Wykrzywione, nierzadko zniszczone alkoholem twarze, obwisłe brzuchy, tępe spojrzenia, lenistwo i próżność, ale i bezradność, smutek, melancholia, rezygnacja albo pogodzenie z losem, które, czujemy, nie było łatwe - taki portret rodaków, gorzki, zjadliwy ale czuły, dawał na swoich obrazach Jerzy Duda-Gracz, malarz, jak sam mawiał o sobie, „beznadziejnie chory na Polskę”.
Czapka z gazety i Chopin
To wyjątkowe malarstwo. Pozornie proste, a pełne symboli. Zrozumiałe dla wszystkich, ale niejednoznaczne. Nasze, zanurzone w polskości i współczesności - jeśli chodzi o treść - a przecież nie tylko fachowcy widzą jego pokrewieństwo z twórczością dawnych mistrzów, w tym XVI- i XVII-wiecznych malarzy niderlandzkich, Pietera Bruegla, Rembrandta. A stawiając nazwisko polskiego malarza obok nazwisk tych mistrzów podziwiają także jego warsztatową biegłość.
Inspiruje mnie życie. Wszystko, co robię, jest ściśle związane z rzeczywistością, która mnie otacza. - Jerzy Duda-Gracz
Bywał Jerzy Duda-Gracz ironiczny i autoironiczny - bo i siebie nie oszczędzał malując na przykład autoportret z orderami na piersi i w czapce z gazety nasuniętej na oczy. Bywał też liryczny, gdy malował obrazy zainspirowane muzyką ukochanego kompozytora - Fryderyka Chopina.
Od Wenecji po Jasną Górę
Jerzy Duda-Gracz urodził się 75 lat temu w Częstochowie, gdzie ukończył Liceum Technik Plastycznych. Studiował w katowickiej filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Pracował kolejno na macierzystej uczelni, w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie i na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
Jest autorem wielu obrazów w tym cykli, m.in. „Motywy i portrety polskie” czy „Obrazy prowincjonalno-gminne”. Namalował też m.in. plafon „Przemienienie” w kościele w Toporowie i cykl „Golgota Jasnogórska“ dla częstochowskiego klasztoru. Swoją twórczość prezentował na bez mała 200 wystawach indywidualnych w kraju i za granicą i na wielu zbiorowych. Reprezentował Polskę na 41. Biennale Sztuki w Wenecji, Światowych Targach Sztuki w Kolonii i na „EXPO ’92” w Sewilli. Obrazy Jerzego Dudy-Gracza znajdują się w kolekcjach Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku, w muzeach regionalnych i kolekcjach prywatnych, a za granicą - w zbiorach Uffizi we Florencji, Muzeum Puszkina w Moskwie, Muzeum Miejskim w Gandawie, w Fundacji „BAWAG“ w Wiedniu i Kolekcji Watykańskiej.
Jerzy Duda-Gracz zmarł nagle w wieku 63 lat - w Łagowie, gdzie uczestniczył w plenerze malarskim.
Z rodzinnych zbiorów
Wyjątkowym spotkaniem z tą bogatą i jedyną w swoim rodzaju twórczością będzie otwierana dziś w CSW „Znaki Czasu” wystawa „Duda-Gracz 75”. Złoży się na nią ponad 250 prac artysty, pochodzących głównie z rodzinnych zbiorów, udostępnionych toruńskiej placówce dzięki uprzejmości żony malarza Wilmy Dudy-Gracz i córki Agaty Dudy-Gracz. Na wystawie znajdą się obrazy - olejne i akwarelowe oraz szkice i rysunki z różnych etapów twórczości artysty.
Otwarcie wystawy poprzedzone zostanie spotkaniem z córką artysty Agatą Dudą-Gracz, znaną, nagradzaną reżyserką teatralną. Agata Duda-Gracz, która jest także absolwentką historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, będzie mówiła o twórczości swojego ojca.
Natomiast zwieńczeniem wernisażu będzie premierowe wykonanie suity, skomponowanej przez jednego z najwybitniejszych polskich jazzmanów Zbigniewa Namysłowskiego w hołdzie Jerzemu Dudzie-Graczowi. Zagra kwintet w składzie: Zbigniew Namysłowski (saksofony - alt, sopranino), Jacek Namysłowski (puzon), Sławomir Jaskułke (fortepian), Andrzej Święs (bas) i Sebastian Kuchczyński (bębny).
Wstęp na koncert kosztuje 20 zł (bilety w kasie CSW).
Warto wiedzieć: Wernisaż z muzyką i wykładem
10 czerwca (piątek): spotkanie z Agatą Dudą-Gracz - godz. 17.30, czytelnia CSW; otwarcie wystawy „Duda-Gracz 75” - godz. 19.00, II piętro CSW; koncert kwintetu Zbigniewa Namysłowskiego - godz. 20:30, sala kinowa.
Kuratorami wystawy są: Iwona Strzelewicz-Ziemiańska i Wacław Kuczma we współpracy z Agatą Dudą-Gracz i Wilmą Dudą-Gracz. Wystawa będzie czynna do 28 sierpnia.
Do końca czerwca CSW „Znaki Czasu” czynne jest od wtorku do czwartku w godz. 10.00-1800, w piątki w godz. 10.00-20:00, a w soboty i niedziele w godz. 12.00-18.00.
W lipcu i w sierpniu: od wtorku do niedzieli w godz. 12.00-18.00.
W poniedziałki CSW jest zamknięte dla zwiedzających.
Bilety kosztują: 10 zł (normalny), 5 zł (ulgowy) i 20 zł (rodzinny). W czwartki wstęp na wystawy jest bezpłatny.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
