Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Toruń i jego zabytki. Jakie są mocne i słabe strony miasta oraz szanse i zagrożenia?

Szymon Spandowski
Szymon Spandowski
Problem budynków szkieletowych i wielu innych zabytków "mniejszego kalibru" polega na tym, że są one pozbawione właściwej ochrony. W wyniku tego są masowo burzone w związku z różnymi inwestycjami, czy wręcz sprzedawane jako tymczasowo zabudowane działki budowlane. Aby pozbyć się historycznego "ciężaru" wystarczy zlecić wykonanie ekspertyzy uzasadniającej rozbiórkę obiektu ze względu na stan techniczny. Konserwatorzy w tym przypadku mają na ogół związane ręce.
Problem budynków szkieletowych i wielu innych zabytków "mniejszego kalibru" polega na tym, że są one pozbawione właściwej ochrony. W wyniku tego są masowo burzone w związku z różnymi inwestycjami, czy wręcz sprzedawane jako tymczasowo zabudowane działki budowlane. Aby pozbyć się historycznego "ciężaru" wystarczy zlecić wykonanie ekspertyzy uzasadniającej rozbiórkę obiektu ze względu na stan techniczny. Konserwatorzy w tym przypadku mają na ogół związane ręce. Andrzej Kamiński
Podczas czwartkowej sesji Rada Miasta zajmie się między innymi opracowanym po kilku latach przerwy Gminnym Programem Opieki nad Zabytkami Torunia. Jego wytyczne mają obowiązywać do 2025 roku.

Tajemnice Twierdzy Toruń i innych miejsc w mieście

od 16 lat

Poprzedni program opieki nad zabytkami Torunia obowiązywał do 2012 roku. Dekadę później, po różnych perturbacjach, miasto doczekało się kolejnego takiego dokumentu. Wejdzie on w życie, jeżeli 14 kwietnia przyjmie go Rada Miasta.

- Program nie rozwiązuje problemów w konkretnych miejscach, ma charakter ogólny - mówił kilka dni temu na konferencji prasowej prezydent Michał Zaleski.

Program opracowała firma zewnętrzna. Do mocnych stron zabytkowego Torunia autorzy zaliczyli m.in. unikalny, bogaty zasób obiektów zabytkowych o bardzo wysokich walorach historycznych, zrozumienie i aktywność władz samorządowych w realizowaniu polityki publicznej - ochronie dziedzictwa kulturowego, czy bardzo dobre zaplecze naukowo-badawcze związane przede wszystkim z UMK. Co uznali za słabe strony, bądź źródła zagrożenia? O masowych wyburzeniach towarzyszących inwestycjom czy problemach w skutecznym egzekwowaniu przepisów dotyczących opieki nad zabytkami nie ma tam mowy. Na liście znalazły się: niedostateczny stan sporej części zasobu zabytkowego, znaczne zróżnicowanie struktury własnościowej, niskie zasoby finansowe właścicieli zabytków, czy trudny dostęp do zewnętrznych funduszy. W raporcie jest także mowa o niewielkim zaangażowaniu właścicieli obiektów zabytkowych w rewitalizację i remonty. Trochę trudno się z tym zgodzić, jednak autorzy programu na pewno przeprowadzili dokładną analizę.

Co należałoby zrobić z obiektami Twierdzy Toruń?

Program zawiera także różne wytyczne, które powinny zniwelować problemy i ograniczyć zagrożenia. Jest tam mowa między innymi o ustanowieniu parku kulturowego na obszarze wpisanym na listę UNESCO, czy o uznanie obiektów Twierdzy Toruń pomnikiem historii.

Autorzy pochylili się również nad budynkami szkieletowymi. Odnotowali, że tego typu obiekty były charakterystyczne dla toruńskich przedmieść, a zachowane do dziś budynki są na ogół w złym stanie. Uznali, że w Toruniu powinien powstać program rewitalizacji tych obiektów, podobny do programu Toruńska Starówka. Poszli jeszcze dalej i uznali, że w Toruniu powinien także powstać procedury dotyczące translokacji budynków szkieletowych.

W jakich sytuacjach można przenosić budynki szkieletowe?

"Zdarzać się mogą sytuacje gdy obiekt szkieletowy z różnych przyczyn, nie będzie mógł być objęty programem rewitalizacji in situ, a tym samym skazany na zagładę - czytamy. - W praktyce konserwatorskiej dopuszczalna jest, gdy zawodzą inne metody ochrony, translokacja obiektu w inne, historycznie i krajobrazowo uzasadnione miejsce. Takim translokacjom mogą być również poddawane obiekty szkieletowe, które ze swojej natury są łatwe do skrupulatnej rozbiórki i skrupulatnego montażu w innym miejscu".

Zgodnie z programem ochrony zabytków Torunia na lata 2022-2025, miasto powinno się doczekać procedur postępowania oraz wsparcia dla właścicieli zainteresowanych translokacją budynków z pruskiego muru. Przypomnijmy, że kilkanaście lat temu konserwator Piotr Tuliszewski uratował przed zagładą zabytkową willę Grossera z ul. Krasińskiego. Przeniósł ją pod Golub-Dobrzyń. Dokonał tego jednak tylko i wyłącznie dzięki wielkiemu poświęceniu i konserwatorskiemu doświadczeniu.

Polecamy nasze grupy i strony na Facebooku:

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska