Obejrzyj: Tajemnice Twierdzy Toruń i innych miejsc w mieście
W dzienniku Karol Bugiel musiał mieć jeden z pierwszych numerów. Jeżeli nauczyciel zaczynał odpytywanie od początku listy, pewnie szedł na pierwszy ogień. W KL Auschwitz miał numer 5609. Można powiedzieć, że również znalazł się na początku bardzo długiej listy więźniów. Do niemieckiego obozu koncentracyjnego trafił 8 października 1940 roku, miesiąc z kawałkiem przed swoimi 20. urodzinami. Zginął w 1941 roku.
- Na jakim etapie są postępowania w sprawie wycinki drzew na Kępie Bazarowej?
- Toruń doczeka się rowerów towarowych! Będzie z nich można skorzystać za darmo
- Toruń. Kolejne autobusy elektryczne na horyzoncie. Kiedy do nas dotrą?
- Toruń. Trwają przygotowania do budowy 3 wieżowców. Najwyższy miałby mieć 80 metrów
Kazimierz Gede zdał maturę w 1929 roku. Jego ojciec, Otto, trzy lata wcześniej otworzył w Toruniu przy Rynku Staromiejskim skład bławatów. Po maturze Kazimierz wyjechał do Warszawy, gdzie studiował na Akademii Sztuk Pięknych. W 1936 roku wyjechał do Hiszpanii. Walczył w szeregach 15 Brygady Międzynarodowej, zginął w sierpniu 1937 roku broniąc Madrytu.
Gdzie urodził się sławny cichociemny?
Waldemar Szwiec urodził się w Chicago. Jego ojciec przybył do Torunia jako żołnierz Błękitnej Armii. Później był szefem toruńskiego oddziału Związku Hallerczyków, a także m.in. właścicielem kina przy ulicy Prostej. Szwiecowie mieszkali najpierw w willi przy Rybakach 59, tam zresztą gościli generała Hallera, gdy ten przyjechał w 1928 roku zwiedzić Pomorską Wystawę Ogrodniczo-Przemysłową. Później przekazali willę michalitom, sami zaś przeprowadzili się na Mostową. Stąd Waldemar Szwiec ruszył na wojnę. Po wrześniowej tragedii przedostał się na zachód, skąd wrócił jako cichociemny. Walczył w Górach Świętokrzyskich, gdzie w m.in. w 1943 roku, w rocznicę napaści Niemiec na Polskę, na czele oddziału liczącego niespełna stu żołnierzy uderzył na miasto Końskie i zmusił do ucieczki dwutysięczny niemiecki garnizon. Zginął sześć tygodni później. Jego wyczyny są akurat dobrze znane, jednak legenda ma zamazane rysy twarzy. Zdjęć Waldemara Szwieca w publicznej przestrzeni jest niewiele.
Gdzie znajduje się tablica ku czci poległych i pomordowanych uczniów i nauczycieli?
To tylko trzy nazwiska absolwentów szkoły z Zaułku Prosowego, którzy zginęli podczas wojny. Zabitych uczniów i nauczycieli słynnego toruńskiego gimnazjum upamiętnia tablica, która znajduje się w szkolnej auli. Wielka, ciemna, pokryta drobnymi literami. Nie rzuca się w oczy, poza tym w gąszczu umieszczonych na niej nazwisk trudno się poruszać, brakuje też szerszych informacji na temat osób tam umieszczonych, o zdjęciach nie wspominając.
Kto dokumentował dzieje toruńskiego "Kopernika"?
To się jednak niebawem zmieni, dzięki pracy grupy uczniów "Jedynki", a zarazem wolontariuszy działającego w szkole Muzeum Historyczno-Wojskowego. Muzeum wzbogaciło się o bezcenne archiwum profesora Zbigniewa Zdrójkowskiego, absolwenta "Kopernika" i kronikarza szkoły. Dokumenty, w tym mnóstwo fotografii, przekazał jego zięć, Jan Rosochowicz. Uczniowie I LO opracowują te materiały, przywracając twarze bohaterom - tak zresztą nazywa się akcja, w której zapaleńcy biorą udział od lutego. Trzeba przyznać, że czasu nie marnują.
- Nasz Szwiec? Oczywiście, że tu jest - Martyna Mańkowska stoi nad stołem pełnym fotografii, bezbłędnie wskazując fotografie i recytując niezwykłe historie związane z uwiecznionymi na nich bohaterami. Po tym historycznym królestwie oprowadza nas wspólnie z Julią Ratajczak oraz Kacprem Kotłowskim, z którymi nad przywracaniem twarzy bohaterom pracuje również Julia Dardzińska.
- Niesamowite, jak bardzo ich to wciągnęło - cieszy się Piotr Olecki, opiekun Muzeum Historyczno-Wojskowego. - Stali się już prawdziwymi ekspertami.
Efektem tej benedyktyńskiej roboty ma być druga tablica. Na niej mają się znaleźć nazwiska uczniów i nauczycieli "Jedynki", którzy stracili życie w wyniku wojny. Przy nazwiskach zostaną umieszczone specjalne kody odsyłające do internetowej bazy danych z życiorysami i zdjęciami.
Jak się można skontaktować z Muzeum Historyczno-Wojskowym?
Gdyby ktoś chciał się dołączyć i podzielić informacjami na temat przodka związanego z toruńskim gimnazjum, który stracił życie podczas wojny, lub w jej wyniku, proszony jest o kontakt z Muzeum Historyczno-Wojskowym - tel. 728-588-903, e-mail: [email protected].
Cały czas uzupełniana lista poległych i zamordowanych w czasie wojny uczniów i nauczycieli toruńskiego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika
Profesorowie i pracownicy:
- Irena Baniewicz-Taborska
- Czesław Halagiera
- Józef Jakubowski
- Zdzisław Kaczmarek
- Mieczysław Kwiatkowski
- Józef Regel
- Brunon Szymański
- Alfred Tyczewski
- Jan Węglorz
- Bolesław Wozniak
Absolwenci i uczniowie:
- Jerzy Bazanowski
- Roman Błeński
- Kazimierz Boehlke
- Karol Bugiel
- Jan Bury-Burzyński
- Józef Cerkaski
- Stefan Czajkowski
- Henryk Czerniewski
- Lech Dandelski
- Witold Danielewicz
- Bernard Dąbrowski
- Józef Dąbrowski
- Romuald Dąbrowski
- Wacław Dębicki
- Stanisław Dębski
- Witold Dobrowolski
- Tadeusz Drath
- Tadeusz Drzewica-Wasilewski
- Zbigniew Drzewica-Wasilewski
- Zbysław Dudek
- Bronisław Durmowicz
- Józef Eckhardt
- Witold Epstein-Niewodowski
- Władysław Falkowski
- Paweł Filarecki
- Marian Florer
- Jerzy Friemann
- Jerzy gajdus
- Wojciech Gajdus
- Kazimierz Gede
- Jan Giedroyc
- Władysław Gluchowski
- Edmund Górecki
- Stanisław Grzanka
- Tadeusz Grzęda
- Tadeusz hagenbarth
- Zygmunt hamerski
- Maciej hulewicz
- Edmund iwicki
- Stefan iwicki
- Andrzej Jacobson
- Zbigniew Jacobson
- Jan Januszkiewicz
- Bernard Jaruszewski
- Henryk Jaruszewski
- Alfons Jettka
- Stanisław Junk
- Kazimierz Kalinowski
- Władysław Kiewlicz
- Leon Kokoszynski
- Edmund Konieczny
- Antoni Konkolewski
- Franciszek Kopycinski
- Adam Kostrzewski
- Benedykt Kowalski
- Franciszek Kowalski
- Heliodor Krużycki
- Stefan Kubicki
- Kazimierz Kujawski
- Zdzisław Kumorowicz
- Kazimierz Kuziemkowski
- Zenon Lewandowski
- Jerzy Lekszycki
- Karol Lewszecki
- Zbigniew Łukomski
- Stefan Machnikowski
- Jerzy Majewski
- Władysław Malisz
- Bogdan Makowski
- Stefan Maksymowicz-raczynski
- Eugeniusz Matusiak
- Teofil Milkamanowicz
- Józef Mrozowicki
- Janusz Nalazek
- Alfred Narzynski
- Henryk Narzynski
- Jerzy Nikitin-Kossakowski
- Kazimierz Nocun
- Brunon Olkiewicz
- Mieczysław Olszewski
- Lech Ossowski
- Tadeusz Pankiewicz
- Mieczysław Pardyka
- Jerzy Paszkiewicz
- Jan Paulus
- Paweł Piątkowski
- Jerzy Piechocki
- Witold Pietraszewski
- Aleksander Pincel
- Daniel Pławski
- Tadeusz Podgórski
- Alfons Popławski
- Eugeniusz Przysiecki
- Leon Puppel
- Feliks Radziński
- Wojciech Radziński
- Józef Ramlau
- Tadeusz Robakowski
- Roman rogowski
- Gwidon rolewski
- Henryk Rosochowicz
- Leonard Rutkowski
- Władysław Sapkowski
- Witold Siuda
- Władysław Skalmowski
- Feliks Sobieralski
- Henryk Spychalski
- Antoni Staniszewski
- Kazimierz Strzemecki
- Eugeniusz Szatkowski
- Stefan Szczepanowski
- Jan Szrajber
- Edward Szwalbe
- Jacek Szwemin
- Waldemar Szwiec
- Jan Śliwiński
- Edmund Slot
- Adam Śmieszny
- Stanisław Święcicki
- Bolesław Swigoń
- Franciszek Świtalski
- Mieczysław Trzoska
- Jan Urbański
- Józef Urbański
- Ziemowit Ulatowski
- Paweł Vetter
- Józef Wątroba
- Czesław Wiencek
- Henryk Wiencek
- Marian Wilczak
- Jan Wiśniewski
- Zygmunt Wiśniewski
- Tadeusz Woźniak
- Egon Zawadzki
- Andrzej Zdrójkowski
- Konstanty Zeleniewski
- Edward Franciszek Zieliński
- Edward Leon Zieliński
- Leon Żmuda-Trzebiatowski
- Rafał Bracki
- Franciszek Jurkowski
- Roman Krause
- Henryk Szuman
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?