W krainie, gdzie rodzą się rzeki

Krajeński Park Krajobrazowy jest pod wieloma względami „naj”. To największy, a zarazem najmłodszy z wszystkich parków w regionie. I chyba najmniej doceniany przez turystów.

<!** Image 2 align=right alt="Image 92133" sub="Liczne bagna i jeziora dają początek kilkunastu rzekom. Na zdjęciu dolina Sępolenki.">Krajna leży na terenie aż 4 województw: wielkopolskiego (Złotów), pomorskiego (Debrzno), lubuskiego (Strzelce Krajeńskie) oraz kujawsko-pomorskiego (Kamień Krajeński, Sępólno Krajeńskie, Więcbork, Nakło nad Notecią).

- Krajeński Park Krajobrazowy obejmuje tylko centralną część Krajny i leży w całości na obszarze Kujawsko-Pomorskiego - mówi Jan Król, dyrektor parku.

Ciekawa rzeźba tego terenu związana jest ze zlodowaceniem bałtyckim. Występują tu licznie: ozy, drumliny, kemy, wzgórza morenowe i inne ślady bytności lodowca. W obrębie KPK znajduje się blisko 70 jezior. Tyloma akwenami nie może pochwalić się nawet Brodnicki Park Krajobrazowy. Mamy zatem kolejne „naj” do kolekcji. - Na terenie naszego parku znajduje się najwyższy punkt w województwie - informuje Jan Król. - To Czarna Góra leżąca w paśmie tzw. Gór Obkaskich. Wznosi się 189 m ponad poziom morza.

<!** reklama>Przez KPK przepływa też największa liczba rzek, a właściwie nie tyle przepływa, co właśnie tutaj rozpoczyna swój bieg. Do systemu Wisły należą rzeczki: Kamionka, Sępolenka, Krówka, Wytrych, Kicz oraz Lucimka. Pozostałe: Łobżonka zasilona Lubczą, Orlą i Rokitką wpadają do Noteci i za jej pośrednictwem tworzą dorzecze Odry.

<!** Image 3 align=left alt="Image 92133" sub="Jeden z krajeńskich „obrazków” - bieda, ale też i zaradność. / Fot. Adam Luks">- Park Krajeński od pozostałych parków naszego regionu odróżnia jeszcze jedna ważna cecha. Większość obszaru, aż 66,5 proc. to tereny rolnicze - zwraca uwagę Zbigniew Babilecki, specjalista ds. ochrony przyrody w KPK.

Między innymi dlatego stan czystości okolicznych jezior jeszcze do niedawna pozostawiał sporo do życzenia. - Sytuacja jednak z roku na rok się poprawia - zapewnia Babilecki. - Wszystkie miasta zlokalizowane na terenie parku mają już oczyszczalnie ścieków.

Na skanalizowanie czekają nadal okoliczne wsie, jednak ci, którzy regularnie odwiedzają te malownicze okolice, zapewniają, że komfort kąpieli w tutejszych jeziorach wyraźnie podniósł się w ostatnich latach.

Wśród krajeńskich akwenów największe są jeziora: Więcborskie (218 ha), Sępoleńskie (159 ha) i Lutowskie. Znaleźć można tu również mnóstwo urokliwych śródpolnych oczek - raj dla wędkarzy.

Park poszczycić może się też licznymi zabytkami kultury i architektury. Zachowało się w okolicy kilka pięknych zespołów pałacowo-parkowych, dworów, starych kościołów, kamienic oraz wiejskich chałup. Bogata jest również tutejsza przyroda. Na terenie parku ustanowiono 6 rezerwatów, chroniących m.in. klimatyczny bór bagienny („Lutowo”) czy dostojny las grądowy („Dęby Krajeńskie”). Po okolicy „rozrzuconych” jest aż 96 pomników przyrody.

- Niedaleko stąd, na skraju lasu, rośnie olbrzymi dąb. Niestety, jest wokół tak zarośnięty pokrzywami, że swoich gości zabieram tam tylko zimą - ostrzega Grzegorz Mordarski, właściciel gospodarstwa agroturystycznego w miejscowości Jeleń. - Wielu przyjezdnych narzeka też, że przy drogach brakuje oznaczeń, nie ma profesjonalnych przewodników, dobrych turystycznych map. Odnoszę wrażenie, że ciągle zbyt mało uwagi przykłada się u nas do eksponowania tutejszych walorów turystycznych.

<!** Image 4 align=right alt="Image 92133" sub="Krajeński Park Krajobrazowy obejmuje centralną część Krajny i leży w całości na obszarze Kujawsko-Pomorskiego. Zajmuje łącznie powierzchnię 73850 ha. / Grafika: Milena Wojtkowiak">O tym problemie miałem okazję przekonać się osobiście. W bibliotece miejskiej w Więcborku nie znalazłem ani jednego kompleksowego opracowania na temat parku. Udało mi się zdobyć jedynie skromny folder (po 8 zł), prezentujący atrakcje turystyczne na terenie gminy. Nic dziwnego, że ta malownicza kraina wciąż czeka na odkrycie.

Krajeński Park Krajobrazowy został utworzony w 1998 r. Leży w centralnej części Pojezierza Krajeńskiego, w całości na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Obejmuje swym zasięgiem 6 gmin (Więcbork, Sępólno Krajeńskie, Kamień Krajeński, Mroczę, Sośno i Kęsowo). Zajmuje łącznie powierzchnię 73850 ha. Siedziba parku znajduje się w Więcborku.

Trasa Turystyczna

Pieszo lub rowerem

Brakuje szlaków wyznaczonych z myślą o prezentacji walorów całego parku. Spośród tych istniejących na terenach gmin godny polecenia jest czerwony szlak „Rycerza Bossuty” (Sępólno Krajeńskie - Komierowo - Włościbórz - Mała Cerkwica - Kamień Krajeński) oraz zielony szlak „Rezerwatów Krajeńskich”, prowadzący od Sypniewa przez stare kompleksy leśne, wzdłuż jezior: Modła, Jeleń, Jelonek, Juchacz i Mielec do Witkowa. Na trasie znajdują się 2 spośród 6 tutejszych rezerwatów przyrody (Lutowo i Gaj Krajeński). Przez obszar KPK (okolice: Liszkowa, Witosławia, Mroczy i Wąwelna) przebiega także międzynarodowy szlak rowerowy R-1 łączący Francję z Estonią.

Co zobaczyć?

W Parku Krajeńskim

• Zespół pałacowo-parkowy w Sypniewie. Neoklasycystyczny budynek z XIX w. Przylega do niego 8-hektarowy park z kanałem i wyspą oraz grobowcem dawnych właścicieli - rodziny Wilckensów.
• Skansen pszczelarski w Wituni (trasa Więcbork - Sypniewo). Są tu liczne eksponaty związane z pszczelarstwem. Wśród wielu gatunków drzew, krzewów i ziół można obejrzeć zabytkowe ule z różnych regionów Krajny.
• Kościół w Runowie Krajeńskim. Jeden z najcenniejszych zabytków sakralnych Krajny. Zbudowany w latach 1606 - 1609 w stylu późnorenesansowym, na miejscu drewnianego poprzednika.