O tym moście krążą po mieście legendarne opowieści

Tego toruńskiego mostu na zdjęciu nikt wcześniej nie widział.
To bardzo historyczny moment. Na łamach „Nowości” po raz pierwszy prezentuje się publicznie most przez Wisłę zbudowany w Toruniu podczas pierwszej wojny światowej. Do dziś po mieście krążą na jego temat różne, częściowo legendarne opowieści. Niektórzy badacze dotarli do planów sprzed stu lat, na których jest on zaznaczony. Jego zdjęcia nikt jeszcze nie widział. Fotograficznego białego kruka znalazł i kupił kolekcjoner toruńskich ciekawostek, Marcin Orłowski. Zdjęcie nie jest osamotnione, znajduje się w albumie, który należał do niemieckiego oficera, najprawdopodobniej sapera, stacjonującego na początku pierwszej wojny światowej w Toruniu.
- Część zdjęć jest datowanych: pierwsze w oficerskim mundurze z autorem na koniu jest podpisane „Toruń, wiosna 1915”, kolejne mają podpisy Łotwa 1916, Niemcy 1918 - mówi Marcin Orłowski, który podzielił się z nami swoim niezwykłym skarbem. - Na podstawie dat i zdjęć dość łatwo odtworzyć szlak wojskowy tego żołnierza: Toruń, a potem już zajęte tereny po Rosjanach - Modlin - Grodno, następnie kraje bałtyckie, pod koniec powrót do Niemiec, dłuższe ćwiczenia w Alpach - gdzie autor przebywał na wojskowym kursie fotografowania w kwietniu i maju 1918 roku, po drodze z pobytem w okupowanej części Francji w pobliżu granicy z Belgią (twierdza Maubeuge). Zdjęcia z Torunia obejmują przede wszystkim codzienne zajęcia w koszarach na Podgórzu, fortyfikacje przy obecnej ulicy Poznańskiej (wykonane prawdopodobnie z balonu na uwięzi!), do tego fort XI, ogólną panoramę Podgórza oraz klasztor franciszkanów.
Niestety, na tej podstawie nie można jednoznacznie stwierdzić, kiedy dokładnie autor przebywał w Toruniu, a zatem, kiedy został zbudowany most. Ta sprawa ginie w plątaninie zagadek. Jedni historycy uważają, że przeprawa powstała już w 1914 roku, inni natomiast łączą ją z niemieckimi przygotowaniami do oblężenia Modlina w 1915 roku. Przez most wiodły tory kolejki wąskotorowej rozbudowywanej w stronę Sierpca i Nasielska. Ślady prowadzących na ten most torów podobno przez wiele lat były widoczne w okolicach ulicy Chopina.
Szukając odpowiedzi na to pytanie trafiliśmy ze zdjęciem do dyrektora Muzeum Wojsk Lądowych, który jak się okazało, wcześniej już na jakiejś fotografii toruński most saperów z czasów pierwszej wojny widział. Zdobycz Marcina Orłowskiego była dla niego jednak wielkim zaskoczeniem. - To nie jest ten most, który widziałem - mówi Mirosław Giętkowski. - Konstrukcja tamtego była znacznie uboższa.
W rozwiązywaniu tego typu problemów bardzo pomocna bywa prasa z epoki. „Gazeta Toruńska”, z której na ogół korzystamy, po wybuchu wojny informacje o mieście przekazywała bardzo skąpo. W jej wydaniach z 1914, 1915 i początków 1916 roku nie znaleźliśmy ani słowa na temat widocznej na zdjęciu przeprawy. Milczenie można wytłumaczyć cenzurą, jednak sto lat temu saperzy zbudowali również most tymczasowy pod Grudziądzem. W 1915 roku „Gazeta Toruńska” bez oporów informowała o organizacji ruchu na tej przeprawie.
No dobrze, Toruń był położony bliżej linii frontu, tajemnice miały więc tu większe znaczenie. Tak w każdym razie można by było tłumaczyć sobie całkowity brak tematów mostowych w prasie. W drugiej połowie 1915 roku gazeta powróciła jednak do prowadzonej przed wybuchem wojny burzliwej dyskusji na temat budowy nowego toruńskiego mostu. Nie tylko ona zresztą, nad budową przeprawy znów zaczęli się zastanawiać różnego rodzaju eksperci. W październiku 1915 roku na łamach dziennika ukazała się taka notka:
„Drugi most przez Wisłę, według projektu zarządu kolejowego miałby stanąć tuż obok mostu dotychczasowego (kolejowego - red) w górny biegu rzeki i miałby służyć jedynie celom kolejowym. Most obecny miałby służyć kolei elektrycznej oraz ruchowi wozów i pieszych”.
Takie ambitne plany, a o moście tymczasowym ani słowa. Czyżby go jeszcze nie było? Ale przecież „nasz” saper musiał w tym czasie opuszczać Toruń, tracąc możliwość jego fotografowania. Ile w ogóle tych przepraw podczas wojny w Toruniu powstało? Niezwykłe zdjęcie kryje sporo tajemnic, które z wielką przyjemnością będziemy się starali wyjaśnić!