Urlopy 2019. Kiedy i dla kogo urlop macierzyński, wypoczynkowy, rodzicielski, okolicznościowy, bezpłatny? Co o urlopach mówią przepisy?

Wprawdzie rządzący rozważają zmiany zasad przyznawania urlopów pracowniczych (m.in. wypoczynkowego i na żądanie), rok 2019 jednak zaczęliśmy z dotychczasowymi przepisami w tym zakresie.

Urlop macierzyński. Jak złożyć wniosek i ile dni przysługuje matkom?

Urlop macierzyński może otrzymać wyłącznie osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale nie musi to być umowa na czas nieokreślony.

1. Urlop liczy się od dnia porodu.
2. Część urlopu macierzyńskiego, nie więcej jednak niż 6 tygodni, można wykorzystać już przed porodem.
3. Długość urlopu zależy od liczby urodzonych dzieci: to 20 tygodni, jeśli na świat przyszło jedno dziecko, 31 tygodni w przypadku bliźniąt.

Po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego młoda mama ma prawo zrezygnować z pozostałej jego części pod warunkiem, że z tych dni skorzysta ojciec wychowujący dziecko. Pracownica, która chce zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego, powinna przedłożyć pracodawcy pisemny wniosek nie później niż 7 dni przed planowanym powrotem do pracy. Pracodawca musi uwzględnić taki wniosek.

Uwaga! Urlop macierzyński jest obowiązkowy. Po porodzie trzeba wykorzystać co najmniej 14 tygodni takiego urlopu.

Urlop rodzicielski. Kto może skorzystać

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego trwającego do 32 tygodni, jeśli na świat przyszło jedno dziecko, a do 34 tygodni, gdy urodziły się bliźnięta, trojaczki itd. Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice, ale łączna długość tego urlopu nie może przekraczać podanego wymiaru.

Warunkiem udzielenia urlopu rodzicielskiego jest złożenie przez pracownika wniosku nie później niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Uwaga! Termin złożenia wniosku wpływa też na wysokość wypłacanego zasiłku.

Pracodawca ma obowiązek uwzględnić prawidłowo złożony wniosek.

Urlop ojcowski. Jak długo trwa i kiedy można go wziąć

Ojciec dziecka, które nie ukończyło jeszcze dwóch lat, ma prawo do dwutygodniowego urlopu ojcowskiego. Długość urlopu ojcowskiego nie zależy od liczby jednocześnie urodzonych dzieci - ojcu bliźniaków też przysługuje 14 dni. Ten urlop można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.

Urlop wypoczynkowy

Urlop wypoczynkowy to 20 dni dla pracownika zatrudnionego krócej niż 10 lat i 26 dni dla tego z dłuższym stażem. Osoba, która po raz pierwszy podjęła pracę w danym roku kalendarzowym, prawo do coraz dłuższego urlopu wypoczynkowego uzyskuje z upływem każdego miesiąca pracy. Pracownik sam decyduje, jak podzielić sobie przysługujące mu wolne, jednak zgodnie z kodeksem pracy przynajmniej raz w roku należy mu się urlop dwutygodniowy. Z kolei pracodawca powinien udzielać urlopów zgodnie z ich planem, który sporządza, biorąc pod uwagę wnioski pracowników (i potrzeby firmy).

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu, okresy nauki w szkole, (maksymalnie można doliczyć 8 lat, jeśli pracownik skończył szkołę wyższą), czas zatrudnienia u pracodawców zagranicznych, pod warunkiem opłacania w tym okresie składek na Fundusz Pracy,

Zaległy urlop? Przepisy pozwalają na wykorzystanie go najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego.

Urlop bezpłatny. Komu się należy?

Pracodawca może, ale nie musi udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego. Przepisy nie wskazują maksymalnej długości tego urlopu. Taki urlop można otrzymać na pisemny wniosek na przykład na pracę u innego pracodawcy, na działalność związkową, sprawowanie mandatu radnego, posła lub senatora albo funkcji konsula czy też na dzienne studia doktoranckie. Urlop bezpłatny można wziąć też na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Pamiętajmy jednak, że urlop bezpłatny oznacza przerwę w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Poza tym pracodawca może - z ważnych powodów - odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego.

Urlop okolicznościowy. Jak z niego skorzystać

Podwładny ma obowiązek poinformować pracodawcę z wyprzedzeniem, że chce skorzystać z urlopu okolicznościowego, chyba że chodzi o nagłe wydarzenie, na przykład śmierć kogoś bliskiego. W takim przypadku pracownik musi powiadomić przełożonego najpóźniej w drugim dniu nieobecności w pracy. Do wniosku o przyznanie urlopu okolicznościowego należy załączyć odpowiednią dokumentację, na przykład akt zgonu. Jeżeli nie jest to możliwe od razu, dokumenty należy dostarczyć po ich otrzymaniu.

Jak długi jest urlop okolicznościowy?

1. W przypadku ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy to dwa dni.
2. Na ślub dziecka pracownika, pogrzeb jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką - jeden dzień.
3. Co ciekawe, także pracownik rozwiedziony może skorzystać z urlopu okolicznościowego na pogrzeb teściowej lub teścia.

Urlopu okolicznościowego nie musimy brać w dniu, kiedy wypada „okoliczność”. Można skorzystać z niego w inny, jednak bezpośrednio z tym wydarzeniem związany dzień - na przykład przed ślubem dziecka, by pomóc w przygotowaniach. Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy liczone jest tak, jak to za urlop wypoczynkowy.

NowosciTorun