Musimy ocalić ich w naszej pamięci

24 października br. pożegnaliśmy na cmentarzu komunalnym Renatę Pawlak - zasłużoną dla Zespołu Szkół Zawodowych w Brodnicy nauczycielkę.

<!** Image 2 align=right alt="Image 36846" sub="Ostatnia przystań Franciszka Rajkiewicza na cmentarzu w Brodnicy">Niestety, to nie jedyna strata dla brodnickiej kultury w tym roku.

Renata Pawlak po studiach na Wydziale Humanistycznym UMK w Toruniu jako absolwentka Zakładu Historii i Archiwistyki podjęła pracę w Oddziale Terenowym w Słupsku Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Koszalinie.

Jej bezpośredni przełożony, wówczas Kierownik Archiwum, dziś profesor Zygmunt Szultka wspomina młodą archiwistkę jako osobę pracowitą, pogodną i niekonwencjonalną w codziennym postępowaniu. Znała język niemiecki, stąd przypadło jej w udziale porządkowanie urzędów katastralnych z II połowy XIX wieku. Aktywnie pracowała w słupskim Klubie Absolwentów Wyższych Uczelni. Przez wiele lat współpracowała także z brodnicką biblioteką.

- W 1987 roku wspólnie z Renatą organizowałam sesję popularnonaukową na temat niepospolitej kobiety I Rzeczypospolitej – Anny Wazówny - wspomina dyr. Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej Jadwiga Wojciechowska. Bardzo skrupulatnie zebrała materiały i prześledziła literaturę dotyczącą dynastii Wazów. Referat ten został opublikowany w II tomie „Szkiców Brodnickich”.

Sercem w Ojczyźnie

Zygmunt Danek urodził się 16 kwietnia 1923 r. przy ulicy Przykop 45. Do drugiej wojny światowej przebywał w Brodnicy. W wojnie walczył jako żołnierz Polskich siły zbrojne na Zachodzie.

Po demobilizacji zamieszkał na stałe w USA. Brodnicę odwiedził po czterdziestu latach nieobecności w 1981 r. potem jeszcze czterokrotnie miał okazję zobaczyć najbliższą rodzinę i miasto.

Jego uczucia oddaje fragment listu z dnia 5 grudnia 1996 r. „...te 17 lat w Brodnicy, te lata dzieciństwa i młodości są moim najmilszym wspomnieniem. W Paryżu jest wieża Eiffel’a - my mamy Wieżę Zamkową, Berlin ma Bramę Brandenburską – my mamy Bramę Chełmińską,... Rzym ma Bazylikę Św. Piotra – my mamy Farę...”

Kontakty pomiędzy Zygmuntem Dankiem, a Miejską i Powiatową Biblioteką Publiczną rozpoczęły się w 1995 r. przekazaniem trzydziestu map do zbiorów brodnickich. List Zygmunta Danka z dnia 5 grudnia 1996 r., zawierał propozycję współpracy i przekazania Brodnicy książek z tzw. drugiego obiegu.

- Na ośmiu stronach listu pięknie, momentami w poetyckiej formie opisał swoją młodość, dalsze koleje losu na obczyźnie i przeżycia wojenne. Zaproponował przesyłanie książek, ale pod określonymi warunkami, m.in.: „... aby te książki, po pewnym czasie... nie znalazły się na prywatnym rynku, czy w osobistym obiegu” - wspomina dyr. Jadwiga Wojciechowska.

Od 1997 r. do 2006 r biblioteka otrzymywała cenne pozycje książkowe, mapy, czasopisma i druki. Są to głównie wydawnictwa polskie, wydane w latach wojennych na Zachodzie.

Większość publikacji to książki o tematyce historycznej, biografie, wspomnienia dotyczące okresu drugiej wojny światowej oraz losów żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Łącznie do brodnickiej Książnicy trafiło 375 książek, 71 egzemplarzy map, 110 numerów czasopism i 73 teczki tzw. druków życia społecznego. Najbardziej interesujące są wydawnictwa nielegalnie drukowane w czasach PRL. Umownie nazwano je publikacjami z drugiego obiegu. Czasopisma, które trafiły do brodnickiej książnicy są dostępne tylko w kilku polskich uniwersyteckich bibliotekach i w Bibliotece Narodowej.

Historycznym wydarzeniem dla Zygmunta Danka było nadanie mu 28 czerwca 2001 r. medalu Ambasadora Brodnicy za wybitne zasługi na rzecz rozwoju kultury i promocji miasta.

Zmarł 12 października 2006 r. w Milford w USA. Został pochowany na cmentarzu polskich kombatantów przy Narodowym Sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej w Doylestown w Pensylwanii. Na płycie nagrobnej znajduje się napis „Brodnica –Pomorze 2. Korpus PSZ Pułk 4.Panc. Skorpion”.

Człowiek z wiosłem

Franciszek Rajkiewicz to legenda sportów wodnych w Brodnicy. Urodził się 1 kwietnia 1931 roku. Przez większość życia związany był z Polskim Towarzystwem Turystyczno Krajoznawczym, które współtworzył po wojnie w Brodnicy. W latach 50 podjął też starania o zbudowanie przystani nad Jeziorem Niskie Brodno. Organizował spływy kajakowe i regaty żeglarskie.

<!** reklama left>Sam był zapalonym kajakarzem i żeglarzem i swoją pasją zapalił rzesze młodzieży. Swoję przygodę ze sportami wodnymi zaczął jako młody chłopak. Brał udział w okręgowych, ogólnopolskich i międzynarodowych spływach kajakowych. Zdobywał liczne laury, m.in trzykrotnie „Wstęgę Drwęcy”. Udzielał się także jako strażnik Ochrony Przyrody.

Jego starania doprowadziły do uznania wielu obiektów przyrodniczych na Pojezierzu Brodnickim pomnikami przyrody. Taki pomnik przyrody sosna „Małgorzata” (posiada aż 4 pnie) znajduje się m.in. w Księżym Lasku. Jego śmierć, która nastąpiła 4 września br. to wielka strata dla brodnickiego sportu.

Niewykluczone, że jedna z miejskich ulic nazwana będzie w przyszłości imieniem Franciszka Rajkiewicza.