Toruń. "Zofijówka" z nowym właścicielem?

Od tragicznego pożaru przy ulicy Bydgoskiej 26 w Toruniu, w którym zginęły trzy osoby, niebawem miną trzy lata. Od tego czasu budynek stoi pusty. Jego właściciel początkowo starał się zniszczoną kamienicę zabezpieczyć, ostatnio jednak najwyraźniej tego zaniechał. Ruinę zajęli bezdomni, niszcząc nie tylko zabezpieczenia drzwi i okien, ale również wybijając kawałek ściany.

- Piją tam, hałasują, nawet wewnątrz budynku potrafią rozpalić ognisko - mówi mieszkaniec jednego z sąsiednich domów. - Boimy się, czy za jakiś czas znów nie obudzą nas w nocy syreny straży pożarnej.

Zofijówka pod lupą inspektorów

W Powiatowym Inspektoracie Nadzoru Budowlanego w Toruniu problem jest dobrze znany. Tutaj również dotarły sygnały od zaniepokojonych sąsiadów. Inspektorzy starają się trzymać rękę na pulsie, co jednak nie jest łatwe, ponieważ dotychczasowy właściciel obiektu miał przestać odpowiadać na wezwania.

Kiedy kilka miesięcy temu pisaliśmy o sprawie zniszczonej kamienicy po raz ostatni, informowaliśmy, że „Zofijówka” może zostać wystawiona na sprzedaż. Jej właściciel potwierdził wtedy, że rozważa taką możliwość.

Teraz nie udało nam się z nim skontaktować, z naszych informacji wynika jednak, że budynek mógł już zostać sprzedany albo zmieni właściciela niebawem.

Budynek przy Bydgoskiej 26 to jeden z najcenniejszych obiektów na Bydgoskim Przedmieściu. Został zbudowany w drugiej połowie XIX wieku przez rodzinę Pastorów, właścicieli wielkiego tartaku oraz rozległych terenów, na których wyrosło Bydgoskie Przedmieście. Pastorowie zbudowali kamienicę jako swoją rezydencję otoczoną pięknym ogrodem.

Czytaj także: Kto kupi legendarną toruńską Zofijówkę?

Stanęła ona w szpalerze podobnych obiektów należących do najbardziej w tamtych czasach wpływowych obywateli miasta. Warto dodać, że senior rodu Wilhelm Pastor w dowód uznania zasług dla rozwoju Torunia po śmierci stał się patronem sąsiedniej ulicy przemianowanej po 1920 r. na ul. Hieronima Derdowskiego.

Legenda tego miejsca rozpoczęła się jednak po powrocie Torunia do Polski i przyjeździe do miasta rodziny Żuławskich.

„Gimnazjum w Zakopanem było rajem w porównaniu z tym, do którego musiałem chodzić od czwartej klasy w Toruniu, gdzie matka przeniosła się na fali patriotycznej euforii, jaka zapanowała po pierwszej wojnie światowej - pisał w swoich wspomnieniach wielki polski malarz Marek Żuławski. - Babcia Zosia sprzedała „Ładę” (dom Żuławskich w Zakopanem - przyp. red.) i kupiła poniemiecką zgrabną willę z pruskiego muru, którą mama znalazła na Bydgoskim Przedmieściu i nazwała „Zofijówką”. Był rok, zdaje się, 1921. Toruń wchodził w okres rozkwitu”.

**

Salon przy Bydgoskiej**

Owszem, a jednym z symboli tego rozkwitu był pensjonat, jaki przy Bydgoskiej 26 prowadziła mama Marka, Kazimiera Żuławska, nazwany na cześć babci „Zofijówką”. W pierwszej połowie lat 20. był on jednym z najważniejszych salonów artystycznych odrodzonej Rzeczypospolitej. U „Pani Kazi” bywali różni wielcy tamtych czasów z Witakcym na czele.

Jak niestety często w Toruniu bywa, tak niezwykłe miejsce nie było otoczone należytą ochroną. Budynek nie znajdował się nawet w rejestrze zabytków. Ten błąd starają się naprawić członkowie Toruńskiego Oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, którzy wystąpili ze stosownym wnioskiem do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu. Konserwator wojewódzki odmówił wszczęcia postępowania, na co TOnZ złożył zażalenie do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Minister zażalenie uznał, nakazując konserwatorowi ponowne rozpatrzenie sprawy.

Dokumenty krążą, a pozbawiony opieki budynek się rozpada. Jego właściciel ma już zgodę na zastąpienie oryginału kopią, o czym już zresztą pisaliśmy.