Toruń. Budynek przy Bramie Klasztornej został rozebrany. Co w nim kiedyś było?

Kilka dni temu został rozebrany budynek z pruskiego muru sąsiadujący z Bramą Klasztorną. Nie była to skomplikowana operacja, bo sam obiekt był niewielki. Położony tuż przy szlaku, którym zmierzają wycieczki, mógł służyć jako punkt sprzedaży pamiątek, bądź stoisko z drobną gastronomią. Pomysły na takie jego wykorzystanie zresztą w Toruniu się pojawiały - przed laty, gdy stan budynku jeszcze pozwalał na to, aby je snuć. Później było to już raczej niemożliwe.

- Budynek położony po zewnętrznej stronie miejskich murów obronnych, po wschodniej stronie Bramy Klasztornej, ze względu na swój katastrofalny stan techniczny został rozebrany. Obiekt był swego rodzaju atrapą, ekspozycją dawnej zabudowy gospodarczej. Wybudowany w zasadniczym stopniu z cegły współczesnej, z wykorzystaniem starszych materiałów - wyjaśnia Sławomir Wojdyło z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. Po rozbiórce mur obronny zostanie oczyszczony z cementowych tynków, zostaną też otwarte otwory strzelnicze z pierwszej połowy XIX wieku.

Rozbiórka rozpoczęła się w czwartek. Tego samego dnia, na sesji Rady Miasta, prezydent Zaleski poinformował, że w Toruniu rozpoczną się obchody stulecia Akademii Marynarki Wojennej. Zrujnowany budynek stał obok skweru im. Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej oraz Koszar Racławickich, w których szkoła morska miała pierwszą siedzibę, zapewne więc jego ruiny zostały usunięte, aby nie kłuły w oczy.

Budynek pochodził z drugiej połowy XIX wieku i rzeczywiście pełnił funkcje gospodarcze. Co konkretnie się w nim znajdowało? Takie pytanie zadał kiedyś na Facebooku Adam Kowalkowski z Muzeum Twierdzy Toruń. Niewielki obiekt budził sporą ciekawość, jego pierwotne przeznaczenie było tajemnicą nawet dla przewodników miejskich i innych miłośników dziejów Torunia. Okazało się, że w czasie, gdy po sąsiedzku rozgrzewała się kuźnia Polskiej Marynarki Wojennej, w przyklejonym do muru budyneczku mieścił się... chlew. Przy nim zaś, w podobnej przybudówce była pralnia. Później był tam m.in. skład węgla.

Czasy się zmieniają. XIX-wieczne kompleksy fabryczne dziś sprawdzają się doskonale jako centra handlowo-rozrywkowe. Dawny budynek gospodarczy przy Bramie Klasztornej można więc było zaadaptować na punkt z pamiątkami bądź wydawnictwami na temat Torunia. Byłby to obiekt oryginalny i dopasowany do krajobrazu, czyli o tyle lepszy od kontrowersyjnego pawilonu przy ul. Podmurnej 52. Przypomnijmy, że on również miał nawiązywać do stojących kiedyś przy murze obronnym budynków gospodarczych. Ostatecznie jednak zrealizowany został inny projekt niż ten, jaki otrzymał do akceptacji miejski konserwator zabytków. Budynek przy Bramie Klasztornej zagospodarowania się nie doczekał. Przez lata stał pusty, stopniowo popadając w ruinę.

Na koniec warto jeszcze odnotować, że w kwietniu Rada Miasta Torunia przyjęła Gminny Program Opieki nad Zabytkami. Jego autorzy pochylili się m.in. nad budynkami szkieletowymi. Odnotowali, że tego typu obiekty były charakterystyczne dla toruńskich przedmieść, a zachowane do dziś budynki są na ogół w złym stanie. Uznali, że w Toruniu powinien powstać program rewitalizacji tych obiektów, podobny do programu Toruńska Starówka.