Żołnierz z aparatem i naukową pasją

Góry, rzeki, obozowiska koczowników, sprzęty, narzędzia rolnicze, instrumenty muzyczne, urządzenia techniczne, sceny z życia...

<!** Image 2 align=none alt="Image 168128" sub="Jedno ze zdjęć wykonanych przez Leona Barszczewskiego / Fot. Leon Barszczewski">To tematy zdjęć tworzących wystawę „XIX-wieczna Azja Środkowa w obiektywie Leona Barszczewskiego”.

Leon Barszczewski urodził się w 1849 roku w Warszawie. Osierocony jako dziecko, został wcielony przez rosyjskie władze oświatowe do szkoły kadetów w Kijowie. Pozostał w armii rosyjskiej jako żołnierz zawodowy. W 1876 roku skierowano go do Samarkandy, położonej w przyłączonym do Rosji w latach 60. XIX wieku Emiracie Bucharskim. To jedno z najdłużej zamieszkanych miast świata. Powstało w VI wieku p.n.e. Leżące na Jedwabnym Szlaku - drodze handlowej łączącej Chiny i Europę - stanowiło ośrodek nauki i sztuki islamskiej. W VIII w. powstała tu papiernia, a w XV obserwatorium astronomiczne. W latach 70. XIX w., kiedy przebywał tam Leon Barszczewski, Samarkanda podnosiła się z upadku, który nastąpił w XVIII wieku. Jako geodeta wojskowy przeprowadzał tam rozpoznanie nowo wcielonych terenów, wytyczał drogi, penetrował pogranicze z Chinami i Afganistanem i opracowywał mapy. Podejmował także własne badania archeologiczne i etnograficzne. Odkrył starożytną części Samarkandy i zapoczątkował badania tego miejsca. Prowadził notatki z podróży i wykonał około trzech tysięcy zdjęć. Na kliszach, przechowywanych przez jego rodzinę, zachowało się około 600 fotografii.

<!** reklama>- Zdjęcia przedstawiają góry, rzeki, obozowiska koczowników, wsie i ich mieszkańców, sprzęty, naczynia, narzędzia rolnicze, instrumenty muzyczne, urządzenia techniczne. Są portrety typów i grup etnicznych, sceny z życia codziennego. Uwieczniona została też niezwykła architektura Samarkandy, co jest szczególnie cenne, gdyż miasto pod koniec XIX wieku nawiedziło trzęsienie ziemi - wylicza Jolanta Jakubowska z Muzeum Etnograficznego w Toruniu. - Wystawa to wybór zdjęć ze zbioru, który jest własnością Igora Stojeckiego, prawnuka Leona Barszczewskiego. Oprócz zdjęć są tu osobiste rzeczy Barszczewskiego, związane z wyprawami. Niektóre zdjęcia opatrzone są oryginalnymi opisami fotografa. Narracja jest niejako dwutorowa - poprzez zdjęcia, także te z albumów rodzinnych, poznajemy koleje losu Leona Barszczewskiego oraz oglądamy świat Tadżyków, Uzbeków, Kirgizów.

Gdzie, kiedy?

Wystawę będzie można oglądać od 15 marca do 30 kwietnia w Muzeum Etnograficznym w Toruniu.