„Jeżeli dół mieszkalnego domu jest warsztatem, w którym gospodarz i gospodyni krzątają się wiecznie, to piętro jest już mieszkaniem zamożnego człowieka: tu już rzeźbione starożytne szafy, zbiory porcelany i naczyń srebrnych, okazałe zwierciadła, kosztowne zegary, drzwi z palisandru i mahoniu, firanki i pokrycia mebli z ciężkich jedwabnych materii, na posadzkach kosztowne angielskie dywany, po ścianach obrazy i złocone brązy” - tak według opisu geografa i poety Wincentego Pola w XIX wieku mieszkali olędrzy. Dodajmy, że te bogato wyposażone domostwa złączone były z zabudowaniami gospodarskimi - oborą, magazynem. A stały na wzniesieniach, nierzadko sztucznie usypanych z myślą o grożącej powodzi.
Zobacz także: Kopernik na nowej monecie NBP
Pracowici i gospodarni
Bo ci wiecznie krzątający się gospodarze, zwani olędrami, osiedlali się na terenach zalewowych. Osuszali też bagniska i karczowali lasy pod swoje gospodarstwa. „Wspólnym wysiłkiem tworzyli sieć odwadniających kanałów (…) oraz długie łańcuchy wałów chroniące przed nagłą powodzią” - pisze historyk dr Michał Targowski.
Zobacz także: WOŚP przekazał specjalistyczny pojazd dla toruńskiego hospicjum [ZDJĘCIA]
Byli naszymi sąsiadami przez ponad cztery wieki. Przybysze z Holandii i Fryzji w Prusach Królewskich osiedlać się zaczęli od XVI wieku, skuszeni m.in. panującą w Polsce tolerancją religijną - wielu z nich było wszak zwalczanymi w swej ojczyźnie menonitami, uznającymi chrzest jedynie w dorosłości, odrzucającymi kościelne struktury, pacyfistami, przeciwnymi używaniu broni i niesłużącymi w wojsku. Byli tu chętnie przyjmowani - gospodarni, pracowici, potrafili z uprawianych ziem uzyskiwać duże dochody. Toteż stworzono dla nich korzystne warunki osiedlania się. Wyjechali z Polski z końcem wojny, na fali niechęci władz komunistycznych do wszystkiego, co odbierały jako germańskie.
„Odkrywani” na nowo, są dziś olędrzy na swój sposób modni. Organizuje się festyny mające przypomnieć ich kulturę, urządza turystyczne szlaki śladem olędrów i menonitów. By tę modę poprzeć wiedzą, Fundacja Ośrodka Inicjatyw Społecznych ANRO w zeszłym roku zorganizowała m.in. sesję naukową, której plonem jest ciekawa książka „Olędrzy. Osadnicy znad Wisły. Sąsiedzi bliscy i obcy” pod redakcją Andrzeja Pabiana i Michała Targowskiego.
Zobacz także: Nowy Fiat Tipo okiem flotowca
Jak mieszkali, co jedli?
Grono znawców tematu przybliża różne aspekty życia przybyszów z Niderlandów.
O Prusach Królewskich, w których się osiedlali, pisze prof. Janusz Małłek. O tym, na jakich zasadach olędrów do Polski sprowadzano, jak się urządzali i dokąd w efekcie historycznych zawirowań się przemieszczali, opowiada dr Michał Targowski. Andrzej Pabian pisze o menonitach z Doliny Dolnej Wisły. Anna Maślak przybliża architekturę olę-derskich domostw, a Michał P. Wiśniewski to, co zostało z olęderskich cmentarzy.
Prof. UMK Jarosław Duma-nowski próbuje dotrzeć do kulinarnych tradycji osadników (są w książce m.in. przepisy z XVII-XIX w. na potrawy z „holenderskimi akcentami”). Ewa Tyczyńska pisze o tym, jak powstawał olęderski skansen w Wielkiej Nieszawce. Młodzi etnologowie dzielą się efektami badań nad postrzeganiem spuścizny olędrów. A o dzisiejszych menonitach piszą zagraniczni goście sesji - Pieter Post i Antoinette Hazevoet.
INFO Z POLSKI - przegląd najciekawszych informacji ostatnich dni w kraju - 20.04.2017
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
