Toruń. Ile kosztował przejazd przez most? Na co musieli uważać rowerzyści? [Retro]

Jak miło jest spotkać starego znajomego! I to jeszcze w ważnej dla niego chwili. Pamiętacie Państwo awanturę o dzierżawę przewozu na Wiśle? Naturalnie nie z autopsji, bo to było 121 lat temu, konflikt ten wspominaliśmy jednak w ubiegłym roku.

"Na ostatniem posiedzeniu rady miejskiej przyszła pomiędzy innemi na porządek dzienny sprawa wynajmu przewozu na Wiśle - informowała "Gazeta Toruńska" w sierpniu 1900 roku. - Radny Wolff wystąpił bardzo ostro przeciw wynajęciu przewozu p. Paruszewskiemu i domagał się, ażeby przewóz wynajęto dotychczasowemu przewoźnikowi p. Huhnowi mimo to, że Huhn dawał tylko 1800 a Paruszewski 3500 marek. Przeciw p. Paruszewskiemu występował również radny miasta p. Kittler. Burmistrz odrzekł, że musi przecież zważać na zysk nie na inne względy. W końcu zgodzono się na to, że p. Paruszewskiemu przewóz wynajęto, ale zażądano od niego podwyższenia kaucyi na 1500 marek. Dotychczasowy dzierżawca p. Huhn dawał kaucyę w wysokości 600 marek".

To wtedy właśnie radny Wolff miał rzucić pytanie: "Wer ist Herr Paruszewski?", czyli - kim jest pan Paruszewski?, na co bardzo ładnie mu odpowiedział wiceburmistrz Stachowitz (ten co mieszkał w zburzonym kilka lat temu i zastąpionym atrapą domu przy Bydgoskiej 56) - Pan Paruszewski jest człowiekiem bez zarzutu i dotrzymuje swoich zobowiązań.

"Z dniem 1 stycznia przechodzi przewóz rzeką w ręce p. Paruszewskiego - doniosła "Gazeta" w połowie września 1900 roku. - Bydgoskie przedsiębiorstwo akcyjne budowy statków wybudowało już dwa parowce z żelaza, których maszyny są: jedna o sile 25 druga o sile 45 koni. Statki są tak urządzone, że jest osobny przedział dla restauracyi."

Zastanawialiśmy się wtedy, które to statki powstały na zamówienie nowego armatora? Częściowa odpowiedź pojawiła się w prasie na początku maja A. D. 1901.

"Pan Paruszewski, dzierżawca przewozu sprowadził nowy parowiec "Hoffnung", który od czwartku przewozi przez Wisłę" - poinformowała "Gazeta Toruńska".

I to jest ten stary znajomy, ponieważ parowiec "Hoffnung", czyli "Nadzieja", pojawia się na niemal każdej pocztówce z wiślaną panoramą Torunia, jaka została wydana w pierwszych dwóch dekadach ubiegłego stulecia. Dziś już wiemy, że wpłynął na nią 2 maja 1901 roku.

O tym jak pracowite życie wiodły statki toruńskiej floty, pisaliśmy wiele razy. Każdego roku przewoziły one setki tysięcy pasażerów i to pomimo tego, że toruński most kolejowy był w tych czasach przeprawą kolejowo-drogową. Na początku XX wieku za przejazd statkiem między toruńskimi brzegami Wisły trzeba było zapłacić 5 fenigów. Osoby korzystające z kąpieliska na Kępie Bazarowej oraz dzieci poniżej 10 roku życia podróżowały za pół ceny. Z opłat zwolnieni byli mundurowi - wojskowi, policjanci oraz księża podczas wykonywania obowiązków służbowych. Po okazaniu legitymacji w bezpłatny rejs mogli także wyruszyć urzędnicy wojskowi bez uniformów, a także dzieci udające się do szkół. Za bagaż do jednego centara (nieco ponad 50 kg) należało uiścić kolejnych 5 fenigów, a za ładunek cięższy - 10. Żołnierze mogli podróżować w grupach do 20 osób, przed wejściem na pokład odbywało się liczenie pasażerów.

Za przejazd przez most również trzeba było zapłacić. Opłaty te były nazywane "kopytkowym", ile trzeba było uiścić?

"Na moście prowadzącym przez Wisłę wydawane będą dla wozów o jednym koniu bilety po 40 fen., dla wozów z dwoma końmi po 60 fen. - informowała "Gazeta Toruńska" pod koniec kwietnia 1901 roku. Bilety te upoważniają do przejazdu tamdotąd i z powrotem".

Za przejazd przez most musieli także płacić rowerzyści, którzy od kwietnia 1901 roku mogli się zaopatrywać w karnety.

"Dla kołowników wydawane będą karty abonamentowe po 3 marki, które mają walor na cały miesiąc i uprawniają do dowolnej przejażdżki przez most prowadzący przez Wisłę - czytamy w "Gazecie Toruńskiej" z 24 kwietnia A. D. 1901.

W tym samym czasie prezes rejencji kwidzyńskiej, po konsultacji z radą prowincjonalną wydał nową ustawę dla rowerzystów w Prusach Zachodnich. Jakie prawa i obowiązki mieli 120 lat temu amatorzy jednośladów w naszym regionie?

"Kołownikom, o ile nie są dla nich urządzone osobne drogi jazdy, wolno używać dróg i ulic, które dla użytku wozów są oddane - czytamy. - W zamkniętych miastach, a także poza miastem, mogą być używane ścieżki obok drogi. Miejscowa policya ma prawo zezwolenia kołownikom na używanie także dróg pieszych. W razie używania takich dróg i ścieżek, obowiązani są kołownicy pieszym ustępować, jeżeli zaś droga jest bardzo ożywiona, powinni kołownicy powoli jechać. Polcya obwodowa ma także prawo używania drogi, ulic, ścieżek itd kołownikom zabronić, winna w takim przypadku wywiesić tablicę z wielkiemi, czetelnemi literami, które kołowników przestrzegać powinny, a także i publicznie zakaz ogłosić należy".

"Dotychczas istniejące zakazy pozostają nadal. Szybka jazda i omijanie wozów, koni, ludzi itd, przez którą łatwo jakieś nieszczęście wydarzyć się może, są również zabronione. Podczas jazdy na moście, przez bramę, ulicę, przy skręcaniu z jednej ulicy do drugiej, przy ostrych niewidocznych zboczeniach ulic, przy wjeździe na podwórze jako też przy wjeździe na ulicę, ma kołownik zupełnie wolno jechać, aby w każdej chwili mógł koło zatrzymać. W powyższych wypadkach, jako też podczas zjeżdżania z pagórków ma kołownik trzymać obie ręce na sterze, również nie wolno zdejmować nóg z obydwóch pedałów".

Po zmierzchu należało na przodzie zapalać lampkę, która nie mogła posiadać kolorowego szkła. Każdy rower musiał mieć sprawny hamulec i głośny dzwonek, rowerzysta zaś miał obowiązek dzwonić, gdy tylko zobaczył przed sobą ludzi bądź wozy. Każdy obywatel cesarstwa korzystający z jednośladu, musiał posiadać stosowny dokument i okazywać go na każde żądanie policji. Osobom poniżej 14 roku życia policja mogła wystawić kartę rowerową na wniosek opiekuna. Za brak tego dokumentu policja mogła ukarać grzywną do 60 marek. Przepisy te wchodziły w życie 1 czerwca 1901 roku.

Wspominaliśmy na początku, że 120 lat temu w panoramie Torunia pojawił się jeden z najczęściej fotografowanych statków wiślanych. W tym samym czasie w mieście pojawił się jeszcze jeden ważny element jego krajobrazu.

"Przy nadchodzącej cieplejszej porze roku polecam Szanownej Publiczności moją kawiarnię pod firmą "Cafe Kaisekrone", która zapewnia miły pobyt nie tylko w lokalach, lecz także na balkonie, z którego jest piękny widok - pisała "Gazeta Toruńska na początku maja 1901 roku. - Napoje i orzeźwienia w wielkim wyborze i wykwintne. Torty i ciasta wszelkiego rodzaju, lody itd z własnej cukierni, które polecam również poza dom. Panom grającym w bilard zwracam uwagę na moje zupełnie odnowione bilardy. Prosząc o łaskawe częste odwiedzanie, pozostaję z szacunkiem. Hermann Moldenhauer".

Tak, tak - w ten sposób swoje podwoje otwierał dzisiejszy Empik przy ul. Szerokiej. Właściciel ulokowanej tam, pachnącej nowością cukierni, bardzo się cieszył. Jego kolega z branży, który prowadził restaurację na Rudaku, był natomiast na skraju załamania nerwowego i finansowego.

"Zamówił u niego pewien żołnierz dla całego batalionu i dla oficerów 146 pułku piechoty z Inowrocławia obiad - pisała "Gazeta" pod koniec kwietnia. - Gospodarz uradowany tak świetnym interesem nasamprzód sowicie ugościł żołnierza, a następnie kupił dwa cetnary kiszek, mięsa, bułek, sera, a nawet i 100 butelek wina. Gdy jednak na czas oznaczony żołnierze nie przybyli, zatelegrafował do Inowrocławia. Jakież było jego rozczarowanie, gdy się dowiedział, że padł ofiarą oszustwa".

Co ciekawe, nie był pierwszym w ten sposób poszkodowanym restauratorem. Podobny "kawał" zrobił jakiś żołnierz restauratorowi z Suchatówki. Kim był ten dowcipniś i czy kulinarne figle mu zaszkodzą. Zobaczymy w przyszłości, a raczej w przeszłości.