Więcej niż wiek dobrej zabawy

Nie tylko w letnie popołudnia i wieczory na Bulwarze Filadelfijskim i na ulicy Szerokiej, w licznych kawiarnianych ogródkach, można spotkać tłumy torunian...

<!** Image 2 align=none alt="Image 164909" sub="Gwiazdy kina nie omijały Torunia. Na zdjęciu spotkanie ze Zbyszkiem Cybulskim">Nie inaczej było pod koniec XIX i w XX wieku. Torunianie spacerowali, odwiedzali kina i kawiarnie. A wybór mieli ogromny!

- Parków i skwerów odwiedzanych nie tylko w niedzielne przedpołudnia było kilka. W każdej dzielnicy miasta znajdowało się przynajmniej jedno kino, a kawiarń i restauracji przed niemal wiekiem było więcej, licząc na jednego mieszkańca, niż dzisiaj - mówi kuratorka ekspozycji Aleksandra Mierzejewska.

<!** reklama>Zanim powstały „Tortor” i „Mentor”, torunianie chętnie korzystali z uroków jazdy na łyżwach. Jeśli nie było sztucznej ślizgawki - a w dwudziestoleciu międzywojennym przygotowywano ją na skwerze między ulicami Bydgoską i Chopina, w pobliżu Grzyba - to przy potężnych mrozach funkcję tę śmiało pełniły zamarznięta Wisła lub Martwa Wisełka. Tego między innymi można dowiedzieć się z najnowszej ekspozycji w Muzeum Okręgowym. Wystawa „Od parku „Cegielnia” do klubu „Azyl”, czyli jak się bawił Toruń” jest kontynuacją prezentowanej w latach 2007–2008 ekspozycji „Toruń - inny portret miasta. Ostatnie stulecie”. Jak wyjaśniają twórcy ekspozycji, dość rozrywkowy temat potraktowali poważnie. Celem wystawy jest pokazanie, jak przez niespełna sto dwadzieścia lat (od około 1850 roku do lat 70. XX w.) mieszkańcy miasta potrafili wykorzystać czas wolny od pracy.

<!** Image 3 align=right alt="Image 164909" sub="„Gospoda pod Modrym Fartuchem”, najstarszy lokal gastronomiczny w Toruniu">Ekspozycja przenosi w miejsca, które dla mieszkańców Torunia były ważne, a których często już nie ma lub bardzo się zmieniły. Prezentowana jest między innymi historia „Cegielni”. W 1817 roku w tym właśnie miejscu (obecne okolice ul. Przybyszewskiego w kierunku Bydgoszczy) powstał pierwszy pięknie zagospodarowany park pod nazwą „Cegielnia”. Funkcjonowała tam jedna z największych (na 4 tysiące miejsc!) restauracji w Toruniu. Na terenie parku znajdowała się także muszla koncertowa oraz prawdopodobnie pierwszy kort tenisowy w Toruniu. Z kolei w 1928 roku wybudowano tam największą w owym czasie w Polsce Halę Wystawową.

Na ekspozycji można też poznać historię Jordanek.

- Powstały w drugiej połowie lat 50. w obrębie toruńskich plant. Swoją nazwą nawiązywały do bardzo popularnych na przełomie XIX i XX w. ogródków jordanowskich, czyli placów zabaw, na których dzieci i młodzież mogły rozwijać swoją sprawność fizyczną. Około 1950 roku ten teren otrzymał Toruński Klub Sportowy „Start - Wisła”. W 1956 r. od strony obecnej alei Solidarności (ówczesna ul. Nowickiego) wybudowano sześć kortów tenisowych, a w 1966 r. powstały: odkryty basen, pawilon sportowy i spore boisko. Przez kolejne prawie dwadzieścia lat Jordanki służyły mieszkańcom Torunia jako miejsce rekreacji i rozrywki. Organizowano tu zawody sportowe i imprezy plenerowe - wspomina Aleksandra Mierzejewska.

<!** Image 4 align=none alt="Image 164909" sub="Toruński teatr i jego niegdysiejsi artyści">Początek lat 80. przyniósł powolny upadek tego popularnego miejsca - urządzenia sportowe niszczały i pozbawione należytej opieki zostały ostatecznie zlikwidowane. Obecnie okoliczni mieszkańcy wyprowadzają tam psy. Wkrótce ma powstać tam sala koncertowa.

Na wystawie można przekonać się, że jednym z ulubionych sposobów spędzania wolnego czasu było, już od momentu swego powstania, kino.

<!** Image 5 align=right alt="Image 164909" sub="A zimy drzewiej bywały mroźne jak... ta zeszłoroczna">- W dwudziestoleciu międzywojennym w Toruniu stale funkcjonowało kilka przybytków X muzy, najwięcej na Starym i Nowym Mieście oraz przedmieściach Bydgoskim i Jakubskim. Dodatkowo przy ul. Chełmińskiej 7 mieścił się jedyny w Toruniu fotoplastykon. Liczba kin, ich nazwy i czasem lokalizacja zmieniały się, ale w latach 20. i 30. było ich i tak relatywnie więcej niż np. w latach 60. i 70., gdy działało siedem kin. Podobnie było z toruńskimi restauracjami i kawiarniami. W przedwojennym Toruniu, liczącym niespełna 40 tysięcy mieszkańców, było ponad 130 restauracji! Do końca lat 70. nigdy już nie osiągnięto takiej liczby - podkreśla Aleksandra Mierzejewska.

Na ekspozycji można obejrzeć także stroje, biżuterię, przedmioty codziennego użytku, sprzęt sportowy i fragmenty fotoplastykonu z tamtych czasów. Niektóre obiekty są już dzisiaj rarytasami, jak pochodzący z drugiej połowy XIX wieku wózek dziecięcy ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Koninie czy równie wczesny bicykl z Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Autorki wystawy pragnęły, aby ekspozycja była wystawą o ludziach i dla ludzi, mieszkańców Torunia.

Gdzie, kiedy?

Ekspozycja „Od parku „Cegielnia” do klubu „Azyl” będzie czynna od 21 stycznia do 25 marca w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego, oddziału Muzeum Okręgowego.