[break]
Czym będzie za kilka lat?
W Toruniu trwa dyskusja na temat przyszłości toruńskich fortów. Zapoczątkowali ją miłośnicy fortyfikacji, pisząc do władz miasta apel w sprawie ochrony obiektów dawnej twierdzy, które przetrwały dwie wojny światowe, ale teraz są niszczone przez wandali, złodziei czy bezdomnych.
Wyjątkowo bolesne są pod tym względem zapomniane wojenne miejsca pamięci, przede wszystkim Fort VII, gdzie w 1939 roku Niemcy utworzyli więzienie dla aresztowanych przez siebie przedstawicieli polskiej inteligencji.
W pomieszczeniu, w którym więźniowie przygotowywani byli do wywózki na Barbarkę, dziś koczują bezdomni. Tak nie powinno być. - mówi Adam Kowalkowski, wiceprezes Toruńskiego Oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, przewodnik forteczny oraz jeden z autorów wspomnianego listu do gospodarzy Torunia.
W śmieciach tonie również cela, gdzie - jak opisywali więźniowie, którzy przeżyli wojnę - ścisk panował tak ogromny, że gdy jedna osoba chciała się przewrócić na drugi bok, przekręcać się musieli wszyscy. Korytarz, w którym Niemcy katowali aresztowanych, jest zalany wodą. Fort, będący symbolem wojennych cierpień mieszkańców Torunia, który powinien być ich pomnikiem, popada w ruinę. Obiekt znajduje się w prywatnych rękach, władze miasta prowadziły negocjacje z jego gospodarzami, jednak nie przyniosły one jej dotąd zadowalających efektów. Fort nadal jest niszczony, a miejsca cierpienia bezczeszczone. Nie udało się również odtworzyć izby pamięci, jaka znajdowała się tam kilkadziesiąt lat temu. Bardzo by się przydała, bo pomimo wysiłków nauczycieli z kilku toruńskich szkół, związane z zaniedbanym fortem wydarzenia idą w niepamięć.
- Kiedy dziś pytam się młodych ludzi z oprowadzanych przez siebie wycieczek, dlaczego październik jest w Toruniu miesiącem pamięci, prawie nikt nie jest mi w stanie odpowiedzieć - dodaje Adam Kowalkowski. - Tymczasem przecież w październiku 1939 roku zaczęły się pierwsze rozstrzeliwania w Barbarce.
O tym, że pod tym względem oświaty kaganek powinien pod tym względem płonąć w Toruniu takim samym i jasnym płomieniem co znicz pamięci, można się było przekonać kilka dni temu podczas ostatniego przed wakacjami posiedzenia Komisji Rewitalizacji Miasta. Zdominował je właśnie problem fortów, szczególnie tych ze smutną wojenną przeszłością. Ciekawą prezentację na ten temat przygotowali dwaj pasjonaci toruńskich fortyfikacji - Adam Kowalkowski i Marcin Orłowski. Ten pierwszy zwrócił m.in. uwagę na to, że gdyby nie toruńskie forty, miasto pewnie nie byłoby dziś na liście UNESCO. Twierdza nigdy nie została w pełni wykorzystana bojowo, jednak skutecznie odstraszała pojawiające się na przedpolach armie, oszczędzając w ten sposób Toruniowi wojennych zniszczeń. Przysłuchiwał się temu wiceprezydent miasta Andrzej Rakowicz (PO), który później wywołał u co najmniej części słuchaczy konsternację, twierdząc, że pochwała twierdzy jest manipulacją, bo przecież, gdyby nie było Fortu VII, nie byłoby też miejsca kaźni.
Czy taki dziwne uproszczenie oznacza, że o forcie należy zapomnieć? Miejmy nadzieję, że nie.
Warto wiedzieć
- Na posiedzenie Komisji Rewitalizacji zaproszony został m.in. Jan Prokopek, właściciel Fortu XI, w którym niedawno ktoś zniszczył napisy, jakie na ścianach zostawili więzieni tam podczas okupacji jeńcy alianccy.
- Przedsiębiorca się jednak nie pojawił.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
