Toruń. Mamy nowe pomniki przyrody. A co z zieloną konstytucją i dębem z Dworcowej?

Ubiegły rok można uznać za przełomowy. Po kilku latach stagnacji lista toruńskich pomników przyrody znów zaczęła się powiększać. W czerwcu trafiły na nią dęby z ul. Głowackiego i Letniej, natomiast w grudniu rada miasta nobilitowała cztery dęby szypułkowe o obwodach pni 330 cm, 352 cm, 393 cm i 293 cm. Rosną one w Czerniewicach, w lesie między ulicami Relaksową, Spacerową i Włocławską.

- Pierwsze starania o ustanowienie pomnikiem przyrody skupiska czterech dębów w Czerniewicach podjąłem dokładnie 10 lat temu. Te piękne i okazałe drzewa, rosnące na skarpie wiślanej za Szkołą Podstawową nr 34 pokazał mi wówczas Pan Franciszek Beifus z Rady Okręgu Czerniewice - mówi radny Michał Jakubaszek (PiS). - W zeszłym roku ponowiłem wniosek i Rada Miasta Torunia jednomyślnie przyjęła uchwałę o ustanowieniu pomnikiem przyrody skupiska dębów. Dzięki temu drzewa zostały objęte szczególną ochroną prawną, zwiększonym nadzorem i pielęgnacją. Na terenie naszego miasta znajduje się więcej obiektów przyrody, które wymagają takich działań, aby zachować je dla przyszłych pokoleń. Niebawem zamierzam złożyć kolejny wniosek o ustanowienie pomnika przyrody na Rudaku.

Umieszczony na internetowej stronie Urzędu Miasta Torunia wykaz pomników przyrody ostatni raz był aktualizowany w 2018 roku. Jak wcześniej wspomnieliśmy, zmian od tego czasu nie było wiele, zatem korzystając z tamtych danych łatwo policzyć, że w tej chwili mamy 56 pomników przyrody, w tym 55 przyrody ożywionej. Są to pojedyncze drzewa oraz ich skupiska. Dla porównania, w Bydgoszczy jest ich ponad sto.

Nie oznacza to rzecz jasna, że w Toruniu pomnikowych drzew brakuje. Kilka razy pisaliśmy już o potężnym dębie rosnącym przy ul. Dworcowej. Jest to jedno z najbardziej okazałych drzew w Toruniu. Ogromna korona spoczywa na pniu, który na wysokości 120 centymetrów ma w obwodzie prawie 4,5 metra. Dąb ten miał trafić na listę pomników w połowie ubiegłego roku, prezydent Michał Zaleski poprosił wtedy jednak radnych o wycofanie tej kandydatury.

- Dąb przy ul. Dworcowej znajduje się na terenie prywatnym i właściciel nieruchomości nie wyraził zgody na ustanowienie pomnika - wyjaśniał wtedy prezydent. - Można to zrobić bez jego zgody, ale wtedy właściciel będzie miał roszczenia odszkodowawcze. Musimy poznać rozmiar tego roszczenia.

Problemu i roszczeń można jednak było uniknąć. Działka, na której rośnie drzewo, należała do miasta, które w 2009 roku wymieniło się gruntami z obecnym właścicielem, przejmując tereny wykorzystane później pod budowę Trasy Średnicowej. Najwyraźniej wtedy nikt w Urzędzie Miasta nie zwrócił uwagi, że niemal na samej granicy przekazanej działki znajduje się dębowy gigant.
W ubiegłym roku obie strony rozpoczęły negocjacje w sprawie dębu. Jak się dziś sprawy mają?

- Dąb ma się dobrze, trwają rozmowy z właścicielem terenu, nic nie zagraża kondycji drzewa - zapewnia Aleksandra Iżycka, rzeczniczka prezydenta Zaleskiego.

O to samo pytał również radny Bartosz Szymanski (KO), który w ubiegłym roku wnioskował o objęcie pomnikową ochroną wpisanych na listę drzew przy ul. Letniej i Głowackiego, oraz wycofanych na prośbę prezydenta dębów przy Dworcowej i Łokietka. Z odpowiedzi, jaką niedawno otrzymał, wynika, że inwestor rzeczywiście wyraża chęć negocjacji, jednak w tej chwili uzgodnienia są zawieszone ze względu na nieuregulowany stan prawny nieruchomości. Trwa tam postępowanie sądowe dotyczące zasiedzenia.

Skoro już o ochronie zieleni mowa - we wrześniu 2021 roku rada miasta przyjęła "Program ochrony środowiska miasta Torunia na lata 2021-2024 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2028". Dokument ten, szumnie nazywany zieloną konstytucją miasta, miał m.in. zakończyć dewastację zieleni na placach budów.

- Ważnym elementem uzupełniającym ten dokument są trzy załączniki, które ustanawiają nowy standard ochrony zieleni miejskiej. Jest w nich mowa m.in. o tym, jak należy przygotować plac budowy, jakie kroki powinni podjąć inwestorzy i wykonawcy - zapewniał wtedy wiceprezydent Paweł Gulewski. - Jest to instrukcja obsługi, która będzie przekazywana wszystkim prowadzącym na terenie miasta prace ziemne.

O tym, jak to wygląda w praktyce, wiele razy pisaliśmy. Zresztą każdy może się przekonać na własne oczy. Program potrzebował uzupełnienia w postaci zarządzenia prezydenta regulującego kompetencję rożnych służb. Miało się ono pojawić do końca 2021 roku, później była mowa o wiośnie, następnie o jesieni i wreszcie o końcu roku 2022. Ten minął, rozporządzenia nadal nie ma. Czekamy na nie już 16 miesiąc. Dla porównania, przebudowa Szosy Chełmińskiej od średnicówki do ul. Polnej trwała 18 miesięcy. Program ochrony środowiska ma obowiązywać do 2024 roku. Czy można mieć nadzieję, że zarządzenie ukaże się przed końcem tego terminu?

- Trwają konsultacje z wydziałami i jednostkami organizacyjnym gminy, do końca stycznia ukaże się na pewno - mówi Aleksandra Iżycka.