zapisują kroniki naszego miasta z roku 1421 na 1422. Wisłą stanęła w roku 1421 na św. Barbarę (4-go grudnia), a lód puścił dopiero na św. Jerzego (23-go kwietnia)! Zima trwała zatem blisko 5 miesięcy. Jeszcze wcześniej przypadła zima w roku 1517; stanęła Wisłą na Wszystkich Świętych (1 listopada), a pochód rozpoczął się dopiero na św. Grzegorza (12-go marca).
Łagodny zazwyczaj klimat zimowy Torunia umie więc płatać niemiłe figle. Czyżby i w tym roku tak być miało?
Na pociechę dodajmy, że bywały u nas także bardzo wczesne wiosny. Tak np. w roku 1465 już na Gromniczną (2-go lutego) Wisłą była prawie wolna od lodów; za to powódź poczyniła wielkie szkody niszcząc część muru miejskiego przy bramie Klasztornej i 24 domy. Miasteczko Dybowo leżące wówczas na przeciw Torunia (przy zamku), musieli mieszkańcy opuścić, bo niszczące wody zalewały niżej położone części miasta aż po Wielkanoc”.

Gdzie przed wojną były najpopularniejsze ślizgawki w Toruniu?

Z czasów bardzo dawnych przenieśmy się do nieco mniej odległych. Przez historię prześlizgniemy się z pomocą profesora Jerzego Serczyka, który tak pisał we „Wspomnieniu o Toruniu z czasów II Rzeczypospolitej”:

„Dla dzieci zima była jednak przede wszystkim okresem zabaw. Na saneczki chodziło się na „Rudelkę” (tor saneczkowy, zniekształcone niemieckie „Rodelbahn”) w lasku przy ulicy Bema, albo na górkę nad Martwą Wisłą w parku. Były też dwie publiczne ślizgawki z płatnym wstępem, położone bardzo blisko siebie przy skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Moniuszki; na miejscu jednej z nich stanął po wojnie Urząd Telekomunikacyjny. Na tych ślizgawkach spotkać jednak można było tylko dzieci zamożniejszych rodziców, albo co przystojniejsze młode mamy, korzystające z okazji dozwolonego pokazywania publicznie zgrabnych nóg, co w jakimkolwiek innym miejscu byłoby straszliwym faux pas. Młodzież i dzieciarnia, której nie stać było na łyżw+y ani na bilet wstępu na ślizgawkę, ślizgała się na obcasach, gdzie popadło, najchętniej jednak na Martwej Wiśle, czego najsurowiej zakazywali rodzice i nauczyciele”.

Ta młodzież i dzieciarnia kultywowała najlepsze toruńskie tradycje. Reklamy pewnej gładkiej ślizgawki na Martwej Wiśle pojawiały się w toruńskiej prasie już w 1903 roku. W roku 1907 gospodarz lodowiska Franciszek Szydłowski, kasował za wstęp po 10 fenigów. Dzieci poniżej 10 roku życia mogły się ślizgać za darmo. Zorganizowane lodowiska okazjonalnie pojawiały się także na Wiśle właściwej. Podczas zimy 1898 - 1899 ślizgawkę zorganizował na przykład Jacob Dill, wykorzystując do tego miejsce, w którym latem działało jego kąpielisko.

Mekką dla miłośników lodowego szaleństwa był także Kaszownik. Pamiętajmy, że przed laty staw składał się z dwóch części i sięgał do placu Pokoju Toruńskiego. Tuż przed Bożym Narodzeniem 1902 roku R. Roeder zapraszał tam na bezpieczną suchą ślizgawkę i wielki koncert. Bogata oferta miała też jednak swoją wyższą cenę - dorośli płacili za bilet 25, a dzieci 15 fenigów. Gospodarz nie chował wszystkich pieniędzy do kieszeni, ale inwestował. W późniejszych latach, czy też raczej zimach, kusił klientów muzyką i oświetleniem.

Na koniec tego zimowego wypadu do dawnego Torunia przypomnimy bardzo przez nas lubiany tekst dotyczący wytrzymałości pokryw lodowych, jaki pojawił się na łamach "Gazety Toruńskiej" zimą 1912 roku.

„Z okazyi oków lodowych, trzymających na uwięzi naszą Wisłę, nie od rzeczy będzie wspomnieć, jaką siłę lód posiada - pisała „Gazeta Toruńska”. - Przy grubości 10 centymetrów przejść może przez powierzchnię lodu oddział kawaleryi. Skoro lód uzyska grubość 13 centymetrów, natenczas można przetransportować oddział artyleryi. Na lodzie o 25 centymetrach grubości zgromadzić by się mogła bez narażenia wielka liczba ludzi, a gdyby lód był na 45 centymetrów gruby, to wówczas bez obawy może przejechać pociąg osobowy”.

Wyliczenia te nie były tylko teorią. O pociągach na zamarzniętej Wiśle co prawda nie słyszeliśmy, jednak specjalnie oznaczone drogi, którymi po lodzie przetaczały się wozy a nawet samochody ciężarowe, pojawiały się w dawnym Toruniu bardzo często.