Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Tu dorastała przyszła Jagienka. Budynek stojący w Toruniu na rogu ulic Warszawskiej i Poniatowskiego zaskakuje swoimi dziejami

Roman Such
Przyszła filmowa Jagienka jeszcze w wieku szkolnym. Obok fotografia Urszuli Modrzyńskiej z dedykacją dla rodziców
Przyszła filmowa Jagienka jeszcze w wieku szkolnym. Obok fotografia Urszuli Modrzyńskiej z dedykacją dla rodziców archiwum rodzinne
Kiedyś ujeżdżano tu konie, prowadzono teatr świetlny, a także sprzedawano rąbankę i kiełbasy. Tu zamieszkiwały też przyszłe gwiazdy filmu i teatru.

W domu na rogu Warszawskiej i Poniatowskiego mieszkali: Urszula Modrzyńska i jej mąż Zbigniew Józefowicz, starsza siostra Urszuli - Helena Makowska wraz z mężem Tadeuszem Fijewskim. Tutaj też gościł Józef Makowski, zaliczany do najwybitniejszych powojennych artystów rzeźbiarzy.

- Prowadzę kronikę wspomnień o wsi Srebrniki - pisze nasza wierna Czytelniczka, pani Maria Firkowska-Dankowska z Kowalewa Pomorskiego. - Odnalazłam fakt urodzenia w tej wiosce Urszuli Mod-rzyńskiej, przyszłej aktorki, niezapomnianej Jagienki w „Krzyżakach”. 23 lutego 2018 roku pani Urszula obchodziłaby swoje 90. urodziny, Zmarła przed ośmiu laty. Wiem, że miała ona starszą siostrę, również utytułowaną aktorkę, Helenę Makowską-Fijewską. Z tego, co ludzie opowiadają, dom Modrzyńskich znajdował się przy szosie niedaleko kościoła.

Tyle nasza stała korespondentka. Okazuje się jednak, że Urszula Modrzyńska, w której po premierze „Krzyżaków” kochało się przynajmniej pół Polski (ta druga połowa nie chodziła do kina), miała nie tylko jedną, ale pięć sióstr, a także najstarszego z siedmiorga rodzeństwa i jedynego brata, tak jak ojciec noszącego imię Damazy.

Na początku lat trzydziestych ubiegłego wieku Aniela i Damazy Modrzyńscy wraz z szóstką dzieci przenieśli się do Torunia. Tutaj przyszła na świat najmłodsza z ich córek, Teresa.

- Zachowały się dokumenty o tym, jak Damazy Modrzyński starał się o zgodę na przebudowę dawnej kinowej sali, urządzenia nad nią mieszkalnych pomieszczeń - opowiada Wiesław Makowski (zbieżność nazwisk z wymienionym Józefem Makowskim przypadkowa) - obecny właściciel nieruchomości.

Polecamy:
Ile trzeba zapłacić za ślub w kościele? Cenniki parafialne z Torunia i okolic
Podwyżki rent i emerytur. Ile i dla kogo?
Ile zarabiają policjanci?

Czytaj dalej - kliknij poniżej:

Damazy Modrzyński, według rodzinnych opowieści, był człowiekiem licznych profesji m.in. karczmarzem, a przez ostatnie, toruńskie lata przede wszystkim rzeźnikiem. W nowo zakupionej posiadłości urządził masarnię ze sklepem.

Przedtem rodzina często się przeprowadzała. Świadczą o tym miejsca narodzin dzieci: Helena (ur. 1918 r.) - Rybno, Honorata (1921) - Działdowo, Eugenia (1922) - Nowe Miasto Lubawskie, Urszula (1928) i prawdopodobnie Franciszka (1931) - Srebrniki.

Stajnia, a potem kino
Posiadłość zakupiona przez Modrzyńskich zaskakuje swoimi dziejami. Kiedy ulica Warszawska nazywała się jeszcze Friedrichstrasse, w latach 1910-1921, działał tu pierwszy poza ścisłym centrum miasta Kinomatographen Theater Metropol, w polskich czasach - prościej: Teatr Metropol.

Katarzyna Kluczwajd (pozdrawiamy), temu świetlnemu teatrowi, czyli kinu poświęca cały rozdział w swojej książce o filmowym, kinowym Toruniu w latach 1896-1939. Czytamy tam: „We wrześniu 1910 roku o nowo otwartym Theater Metropol prasa informowała: widownia na 400 miejsc, dobra lokalizacja niedaleko dworca Toruń-Miasto, każde przedstawienie to wydarzenie dnia - opery, dramaty, widowiska śpiewające, mówione i żywe obrazy. Zwykle na jednym przedstawieniu (seansie) pokazywano ok. 20 obrazów, z czego kilka z dźwiękiem”.

Ale jeszcze wcześniej, zanim rozstawiono kinowe rzędy, ujeżdżano tutaj konie. Na terenie należącym do wojska od 1884 r działał Instytut Jazdy Konnej z własną ujeżdżalnią, torem jeździeckim, nauką jazdy konnej dla każdego i usługami gastronomicznymi. Teatr Metropol powstał na miejscu ujeżdżalni i końskiego targu. W początkowym okresie bywało, że podczas przerw między seansami bileterzy pryskali po sali perfumami, aby zlikwidować unoszący się odór stajni.

Polecamy:
Ile trzeba zapłacić za ślub w kościele? Cenniki parafialne z Torunia i okolic
Podwyżki rent i emerytur. Ile i dla kogo?
Ile zarabiają policjanci?

Czytaj dalej - kliknij poniżej:

Kiedy na początku lat trzydziestych Aniela i Damazy kupili posiadłość na rogu ul. Warszawskiej i Poniatowskiego nie było już śladów po ujeżdżalni i po dawnym kinie. Nowi właściciele przystosowali całość do potrzeb mieszkalnych oraz na masarnię i sklep mięsny.

W domu dziadków
- Ja pamiętam, jak z pokoju przechodziło się do następnego pokoju i potem jeszcze następnego, a potem wąskim korytarzem szło bezpośrednio do sklepu. Pamiętam też, że zawsze w tym domu unosił się zapach jedzenia i nagle wjeżdżały brytfanny z mięsem - wspomina Grzegorz Traczyk, syn najmłodszej córki państwa Mod-rzyńskich, Teresy.

- Z rodzicami i bratem (tata Zdzisław był dziennikarzem radiowym, mama pielęgniarką) mieszkaliśmy na ulicy Szerokiej, nad Apteką Radziecką. W wolnych chwilach oczywiście biegliśmy do dziadków. Spędzaliśmy u nich także część wakacji. Kiedy byłem już starszym chłopcem, rąbałem dziadkom drewno na całą zimę. Były tam dwa piece, więc trzeba było robić spore zapasy. Babcia była osobą bardzo skrupulatną i wymagającą. Nie było telefonów, więc wysyłała mnie z liścikiem gdzieś na miasto. Kazała zaczekać na odpowiedź. Dziadek wyglądał groźnie, ale chyba taki nie był. Odkąd kopnął go koń, podpierał się kulą. Noga nie chciała mu się goić, wciąż występowały jakieś komplikacje. Dziadek zmarł mając 68 lat. Babcia przeżyła go o 14 lat - opowiada wnuczek, który jako ostatni z rodziny mieszkał przy Warszawskiej/ róg Poniatowskiego, gdzie po wojnie działała także Liga Obrony Kraju, organizująca kursy nauki jazdy. Teraz można się tu nauczyć gry w tenisa stołowego.

(Dokończenie za tydzień)

Interwencje toruńskich policjantów w nieoznakowanym radiowozie BMW

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wideo
Wróć na nowosci.com.pl Nowości Gazeta Toruńska